Doof of slechthorend? Pas je rookmelder aan

In Nederland zijn 1,5 miljoen mensen doof of slechthorend. Een gewone rookmelder waarschuwt deze 1,5 miljoen mensen niet op tijd bij rook, brand of giftige stoffen in huis. Ben je slechthorend, dan is de kans groot dat je de hoge tonen van een rookmelder niet hoort. 

Hoe werkt een rookmelder voor doven en slechthorenden?

Een reguliere rookmelder breid je uit met hulpmiddelen. Deze hulpmiddelen waarschuwen met een signaal dat doven en slechthorenden ervaren. Bij rook, brand en giftige stoffen geeft de rookmelder signalen door aan de aangesloten hulpmiddelen. 

Er zijn 3 soorten hulpmiddelen die de rookmelder verbeteren:

• Geluidsversterkers 
• Lichtsignalering
• Trilsystemen 

Deze drie verschillende hulpmiddelen koppel je aan een reguliere rookmelder. Het eerste hulpmiddel, de geluidsversterker, geeft een laagfrequentie alarm af. Want lage tonen zijn meestal wel hoorbaar voor slechthorenden. Je plaatst geluidsversterkers op meerdere plekken in huis. Het tweede hulpmiddel, lichtsignalering, maakt geluiden zichtbaar met flitslampen of via lampschakelaars. Elk geluid heeft zijn eigen flitspatroon. Je plaatst de flitslampen op meerdere plekken in huis. Het derde hulpmiddel, trilsysteem, maakt geluiden voelbaar via een trilontvanger of trilschrijf. Leg een trilsysteem onder je matras, je hoofdkussen, een bank, stoel of draag een doosje onder je kleding. 

Doven en slechthorenden missen essentiële secondes

De tijd om doven en slechthorenden te waarschuwen is korter. Ten eerste omdat je de allereerste signalen van gevaar mist. Je bent niet alert op geluiden die gevaar voorspellen, zoals een fornuis waarvan het gas nog aanstaat of het knisperen van een druipende kaars. 

Ten tweede weet een dove of slechthorende pas dat er gevaar is nadat het rookalarm het detecteert en doorgeeft aan een hulpmiddel.

Ten derde, er is niet altijd iemand in de buurt die je waarschuwt. Je bent afhankelijk van de hulpmiddelen. Bij een woningbrand heb je gemiddeld 3 minuten om jezelf en je gezin in veiligheid te brengen. Iedere seconde telt.

Dat iedere seconde telt, ondervond Ingrid de Boer (68) vorig jaar met Kerst: “Het was Tweede Kerstdag en ik was druk met alle voorbereidingen voor het kerstdiner. Mijn zusje en haar kinderen kwamen bij mij eten. Ik maakte het traditionele gerecht gevulde kalkoen. De tafel was gedekt, de kaarsjes in de versierde jampotjes van mijn nichtjes stonden aan en de kalkoen gaarde in de oven. Ik deed mijn schort af, liep naar de hal en pakte mijn rode lippenstift. Terwijl ik voor de spiegel stond, flitste de lamp in de hal ineens fel. Brand! Snel rende ik naar de eettafel. Rook: een van de versierde kaarsenpotjes stond te roken. De versiering was weggesmolten. Wat een geluk dat ik de lichtflitsen zag, ik kon de beginnende brand op tijd stoppen.” 

Helft Nederlanders slaapt door rookalarm heen 

Als dove of slechthorende ben je meer op jezelf aangewezen. Ook als je samenwoont met iemand die wel kan horen, heb je een eigen alarmsysteem nodig. Je bent niet altijd samen thuis en de helft van de Nederlanders slaapt ’s nachts door het rookalarm heen. Dat toont onderzoek van het AD aan. Hoewel een gecertificeerd rookalarm hoorbaar is met de binnendeuren dicht en een gehoorapparaat uit, wordt niet iedereen wakker van het rookalarm. Hoe dat komt? Audioloog Jan de Laat zegt hierover: "Slaap is heel persoonlijk. Sommige mensen worden wakker van een druppende kraan, en anderen worden niet wakker van een sirene. Een ander voorbeeld is een jonge moeder. Als het kindje in een andere kamer zacht huilt word je direct wakker, terwijl je bij onweer gewoon doorslaapt." Dus vertrouw niet blind (of doof) op je huisgenoot.  

Waar koop je rookmelders voor doven en slechthorenden? 

De leveranciers van uitgebreide rookmelders zijn anders. Je koopt een reguliere rookmelder bijvoorbeeld bij een bouwmarkt, een HEMA of een IKEA. Koop altijd een koppelbare rookmelder, met wifi. Dan sluit je hem thuis aan op de hulpmiddelen zoals de flitslamp, trilplaat of geluidversterker. Deze hulpmiddelen vind je vooral in de online winkels.  Bekende leveranciers in Nederland zijn Multi care systems, Hoorzaken.nl, Beter Horen en Brandveilig Nederland. 

Wie draait er voor de kosten op?

Wie betaalt de hulpmiddelen? Je zorgverzekering vergoedt uitgebreide rookmelders deels of helemaal. De vergoeding komt uit de basisverzekering. 

Verzekeraars stellen drie voorwaarden: 

1. Je hebt een gemiddeld hoorverlies van 35 dB aan tenminste één oor bij de frequenties 1000, 2000 en 4000 HZ. 
2. Je hebt een voorschrift nodig van een KNO-arts, audioloog of een triage-audicien.
3. Het audiogram is niet ouder dan 1 jaar. 

Zorgverzekeraars hebben contracten met verschillende leveranciers. Je hebt de keus om een ander merk te kiezen dan het merk dat zij aanbieden. Controleer altijd je zorgverzekering voordat je een systeem bestelt.