Is rauwe melk van de melktap gezonder dan melk uit een pak?

Wat zijn de verschillen tussen melk uit pak en melk van de tap?

Tapmelk is rauwe melk die rechtstreeks uit de uier van de koe komt, en niet is verhit of op enige andere manier is bewerkt. Puur natuur, dus. Dat heeft voordelen. Zo bevat rauwe melk meer natuurlijke antilichamen, meer eiwitten, meer vet en meer bacteriën dan melk uit een pak. Melk die in de supermarkt gekoeld wordt verkocht, is gepasteuriseerd. Dat betekent dat deze heel kort verhit wordt tot iets boven de 70 graden Celsius. Houdbare melk (ook wel UHT-melk genoemd) is verhit tot 138 graden Celsius. Pasteuriseren van melk gebeurt sinds het eind van de 19e eeuw. Tot die tijd werden er veel mensen ziek van het drinken van melk. Door het verhitten gaan schadelijke bacteriën dood, waardoor mensen niet meer massaal ziek worden van melk. Maar door het verhitten raken ook enzymen en eiwitten beschadigd die mogelijk wel goed zijn voor het lichaam.  

Voordelen van rauwe melk

Dat het populair om je eigen melk bij de boer te tappen heeft verschillende redenen. Veel consumenten zien in dat boeren geen eerlijke prijzen krijgen voor hun melk. Ook kopen mensen bewuster lokale producten. Sommige mensen drinken hun melk graag vers van de koe vanwege de smaak, die vol en romig is. Deze smaak is volgens liefhebbers veel intenser dan de vlakke smaak van melk uit een pak. En soms drinken mensen rauwe tapmelk puur om de toegedichte gezondheidsvoordelen. Zo zouden de antilichamen, vitamines en gezonde bacteriën in rauwe melk ons afweersysteem versterken. Ook zou het drinken van rauwe melk astma en bepaalde voedselallergieën mogelijk voorkomen. Maar de onderzoeken over de gezondheidseffecten van rauwe melk spreken elkaar tegen. Doorslaggevend wetenschappelijk bewijs dat die extra stoffen in rauwe melk echt iets doen voor je gezondheid, is er niet.

Risico’s van rauwe melk

Naast gezonde bacteriën, kunnen in rauwe melk ook verschillende ongezonde bacteriën voorkomen, zoals campylobacter, listeria, salmonella en E. coli. Deze bacteriën komen in de melk terecht tijdens het melken van de koe of tijdens het bewaren van de melk. Dat proef, ruik of zie je niet, en er wordt bij tapmelk ook niet op gecontroleerd. Je loopt hierdoor het risico op een bacteriële voedselinfectie, die je behoorlijk ziek kan maken. Denk aan flink overgeven en diarree. Zwangeren, baby’s en jonge kinderen, ouderen en mensen met een verminderde weerstand zijn gevoeliger voor zulke voedselinfecties. Ze worden niet altijd vanzelf beter na een voedselinfectie. Voor deze kwetsbare groepen is het dan ook echt af te raden om rauwe melk te drinken, en om producten te eten waarin rauwe melk verwerkt is, zoals rauwmelkse kaas.

Rauwe melk kopen en bewaren

Rauwe tapmelk kun je alleen bij de boer halen. En dan alleen rechtstreeks uit een melktank of een melkautomaat, niet voorverpakt in een fles of pak. Voor tapmelk moet je dus zelf flessen meenemen, of flessen in bruikleen nemen van de boer. Zorg dat die flessen goed schoon zijn, ook de doppen. En zorg ervoor dat de melk goed gekoeld blijft. Neem dus een koelbox mee, en doe de flessen thuis meteen in de koelkast. Je kunt tapmelk ook bestellen op internet. Als de bewaarcondities in melkautomaten niet goed zijn, of als de bedrijven achter de websites de juiste vervoers- en bewaarprocedures niet volgen, is de kans groter dat aanwezige bacteriën uitgroeien tot ziekmakende hoeveelheden. Als consument weet je niet altijd wat er met de rauwe melk is gebeurd. Het Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) adviseert daarom om rauwe melk eerst te koken voor je het drinkt of in een gerecht verwerkt. Zo kun je een voedselinfectie voorkomen.

Pak of tap, wat is gezonder?

Rauwe melk heeft voordelen én nadelen. Onderzoek toont niet aan dat de goede bacteriën in rauwe melk echt iets doen voor je gezondheid. Wat we wel zeker weten, is dat het risico op een voedselinfectie groter is als je melk rauw drinkt.  Koop je rauwe tapmelk vanwege de smaak of omdat je rechtstreeks van de boer wilt kopen, kook de melk dan eerst. Ga je voor veilig, kies dan melk uit een pak in plaats van uit de tap.