Chiropraxie: goed of slecht?

Zoals zoveel komt ook chiropraxie (misschien wel beter bekend onder de Engelstalige verbastering 'chiropractie') uit de Verenigde Staten. De Amerikaanse magnetisch genezer Daniel David Palmer ontdekt eind negentiende eeuw dat hij mensen kon genezen van allerlei aandoeningen door hun wervelkolom te behandelen. Tegenwoordig stelt de World Federation of Chiropractics het als volgt:

"Een chiropractor houdt zich bezig met de diagnose, behandeling en preventie van mechanische stoornissen in het bewegingsapparaat en de effecten hiervan op het functioneren van het zenuwstelsel en de algemene gezondheid. Er is een nadruk op manuele behandeling, inclusief wervelmanipulaties en correcties."

Voor een chiropractor draait het kortom om twee dingen: de wervelkolom en het zenuwstelsel. Veel gezondheidsproblemen vinden daar hun oorzaak en door dat aan te pakken worden de problemen verholpen.

Erkend beroep

In landen als de Verenigde Staten, Canada, Engeland, Australië, Nieuw-Zeeland en de Scandinavische landen is chiropraxie een erkend beroep en hebben chiropractors dezelfde status als artsen en tandartsen. In tegenstelling tot Nederland en België, waar chiropractors als alternatieve genezers worden gezien. Zo af en toe steekt de discussie over de gevaren van chiropractie de kop op, ook in landen waar het een erkend beroep is.

Doden

De Nederlandse Chiropractoren Associatie stelt dat chiropraxie uiterst veilig is. Volgens de Vereniging tegen de Kwakzalverij vallen er in de Verenigde Staten en Canada jaarlijks "honderden of misschien wel duizenden ongerapporteerde doden door chiropraxie". De Vereniging maakt zich vooral zorgen over de beschadiging van bloedvaten met herseninfarcten en de dood als gevolg door het rukken aan de nek van patiënten.

Zembla

Dat sluit aan bij de uitzending van het onderzoeksjournalistiekprogramma Zembla van 17 januari 2010. Hierin vertelde een man een herseninfarct te hebben opgelopen na behandeling door een chiropractor. Edzard Ernst, de eerste hoogleraar alternatieve geneeswijzen ter wereld, is niet verbaasd en raad in het programma chiropraxie te allen tijde streng af.

Raad voor de Journalistiek

Zembla werd overigens na deze uitzending op de vingers getikt door de Raad voor de Journalistiek: het VARA-programma had ten onrechte verzuimd de mening van de Nederlandse Chiropractoren Associatie over hun onderzoek te vragen. En de beroepsvereniging had graag een evenwichtiger beeld aan de kijker willen meegeven.

Ervaringen

Wie op internet naar ervaringen van patiënten speurt en op forums van bijvoorbeeld Viva, Goeie Vraag! of gewoon GezondheidsNet terechtkomt, leest vrijwel alleen positieve verhalen over chiropraxie. Toch zijn er ook mensen die wijzen op de kans dat de slagader die de hersenen voorziet van bloed – de arteria vertebralis of nekslagader – tijdens een behandeling beschadigd kan worden.

Cijfers

Hoe groot die kans is, is lastig vast te stellen. De Vereniging tegen de Kwakzalverij zal het cijfer hoger inschatten dan chiropractoren zelf, maar de kans dat het fout gaan is er altijd, zoals bij alle medische handelingen. Juist daardoor raadt hoogleraar Edzard Ernst een chiropraxiebehandeling af: het verhelpen van hoofdpijn weegt volgens hem niet op tegen het risico van een hersenbloeding. 

Risico’s

Tegelijkertijd is een medische behandeling altijd een afweging van risico’s. Iedere behandeling brengt gevaar met zich mee, ieder medicijn heeft bijwerkingen. En waar gehakt wordt vallen nu eenmaal spaanders. Bijvoorbeeld in ziekenhuizen, waar jaarlijks bijna tweeduizend patiënten sterven als gevolg van fouten die vermeden hadden kunnen worden.