Wat geeft minder gedoe dan gras?

Het gebeurt steeds vaker dat tijdens zomerse hoosbuien straten en pleinen onder water lopen. Afgelopen zomer was ik in Baarn – een dorp op goed doorlatende zandgrond – waar na een onweersbui het water tot aan de voordeuren stond. Regent het harder dan vroeger? Misschien wel, maar de belangrijkste oorzaak van de toenemende wateroverlast is de Grote Verstening. Overal ziet u tuinen vervangen worden door plaveisel of andere verharding, waardoor het regenwater niet meer in de grond kan zakken maar wegstroomt naar de ­riolen. Die kunnen op hun beurt de toestroom niet aan en voilà: de straat komt blank te staan.

Er zijn verschillende redenen waarom iemand z’n tuin laat bestraten. Hij kan een parkeerplaats voor zijn Audi belangrijker vinden dan een magnolia of een slangenden. Of hij heeft geen tijd om in de tuin te werken. De tweeverdiener met kinderen lijkt voortdurend op weg te zijn van de crèche naar het werk naar de supermarkt naar huis. Of, als de kinderen groter zijn, naar de tennisbaan, vioolles, de klimwand, het zwembad of het balletklasje. Geen wonder dat er geen tijd overblijft om in de tuin te werken. Het komt ook voor dat iemand z’n tuin laat bestraten vanwege de gevorderde leeftijd. De tuin is niet meer te onderhouden en van lust tot last geworden.

Als u wel van tuinieren houdt maar het werk u boven het hoofd groeit, is er nog een andere oplossing dan beton: de tuin zodanig ontwerpen dat het onderhoud minder tijd en energie kost. Want steen mag dan in ultieme mate arbeidsbesparend zijn, genieten van bloemen, vogels en vlinders is er niet bij. Om nog maar niet met moraliserende verhalen over biodiversiteit aan te komen.

Weg met die grasmat

Om een tuin zodanig te herzien dat het tuinwerk makkelijker en minder wordt, is het goed om te beseffen in welk deel van het onderhoud de meeste tijd gaat zitten. Dat is om te beginnen het grasveld. Gras is mooi groen en het veert fijn onder uw voeten, maar de wekelijkse maaibeurt kost naar verhouding veel tijd. Begin met het gras te vervangen. Waardoor? Dat laat ik aan u over. Er bestaat kunstgras dat bedrieglijk veel op echt gras lijkt. In Amerika is kunstgras volledig geaccepteerd, en aangezien daar alles tien jaar eerder gebeurt, zullen wij er ook wel mee te maken krijgen. Als kunstgras goed genoeg is voor topvoetballers, waarom dan niet voor ons?

Een vijver maakt je tuin groter

Ik loop zelf nog steeds fluitend achter mijn grasmaaier, maar als de tijd komt dat grasmaaien een last wordt, zal ik niet aarzelen mijn gras te vervangen. Misschien niet door kunstgras, maar door water, want van alle tuinelementen vraagt water het minste onderhoud.

U hoeft er niet in te wieden, te schoffelen of te spitten. U kunt er hoogstens in vallen, maar daar zijn hekjes voor. Vijvers hebben een grote ruimtelijke werking omdat ze de hemel weerspiegelen, waardoor de tuin groter lijkt. Het is misschien even wennen om een groot deel van uw tuin door water te vervangen, maar waarom eigenlijk niet? Waarom maken we altijd van die Madurodamvijvertjes in plaats van een flinke waterplas? Vijvers zorgen voor een grote toename in biodiversiteit, om er dan toch maar over te beginnen; libellen zweven erboven, kikkers en salamanders zwemmen erin en vogels komen erin drinken. Verdrinken kan ook in een vijver, dus zorg voor een ondiep stuk dat egels en konijnen de kans geeft aan de dood te ontsnappen. Reigers komen vissen in uw vijver en zelf kunt u er een papieren bootje in laten varen. Kortom: minder werk en meer lol. Natuurlijk vergt een vijver wel onderhoud, maar de jaarlijkse schoonmaakbeurt valt in het niet bij wekelijks grasmaaien. En dat onderhoud zou u ook nog kunnen uitbesteden. Bestaat ‘een heitje voor een karweitje’ nog?

Tuin op stand

Ouderdom komt met gebreken, en er komt een tijd dat het bukken minder soepel gaat. Ook daar valt een mouw aan te passen. U kunt de tuin zo ontwerpen dat er nooit meer gebukt hoeft te worden. Behalve als u een schepje laat vallen. Door verhoogde bedden aan te leggen is het zelfs mogelijk om vanuit een rolstoel te tuinieren. Verhoogde bedden kunnen worden gemetseld, maar dat is een flinke investering. Het is ook mogelijk om hout te gebruiken, dat dan wel tegen rotten behandeld moet zijn.

Ik heb een vriendin die een stevige houten tafel met een hoge rand heeft laten maken en die daarop haar groenten en kruiden zaait. Eten van eigen tafel.

Lees ook:

• Minivijver van beton
• De zon in je vijver