Dit weten we nu over long covid

1. Er is sprake van long covid als klachten na een corona-infectie langer dan 12 weken aanhouden

Long covid is een verzamelnaam voor symptomen die zich zowel tijdens de corona-infectie voordoen - binnen 4 tot 12 weken - als klachten die zich later ontwikkelen en langer dan 12 weken aanhouden, zonder dat daar een andere verklaring voor is. De aandoening wordt ook wel 'post covid-19 syndroom' genoemd. Je kunt last hebben van:

• vermoeidheid
• kortademigheid
• gewrichtsklachten
• pijn op de borst
• hoesten
• geur- en smaakverlies
• hoofdpijn

2. Er zijn op dit moment geen criteria of testen waaruit blijkt dat iemand long covid heeft

"Sommige artsen denken dat long covid niet bestaat en dat het vooral 'tussen de oren' zit." Franssen vindt dat er wel degelijk biologische grondslag is voor de aandoening. "Er zijn allerlei onderzoeken inmiddels die laten zien dat op orgaanniveau afwijkingen gevonden zijn bij mensen die long covid hebben."

3. Er bestaan waarschijnlijk meerdere soorten long covid

"We denken dat er verschillende soorten long covid zijn, want niet alle patiënten hebben dezelfde symptomen." Sommigen hebben vooral last van vermoeidheid, terwijl anderen blijvend geur- en smaakverlies hebben. 

4. Long covid komt vooral voor bij vrouwen tussen de 35 en 49 jaar

Uit bevolkingscijfers in het Verenigd Koninkrijk blijkt dat bijna 1 miljoen mensen aangaven long covid te hebben - 1,5 procent van de totale bevolking - en dat het vooral bij vrouwen tussen de 35 en 49 jaar voor lijkt te komen. Mensen die werkzaam zijn in de gezondheidszorg en mensen met al een onderliggende longaandoening, lopen nog iets meer risico op het krijgen van long covid.

5. Er is na een jaar herstel te zien bij mensen

Wat gunstig is, is dat Franssen ziet dat mensen na een jaar verder hersteld zijn van long covid. Dit is te zien aan de hand van bepaalde factoren, zoals zuurstofopnamecapaciteit, kortademigheid en inspanningsvermogen (gemeten met een wandeltest). Vergeleken met drie maanden of een half jaar na de infectie, hebben na een jaar duidelijk minder mensen een verminderde zuurstofopnamecapaciteit. Dat is een goed teken, want dat betekent dat de schade in de longen (deels) herstelt.

En dat is nodig, want volgens Franssen zijn er op dit moment geen wetenschappelijk bewezen therapieën voor long covid. "Je kunt wel zeggen dat bijvoorbeeld longrevalidatie effectief is, maar er zijn nog geen gecontroleerde onderzoeken en ik denk dat heel veel van wat we zien in de voorlopige rapportages daarvan ook het natuurlijk herstel is. Dus voor veel mensen zal ook geduld en geruststelling een belangrijke factor zijn."

6. Als je long covid hebt gehad, dan heb je een jaar daarna een verhoogd risico op andere complicaties

Het blijkt dat 14 procent na covid – in de periode van 3 weken tot 4 maanden na de infectie - een andere medische diagnose kreeg, zoals cardiomyopathie (hartspierziekte), een hartritmestoornis of diabetes type 2. Leeftijd (oud versus jong), of je andere onderliggende aandoeningen hebt en de ernst van covid-19 zijn belangrijke risicofactoren op het krijgen van een van deze aandoeningen.

7. Je kunt long covid voorkomen door covid-19 te voorkomen

"Daar speelt vaccinatie uiteraard een belangrijke rol in, maar ook het in stand houden van afstandsmaatregelen. We weten nog niet of als je gevaccineerd bent, je niet alleen de ernst van covid vermindert maar ook de ernst of de kans op long covid vermindert. Daar zijn (nog) geen onderzoeken naar."

Prof. dr. Frits Franssen is longarts bij het Maastricht UMC+ en lid van de Raad van Bestuur bij Ciro, gespecialiseerd in het behandelen van mensen met chronische longaandoeningen zoals COPD en astma.