Is het branden van kaarsen in huis ongezond?

De meeste kaarsen in het winkelschap bestaan uit een mengsel van paraffine en stearine, plus een katoenen lont - officieel pit geheten. Soms is daar nog wat bijenwas aan toegevoegd. Daarnaast zijn er kaarsen van natuurlijke ingrediënten: bijenwaskaarsen, sojawaskaarsen, koolzaadwaskaarsen en raapzaadwaskaarsen.

Vuistregel

Volgens Bert Brunekreef, hoogleraar milieu-epidemiologie aan de Universiteit Utrecht, is er maar een vuistregel: bij het branden van kaarsen komen áltijd schadelijke stoffen vrij. En nee, daarbij maakt het dus niet uit of je een bijenkaars, een sojakaars of een paraffinekaars brandt. Kaarsen branden veroorzaakt nu eenmaal fijnstof en als je daar gevoelig voor bent, kan fijnstof luchtwegproblemen veroorzaken.

Ad Ragas, hoogleraar Milieu-natuurwetenschappen aan de Open Universiteit Heerlen en verbonden aan de afdeling Milieukunde van de Radboud Universiteit Nijmegen, denkt er ook zo over. “Het feit dat een grondstof 'natuurlijk' is, heeft niets te maken met de uitstoot van gevaarlijke stoffen en een zuivere grondstof is geen garantie voor een schoon verbrandingsproces,” vertelde hij eerder in Trouw. En, net als Brunekreef, stelt Ragas dat alleen de uitstoot van fijnstof relevant is.

Fijnstof

Fijnstof dus. Maar vergis je niet: de lucht in je huis bevat eigenlijk altijd fijnstof. Is het niet van de houtkachel, dan is het wel van het gasfornuis en is het niet van het gasfornuis dan is het wel van wokken op hoge temperatuur. Wel spreekt het voor zich dat er in een huis vol brandende kaarsen veel meer fijnstof door de lucht dwarrelt dan in een huis waarin slechts een paar kaarsen worden aangestoken. Verder is het goed je te realiseren dat je ook buiten altijd fijnstof inademt: daar zijn het onder meer het verkeer en de industrie die fijnstof veroorzaken.

Wetenschappelijk onderzoek

In Nederland is nog geen uitvoerig wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de invloed van het branden van kaarsen op de gezondheid. Wel hebben Brunekreef en zijn collega’s al eens gekeken naar de luchtkwaliteit in verschillende woningen. Daaruit bleek dat de proefpersonen die thuis kaarsen brandden, meer waren blootgesteld aan roet en stikstofdioxiden. Het verschil lag tussen de 10 en 20 procent, vergelijkbaar met de bijdrage van 'meeroken' aan de persoonlijke blootstelling. Een onderzoek in Denemarken liet zien dat de concentratie fijnstof binnenshuis voor ongeveer 60 procent te wijten was aan brandende kaarsen.

Giftig?

En hoe zit het dan met de giftige stoffen die vrijkomen bij het branden van een ‘gewone’ kaars? Een stof als tolueen klinkt toch bepaald niet ongevaarlijk… En inderdaad, er komen giftige stoffen vrij bij het branden van een kaars. Maar… de concentraties die vrijkomen zijn veel te laag om gevaarlijk te zijn. Tolueen bijvoorbeeld is pas giftig bij hoge concentraties, concentraties die je bij het branden van een kaars echt niet haalt.

Puur natuur

Nog even over de bijenwaskaars, de sojawaskaars en de kool- en raapzaadwaskaars dan. Voor de teelt van soja wordt veel woud gekapt. Ook wordt soja maar al te vaak met bestrijdingsmiddelen behandeld. En omdat sojawas erg zacht is, wordt er veelal palmolie aan de kaarsen aan toegevoegd. Verder is het goed je te realiseren dat de meeste sojaproducten uit de Verenigde Staten worden geïmporteerd.

Voor kaarsen gemaakt van koolzaadwas of raapzaadwas geldt min of meer hetzelfde. Het zijn gewassen die - zeker in de Verenigde Staten - veelvuldig met bestrijdingsmiddelen worden behandeld.

Kaarsen van echte bijenwas kun je het beste rechtstreeks bij een imker kopen. In de winkel vind je ook bijenwaskaarsen, maar aan die kaarsen is soms nog paraffine of stearine toegevoegd.

Heb jij een goede vraag? Stuur ons een mail.