Er is gelukkig steeds meer aandacht voor de schuld- en schaamtegevoelens waar veel mensen last van hebben. Ik zou de stelling durven verdedigen dat we er allemaal weleens last van hebben, en zeker als je iets ouder bent, zoals jij en ik. Toch mis ik er nog eentje, naast die schuld en schaamte. Spijt.
Op Plusonline.nl bieden we iedereen de kans gratis kennis te maken met Plus Magazine. Hét maandblad bomvol informatie en inspiratie. Maar deze artikelen, dossiers en columns maken kost veel tijd en geld. Wilt u meer? Overweeg dan ook een abonnement op Plus Magazine.
Er zijn maar weinig mensen die achterdocht als een prettige eigenschap beschouwen. En toch komt het veel voor. De vraag is een stuk simpeler dan het antwoord: wat betekent achterdocht? Je kunt niet zeggen dat het goed of fout is namelijk. Daarvoor spelen de omstandigheden waarin het zich openbaart een te grote rol. Als je midden in de nacht in een slecht verlichte stad die je niet goed kent naar je hotel zoekt, kan een beetje achterdochtig om je heen kijken weinig kwaad. Dat noemen we dan ook eerder ‘goed opletten’.
Maar op klaarlichte dag in je goed beveiligde eigen huis angstig zijn voor een gewapende overval: dat vinden we al snel overdreven achterdochtig. In de commentaren hoor je dan ook wel beladen kwalificaties als ‘paranoia’.Achterdocht is de tegenhanger van vertrouwen. Hoe meer geloof je hecht aan de goedheid van de mens, hoe kleiner de kans dat achterdocht grip op je krijgt. Dat brengt me bij de belangrijkste verklaring van achterdocht die toeneemt met het klimmen van de jaren: het verlies van vertrouwen. Met het ouder worden raken de meesten van ons geleidelijk steeds meer kwijt. Er overlijden dierbaren en bestaande zekerheden blijken niet oneindig te duren. Je kunt alleen komen te staan, geldzorgen krijgen of met lichamelijke beperkingen van doen krijgen. Dat schaadt het vertrouwen bij veel mensen.
Als je je verdiept in je medemens ontdek je relatief eenvoudig de motieven achter veel gedrag. En dat is de reden dat we niet te snel het oordeel ‘achterdochtig’ moeten uitspreken. ‘Verlies van vertrouwen’ klinkt toch veel aardiger dan ‘achterdocht’?
Het is zachter en minder (ver)oordelend. En het geeft richting in het ondersteunen van mensen in moeilijke omstandigheden. Medemenselijkheid is zo’n beetje het grootste geschenk dat je iemand kunt geven. Zeker in de herfst van het leven is dat ook wat mensen verdienen. Dus doen we er goed aan zorgvuldig onze woorden te kiezen en een welwillende houding aan te nemen naar mensen die het moeilijk hebben. “Ik merk dat het je moeite kost om vertrouwen te houden in de mensen om je heen, wil je daar iets met me over delen? Of is er iets dat ik voor je kan doen?”
De wereld wordt kleiner voor ieder mens dat ouder wordt. Dat is een natuurwet. De kwaliteit van leven neemt niet toe als je je daartegen verzet, of het zelfs probeert te ontkennen. Maar het helpt wel om er aandacht aan te besteden. Er af en toe even bij stil te staan. Je kunt het ook nog inbrengen in een gesprek: dat het je moeite kost om steeds minder te kunnen en steeds meer mensen te verliezen. Het is veel fijner dan een discussie over de mate van achterdocht waar iemand aan lijdt. Het grootste geschenk dat je iemand kunt geven is medemenselijkheid.
Arts Bram Bakker (59) buigt zich elke maand over onze geestelijke gezondheid.
Op Plusonline.nl bieden we iedereen de kans gratis kennis te maken met Plus Magazine. Hét maandblad bomvol informatie en inspiratie. Maar deze artikelen, dossiers en columns maken kost veel tijd en geld. Wilt u meer? Overweeg dan ook een abonnement op Plus Magazine.
