U leest een gratis artikel uit Plus Magazine.
Televisiepersoonlijkheid mr. Frank Visser (71) geeft met zijn maandelijkse column in Plus Magazine een kijkje in de keuken van de rechtspraak.
Enige tijd geleden besloot de burgemeester van Harderwijk dat een huurwoning voor de duur van zes maanden gesloten moest worden. Dat zou erop neerkomen dat de huurder met zijn of haar gezin moest vertrekken. Waarom dit harde besluit? Dat had te maken met het feit dat er vanuit de betreffende woning gehandeld was in drugs. Weliswaar was de oudste zoon de schuldige, maar dat was dan een geval van jammer voor de rest van het gezin, waaronder minderjarige kinderen.
Sluiting van een drugspand was nu eenmaal gemeentelijk beleid in Harderwijk.Nou was en is een dergelijke harde aanpak van drugscriminaliteit in ons land gebruikelijk. Daardoor worden mensen afgeschrikt om zich in en vanuit hun woning schuldig te maken aan drugscriminaliteit. De Harderwijkse burgemeester was dan ook snel klaar met deze zaak. Het sluitingsbevel was kort en krachtig verwoord. Geen speld tussen te krijgen, zou je denken.
Maar toen gebeurde er iets bijzonders. Onze hoogste bestuursrechter, de Raad van State, had na het falen in de toeslagenaffaire beterschap beloofd. Erkend werd dat de Raad in het verleden te weinig oog had voor de noden van de gewone man, die tevergeefs rechtsbescherming had gezocht tegen een oppermachtige overheid. De toeslagen-affaire was overigens slechts het topje van de ijsberg. Decennialang had de Raad overheids-instanties hun gang laten gaan. De Raad weigerde consequent hun besluiten te toetsen aan de elementaire beginselen van redelijkheid en billijkheid, grondslag van een rechtvaardige rechtspraak. Sterker: overheden werden teruggefloten als zij durfden af te zien van strikte handhaving van de regels! Meer dan eens stelde ik dan ook vast dat in de Raad van State geen echte rechters zitten. Echte rechters passen immers geen regels toe, als deze tot een rechtens onaanvaardbare uitslag leiden.
Maar goed, die belofte om het voortaan anders te gaan doen, wilde de Raad kennelijk gestand doen. In de Harderwijksezaak werd de deur naar een meer rechtvaardige bestuursrechtspraak wijd opengezet. Voortaan mag niet meer worden volstaan met het beantwoorden van de vraag of een overheidsorgaan volgens de regels een bepaald besluit mocht nemen. Nee, er moet ook worden getoetst aan het evenredigheidsbeginsel.Dat houdt samengevat het volgende in: bij besluit-vorming moet ook aandacht worden besteed aande belangen van degene die door dat besluit wordtgetroffen.
Of in gewoon Nederlands: kijk wat je de mensen aandoet, voordat je beslist! Dat betekent niet dat de overheid niet meer hard mag optreden. Maar wel, dat ze eerst goed moet nadenken over de gevolgen voor de getroffen burger. Zijn die in verhouding tot het beoogde overheidsbelang zo nadelig dat een redelijk denkend overheidslichaam daarvan moet afzien, dan moet dat laatste gebeuren. Althans, dan moet worden bekeken of het beoogde resultaat niet kan worden bereikt door middel van een minder vergaand besluit. Maatwerk heet dat tegenwoordig.
De Harderwijkse burgemeester had daarom niet mogen volstaan met het toepassen van de regels, zonder zich af te vragen welke gevolgen het bevel had voor de huurder. Was de ontruiming van een heel gezin, vanwege de fout van een van de kinderen, gelet op alle omstandigheden nog wel evenredig te noemen? Nee. Want de drugshandel hield op toen de zoon in de bak zat. Het huis ontruimen, was daar nog eens een schep bovenop. Dit besluit kon dus niet in stand blijven en de Raad zette er een streep door.
Kijk wat je mensen aandoet, voordat je beslist!
