Sojamelk: lekker veelzijdig

Getty Images

Het is een van de meest bekende en gebruikte plantaardige vervanger van koemelk: sojamelk. Wat zit erin en wat kunt u ermee?

Tegenwoordig vindt u in de supermarkt en de natuurvoedingswinkel heel veel ‘plant based’ dranken, ter vervanging van koemelk. Sojamelk is wel de meest bekende. En populair, vooral sinds dit product in het boek de Voedselzandloper van Kris Verburgh zo wordt gepromoot om er havermoutpap mee te maken. Het heet overigens officieel sojadrink en geen sojamelk omdat volgens de warenwet alleen dierlijke producten die naam mogen dragen. In de volksmond wordt de term sojamelk echter gehanteerd.

Alleskunner soja

De sojaboon is een peulvrucht met een hoog gehalte aan eiwitten en een vrij neutrale smaak. Dat maakt soja tot een alleskunner: men maakt er dranken van, toetjes, vleesvervangers, tahoe, tempeh, soja-olie, ketjap en ook.. veevoer.

Soja is zo langzamerhand een van de meest geteelde landbouwproducten ter wereld en wordt zeer veel gebruikt in de voedingsmiddelenindustrie. Dat roept inmiddels ook bezwaren op. Onze voeding wordt er door al dat soja niet veelzijdiger op en voor mensen die last hebben van een soja-allergie wordt het boodschappen doen niet eenvoudiger. Ook stuit het menigeen tegen de borst als natuurgebieden (zoals tropisch regenwoud) moeten wijken voor de teelt van sojabonen, zeker als dat voor veevoer is. Soja kan genetisch gemodificeerd zijn, dat moet dan wel vermeld staan op het etiket.

Koemelk vervangen

Dat neemt niet weg dat sojamelk de meest bekende plantaardige vervanger zijn voor koemelk. Voor mensen met een koemelkallergie zijn sojadrinks, toetjes en yoghurt-achtige producten een uitkomst. En dat geldt ook voor mensen met een intolerantie voor lactose, de suiker die van nature in melk voorkomt. Meer dan 80 procent van de wereldbevolking kan lactose niet goed verteren en krijgt er klachten van zoals winderigheid, buikpijn en diarree. In Nederland is dat naar schatting 10 procent. Overigens zit er wel suiker in deze dranken, maar dit is dan door de fabrikant toegevoegd.

Gezond?

De voedingswaarde van sojamelk is voorbeeldig: gezonde vetten, veel eiwitten, 100 procent plantaardig, lactosevrij, wat vezels en rijk aan vitamines en mineralen. Die vitamines en mineralen zijn meestal extra toegevoegd om de voedingswaarde te verbeteren en op die van koemelk te laten lijken. Zo zit er in de meeste sojadrinks vitamine B2, vitamine B12 en calcium. Ook de toegevoegde vitamine D is een pluspunt: deze vitamine is essentieel om calcium ook daadwerkelijk op te nemen in het lichaam.

Van soja wordt gezegd dat het het cholesterolgehalte kan laten dalen. In Amerika mag dit ook als claim op de verpakking staan. Bijzonder is de aanwezigheid van fyto-oestrogenen in soja, stoffen die lijken op het vrouwelijk geslachtshormoon. Fyto-oestrogenen lijken bij mannen een lichte bescherming te geven tegen prostaatkanker, en bij vrouwen tegen borstkanker na de overgang. Maar dat geldt dan weer niet voor bepaalde vormen van hormoongevoelige borstkanker. Bij een (aanleg voor) hormoongevoelige kanker is het daarom verstandig te overleggen met huisarts of oncoloog alvorens veel sojaproducten te nemen.

Lekker?

De meeste mensen vinden sojamelk lekker: een beetje zoet en romig. Sojadrinks laten zich ook prima opkloppen en zijn daarom heel geschikt voor de cappuccino. En verder kun je sojamelk gebruiken voor alles waar je normaal gesproken koemelk voor gebruikt: (havermout)pap, pannenkoeken, smoothies en warme choco.