Waarom zijn wij eigenlijk verplicht belasting te betalen? Het juridisch enig juiste antwoord is, omdat dit in de wet staat. Het is een door de overheid opgelegde verplichting, niets meer en niets minder.
U leest een gratis artikel uit Plus Magazine
Televisiepersoonlijkheid mr. Frank Visser (71) geeft met zijn maandelijkse column in Plus Magazine een kijkje in de keuken van de rechtspraak.
Deze belastingheffing wordt door onze overheid gerechtvaardigd door erop te wijzen dat dit geld nodig is om het land draaiende te houden. Gemeenschappelijke voorzieningen, zoals politie en wegenonderhoud, moeten immers worden betaald! Dat is een terechte, maatschappelijke rechtvaardiging voor het heffen van belastingen, maar geen voorwaarde. Corrupte en falende regeringen heffen ook belastingen.
Zolang de meeste mensen die maatschappelijke rechtvaardiging in brede mate onderschrijven, is de bereidheid om te betalen groot. Dat is maar goed ook, want als niemand nog wil betalen, heeft de overheid een probleem met de handhaving. Indien deze rechtvaardiging echter wegvalt, bijvoorbeeld in een land waar corruptie hoogtij viert, zullen mensen de belastingen gaan ontduiken. Dan wordt belastingheffing, niet geheel ten onrechte, gezien als gelegaliseerde diefstal.
Zo bezien, berust de plicht om belasting te betalen juridisch gezien weliswaar op de wet, maar hangt de naleving van die wet weer af van het rechtsgevoel, dat het belastinggeld op een eerlijke manier wordt vergaard en op een doelmatige manier wordt besteed. Deze ongeschreven afspraak tussen burgers en overheid noemen we ook wel het sociaal contract, dat aan de basis ligt van elk modern overheidsgezag. De overheid moet ons goed besturen en wij moeten daarvoor betalen.
De overheid is overigens niet de enige organisatie die gemeenschappelijke voorzieningen kan verzorgen. Vroeger was de kerk verantwoordelijk voor de armenzorg.De volkshuisvesting en medische zorgwerden tot ver na de Tweede Wereld-oorlog (en ook nu) deels georganiseerd en gefinancierd door private organisaties, zoals verzekeringsmaatschappijen en woningbouwverenigingen. Tegenwoordig kun je veiligheid inkopen bij particuliere beveiligers. En schaarse zorg wordt steeds vaker op commerciële basis aangeboden.Daarvoor moet natuurlijk betaald worden, al noemen we dat geen belastingen.
Maar het systeem is hetzelfde, alle gebruikers betalen mee aan geleverde voorzieningen. Met dit verschil, dat als niet geleverd wordt er meestal niet betaald hoeft te worden. Die wederzijdse verplichting is niet verankerd in de belastingwet. Als de overheid niet presteert, moet toch betaald worden! Waar de overheid tekortschieten het voldoen aan de primaire verplichtingen gaande burgers hun verplichtingen natuurlijk heroverwegen. De maatschappelijke rechtvaardiging van de belastingheffing valt immers weg… Het probleem is niet dat er te weinig geld wordt opgehaald. Het probleem zit hem in de besteding. Elk jaar vechten ministers elkaar de tent uit als het gaat om de verdeling van de belastinginkomsten.
Dat de primaire uitgaven van de staat – veiligheid, rechtspraak, volkshuisvestiging, onderwijs en gezondheidszorg – het daarbij moeten opnemen tegen ongetwijfeld belangrijke maar secundaire uitgaven, voert helaas te vaak tot uitkomsten die leiden tot verwaarlozing van primaire overheidstaken. Een overheid, die dat niet inziet, speelt met vuur. Wanneer de onvrede toeneemt, loopt het sociaal contract ten einde. Wij willen wel gehoorzamen aan de wet, maar alleen als de overheid nog vertrouwen heeft. Dat geldt ook voor de belastingwet.
Op Plusonline.nl bieden we iedereen de kans gratis kennis te maken met Plus Magazine. Hét maandblad bomvolinformatie en inspiratie. Maar deze artikelen, dossiers en columns maken kost veel tijd en geld. Wilt u meer? Overweeg dan ook een abonnement op Plus Magazine.
Of schrijf u in voor onze nieuwsbrief
