'Goede voornemens? De meeste mensen halen hun doelstellingen helaas niet'

‘Er zijn vele wegen naar Rome’ gebruik ik vaak in gesprek met mensen die steeds op dezelfde manier proberen het doel dat ze zichzelf hebben gesteld te bereiken. Je kunt alles doen dat je nodig acht om ergens te komen, maar dan nog lukt het heel vaak niet.

Bovenstaande was heel erg lang op mijzelf van toepassing: hard werken en flink sporten waren de belangrijkste inspanningen die ik van mezelf vroeg op weg naar een gezond en gelukkig leven. En toch kwam ik daar nooit. Er is niets mis met hard werken en regelmatig naar de sportschool gaan, maar beter nadenken over de motieven die hierachter verscholen gaan kan nooit kwaad. Vooral omdat er vaak meerde-re motieven meespelen, nog los van de onbewuste.

Zo was een van de onbewuste drijfveren achter hard werken een diep verlangen naar een compliment van mijn dierbaren. Maar dat realiseerde ik me pas na veel therapie en uitgebreide verkenning van mijn binnenwereld. Je kunt ook ‘op reis’ gaan omdat je ­gewoon nieuwsgierig bent. Dan gebruik je geen gedetailleerde planning vooraf, maar laat je je verrassen door wat je ­onderweg tegenkomt. Als dat lukt, bereik je plekken die je anders vrij zeker over het hoofd had gezien.

Je kunt alles doen dat je nodig acht om ergens te komen, maar dan nog lukt het heel vaak niet

Er is een prachtig woord dat past bij de vraag waarom je op reis gaat: intentie. En dat is veel breder en complexer dan ‘goede bedoelingen’. Ooit gaf ik cognitieve gedragstherapie: langs logische weg in overzichtelijke stappen het vooraf geformuleerde doel bereiken. Vooral bij de behandeling van fobieën was dit populair; mensen helpen hun angsten overwinnen, daar is ook nog steeds niets mis mee. Maar met welke intentie deed ik dit als professional, geheel onafhankelijk van de uitkomst voor de patiënt?

De meeste mensen voelen wel de behoefte om zichzelf beter te leren kennen of begrijpen. Dat is al direct een mooi voorbeeld van een intentie: je gaat iets ondernemen in het vertrouwen dat het jou iets gaat opleveren, wat de uitkomst ook gaat zijn.

Rond de jaarwisseling horen we vaak over goede voornemens, en we weten (helaas) ook al dat mensen de doel­stellingen die daarbij horen meestal niet halen. Er is geen wetenschappelijk onderzoek naar gedaan, maar ik geloof dat van tevoren goed nadenken over het hoe en waarom achter een goed voornemen de kans op een gewenste uitkomst vergroot. Want als de intenties niet kloppen, niet zuiver zijn, is ieder voornemen tot mislukken gedoemd.