Noraly Beyer: 'De Spaanse vlieg'

Hun bruiloft is groots gevierd. Dat kan ik zien aan het boek dat voor me ligt. De leren kaft is aan de ­onderkant over de volle breedte bedrukt met het woord ‘album’ in sierlijke letters tegen de achtergrond van een waterpartij. Op een bruggetje van wilgentakken zit een eend die kijkt naar een andere eend in het water met drie kleintjes. Symbolisch voor de toekomst van Isidore en Constance. Zij staan in pentekeningen op de eerste bladzijdes van het boek, waarvan het papier op veel plekken in verval is geraakt. Forse figuren zijn het. Zij een kop groter dan hij. Hij in pak met de rechterhand op zijn borst. Zij in lange rok en hooggesloten blouse met haar rechterhand omhoog alsof ze de eed ­aflegt. 

Achter hen een rek vol potjes met Latijnse namen erop en op een toonbank een vijzel met een stamper. Verwijzingen naar de apotheek die hun verdere leven zal bepalen.Het album is gemaakt na de bruiloft. Veel bladzijden zijn beplakt met vrolijke plakplaatjes en visitekaartjes van de mensen die het bruidspaar kwamen feliciteren. Ze geven een beeld van de ­entourage van katholieken in Tilburg en omgeving eind 19de eeuw. Van kapelaan, pastoor en missionaris tot de zusters Franciscanessen en de eerwaarde Moeder en Zusters van het Liefdeshuis. 

Op andere bladzijden staan de kaartjes van familieleden en notabelen, zoals de notaris en de dokter.  Nog interessanter zijn de gelegenheidsverzen en liedjes die tijdens het diner werden voorgedragen. Lof en eer, wijze lessen over rechten en plichten, schalkse toespelingen op de huwelijkse trouw. Het is nog de tijd dat de vrouw moet ­weten dat in het huwelijk ‘boven zelfs de beste vrouwen, steeds de man het baasschap heeft’. Tegelijk moet zij ook ‘een Spaansche vlieg wezen’. In 1890 wist men al dat de Spaanse vlieg, die niet Spaans is en ook geen vlieg maar een ­kever, een stof produceert die lust­opwekkend is. Het gastenboek van Isidore en Constance deed me terugdenken aan mijn eigen huwelijk, tachtig jaar later. 

Als eerste in Delft trouwde ik in een broekpak – in het wit, dat wel. We werden ook gehuldigd als ‘blijde feestelingen’. Maar niemand zei dat ik bij voorkeur in de keuken in mijn element moest zijn en netjes de kleren moest herstellen van mijn ‘rechtschapen man’. Ik had toen nog nooit ­gehoord van de Spaanse vlieg. 

Daar kwam ik pas achter toen ik zoveel jaar ­later Joost Prinsen leerde kennen. De kleinzoon van Isidore en Constance.