Noraly Beyer: 'Flipje en Miek'

Een bolrond mannetje in een pak van fram­bozen en een koksmuts op zijn hoofd. Ik was 10 jaar, woonde op het tropen­eiland Curaçao en had geen idee wat een framboos was.

De jam smaakte best, maar het ging mij vooral om de etiketten op de pot. Die kon je sparen en inruilen voor een boekje over de avonturen van ‘Flipje, het fruitbaasje van Tiel’. Soms waren er ook kaartjes onder de dop die goed waren voor ­andere boeken. Zo raakte ik verslingerd aan Mieks moeilijkheden, over de ontluikende liefde van de schuchtere 18-­jarige Miek ter Hegge en de iets ­oudere Tim Huizinga. Het is een van de vele meisjesboeken die Sanne van Havelte schreef tussen 1930 en 1960. Zij vergrootte mijn woordenschat. ‘Fuif’ was een ander woord voor feest, ‘kieken’ waren foto’s, een meisje was een ‘deern’, een dienstmeisje een ‘hitje’. Wij hadden Carlota, een oudere vrouw met grijs haar en een rond brilletje op haar neus dat haar nóg liever maakte dan ze al was. Carlota was dus een hitje, maar toen ik dat tegen mijn moeder zei, keek ze mij meewarig aan.

Het boek bracht me in een totaal ander huishouden dan het mijne; een nieuwe wereld opende zich. Ik las over een haard in huis, waar ze omheen zaten omdat het buiten koud was. De moeder van Miek was altijd thuis en zat ’s middags om vier uur klaar met een kopje thee en een koekje. Mijn moeder was onderwijzeres. We dronken siroop van tamarinde of amandelen als ze ’s avonds op het erf vertelde over haar geboorteland Suriname.

De derde druk van Mieks moeilijkheden ligt nu voor me. Mijn meisjesnaam staat in kinderlijk handschrift op de eerste bladzijde. Het boek heeft alle verhuizingen overleefd. Wonderwel is het binnen handbereik gebleven, omdat de boeken in mijn huis nogal kriskras opgeborgen zijn.

Terug uit Tiel bleef ik denken aan de ­associatie tussen Flipje en Miek. Ik heb het boek nog eens doorgelezen. Natuurlijk is het verhaal gedateerd. De erwtensoep wordt in de hooikist warmgehouden en er is sprake van een inktlap van rood flanel met zo’n ‘nikkertje’ erop. Direct in hoofdstuk 1 staat dat een goed stel hersens voor een jongen van meer belang is dan voor een meisje. Zo geeft het boek een goed beeld van een keurig net Hollands gezin uit het midden van de vorige eeuw. Flipje en Miek, kleine iconen uit mijn jeugd. Ze hadden broer en zus kunnen zijn.