Gezond Gesprek met verslavingsarts Robert van de Graaf
Denk je bij verslavingszorg aan eenzame alcoholisten in de stamkroeg, of aan junks op straat? Natuurlijk, ook dát is verslaving. Maar veel meer mensen zijn verslaafd aan roken, zitten, hun telefoon, snoepen en nog tal van andere dingen. Stel dat je een verslaving hebt waar je graag van af wilt, dan heeft verslavingsarts Robert van de Graaf wel wat verrassende tips voor je.
Leer jezelf kennen
Van de Graaf pleit ervoor dat je allereerst je eigen gedrag heel goed gaat bestuderen. Een dagboek bijhouden helpt daarbij. Wanneer steek je een sigaret op, of ga je snoepen? Wat voel je vlak voordat je die behoefte krijgt? En wat voel je tijdens en na je verslavingsgedrag? Veel mensen zijn zich nauwelijks bewust op welke momenten en waarom ze het gedrag vertonen. Bewustwording is de eerste stap om je gedrag en je gewoontes te gaan veranderen.
Word een heel goede niet-roker
Elke verslaving heb je ooit aangeleerd. Je bent begonnen met een zittende kantoorbaan, je bent begonnen met je eerste sigaret of biertje. Dat was echt niet meteen lekker, of gemakkelijk. Maar langzamerhand werd je steeds 'beter' in het zitten, roken of drinken. "Je werd dus bijvoorbeeld een ervaren roker, je bent er heel goed in geworden", zegt Van de Graaf. "Wat je nu moet leren, is om een heel goede niet-roker te worden. Dat betekent dat je nieuw gedrag moet aanleren en het verslavende gedrag gaat afleren. En daarbij hoort dat je eerst door ongemak heen moet. Gewoontes aanleren kost tijd, verwacht daarom niet dat je zomaar kunt stoppen, en dat je nooit meer een terugval zult hebben."
Stap voor stap
Kappen met een verslaving doe je dus niet van de een op de andere dag. Je doet dat stapje voor stapje. Je gaat ermee oefenen, je moet het leren. Je neemt bijvoorbeeld één sigaret of drankje minder per dag. Je gaat een keer naar vrienden, zonder dat je een drankje neemt bij het eten, of zonder dat je je een tweede keer laat inschenken. Ben je verslaafd aan zitten, ga dan eens staand of lopend telefoneren of vergaderen. Elke stap traint je om van je verslaving af te komen. En ga je de fout in? Dat is heel goed, vindt Van de Graaf. "Falen is leren. Analyseer waarom je de fout inging, en bedenk een plan om dit de volgende keer te voorkomen. Zo train je jezelf, net zoals je een nieuwe taal leert, of een instrument leert bespelen."
Dit doen rokers heel erg goed
De meeste rokers nemen een aantal keer op een dag een kleine pauze, waarin ze naar buiten lopen (op de meeste werkplekken mag tenslotte niet gerookt worden) en waarin ze even een sigaret roken. "Dit is eigenlijk fantastisch gedrag", vindt Robert. "Je neemt heel bewust een pauze, haalt rustig adem en laat de stress even uit je lijf verdwijnen. Als je stopt met roken, zou je dit gedrag gewoon moeten blijven volhouden, maar dan zonder sigaret. Neem die pauze, rook een denkbeeldige sigaret en beeld je in dat je net zo ontspant als met een gewone sigaret. Het werkt!"
Nieuwsgierig naar dit gesprek over verslaving? Hieronder kun je de podcast beluisteren.
