Dr. Bram Bakker: 'Zelf kiezen'

In het kort kwam het er wat hem betreft op neer dat als in de geneeskunde nieuwe technische mogelijkheden worden ontwikkeld, het gebruik hiervan na korte of langere tijd ook altijd wordt toegestaan. Tot in de wet.

Een voorbeeld is het in leven houden van te vroeg geboren kindjes. Het moment dat baby’s dankzij innovatieve technologie kunnen overleven, is de afgelopen decennia steeds vroeger komen te liggen. Hier schuilen grote vragen achter: willen we dat? Zijn we blij dat het kan? Is de samenleving gediend bij een ontwikkeling die ook iets zegt over de macht van de geneeskunde? En, de belangrijkste wat mij betreft: kiezen wij hiervoor? Of: kun je je hier als eigenzinnig mens nog aan onttrekken?

Een tijd geleden had ik een hardloopblessure aan mijn bekken. De sportarts vond dat er een foto gemaakt moest worden. ­Aldus geschiedde. Ik twijfelde niet aan zijn deskundigheid en stelde mezelf ook geen vraag over de noodzaak van die foto. Dat veranderde pas toen ik de uitslag kreeg. “We zien ook een beginnende slijtage aan de rechterheup”, kreeg ik te horen. Van dat zinnetje baal ik nu nog steeds. Ik heb nog nooit last gehad van mijn rechterheup! Ik ren ieder jaar een marathon en nog nooit heeft dat mijn heup waarneembare moeite gekost. Ik had het niet willen weten.

De zogeheten ‘toevalsbevinding’ is berucht in de geneeskunde. Er wordt dan een afwijking gevonden, zonder dat men er actief naar op zoek was. Bij een kwaadaardig gezwel zijn de meeste ­mensen dankbaar voor zo’n ­ontdekking, omdat ze geloven dat daarmee hun kans op een langer leven ineens groter is ­geworden. Maar: dat weten we niet zeker, nooit. Misschien waren we wel eerder over­leden aan iets anders, of zeggen we achteraf: met wat ik nu weet, had ik dit hele medische traject misschien wel liever overgeslagen.

Het is van grote psychologische betekenis dat mensen het gevoel ­hebben – en houden – dat ze zelf de regie over hun ­leven hebben. En dat ze er bewust voor kiezen wanneer ze die ­regie uit handen geven, bijvoorbeeld aan een arts.

Dokters gaan daar soms te snel in. Met hun goede bedoelingen hebben ze het heft vaak al in handen genomen ­vanaf het moment dat er een ziekte werd ontdekt. Maar: het is jouw lichaam, en jouw leven. En er is altijd iets te kiezen, als je wilt. Wees mondig en assertief, hoe moeilijk dat soms ook is.

Want het ­scenario waarbij jij je het beste voelt, is per definitie het beste scenario. Ook al vindt de dokter iets anders…