'Kwart handgels bij openbare gelegenheden voldoet niet als virusremmer'

De krant deed een steekproef onder ruim 20 desinfecterende handgels. Volgens experts en het RIVM moet handgel 70 tot 85 procent alcohol bevatten om het coronavirus uit te schakelen én moet die dertig seconden worden ingewreven. Het WHO hanteert als ondergrens ook die 70 procent.

Alleen water of veel te weinig alcohol

5 van de 21 geteste gels kwamen bij lange na niet aan het vereiste percentage om desinfecterend te zijn. Zo bleek een handreiniger bij een tuincentrum in Brabant alleen water te bevatten, en zat in de handgel van een kinderopvang in Breda maar 2,9 procent alcohol. Bij een gehoorapparatenwinkel, een opticien en een slijter werd de ondergrens van 70 procent alcohol evenmin gehaald.

Verkeerd gebruik handgel

Net zo zorgelijk zijn de signalen dat mensen de handgel volledig verkeerd gebruiken. "Alleen overal pompjes neerzetten heeft geen zin", zegt Hans Razenberg van de branchevereniging NVZ Schoon Hygiënisch Duurzaam in het AD. "Kom ik bij een restaurant, staat er naast de dispenser een keukenrol. Dat is nu juist niet de bedoeling. Dan smeer je de alcohol weer van je handen. Heel veel van wat op de markt is, is bovendien illegaal. Vaak zit er niet eens een etiket op."

Mensen nemen sowieso te weinig tijd om de handgel goed te gebruiken. De norm is: dertig seconden inwrijven zonder afdrogen. Uit onderzoeken blijkt dat de meeste mensen dit slechts 8-20 seconden doen. Ze vergeten bovendien vaak hun vingertoppen, terwijl je daarmee juist alles aanraakt. Mieke Waltmans, deskundige infectiepreventie bij het Erasmus MC beaamt dit: "Die pompjes in openbare ruimten zijn meer een bron van besmettingen dan dat het helpt. Er zitten heel veel mensen aan die hun handen niet volgens de voorschriften desinfecteren."

Is desinfecterende handgel nodig?

Het RIVM raadt het gebruik van handgel buiten zorgberoepen sowieso af, tenzij het niet anders kan. "Er zijn verschillende onderzoeken die bewijzen dat bacteriën ongevoelig kunnen worden tegen alcohol. Te veel en te vaak handgel gebruiken, kan daarvoor zorgen", zegt Peter Molenaar van het RIVM. Gewoon je handen vaak en goed wassen met water en zeep is het devies.

Hoe herken je een goede desinfecterende handgel?

Wil je toch graag gebruik maken van een desinfecterende handgel; hoe weet je dan zeker dat je een goede te pakken hebt? "Als er een virusclaim op het etiket staat, beschermt het ook tegen het coronavirus", zegt Ingrid Becks tegen Op1. Zij is directeur van het College voor de Toelating van Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden (CTGB). "Er staat virusdodend en niet coronadodend op het etiket, maar gelukkig is corona een omkapseld virus en een dergelijk virus is gemakkelijk met ethanol af te doden." Die virusclaim is op het etiket te herkennen aan een 11-cijferige code met een letter N erachter, of een 5-cijferige code met NL ervoor.

Op de site van het CTGB kun je zien hoe je 100 procent zeker bent van de juiste handgel.

De steekproef van het AD

Verslaggevers namen monsters van handgel in Arnhem, Breda, Den Bosch, Deventer, Eindhoven, Goes, Helmond, Nijmegen, Oosterhout, Uden, Utrecht, Rotterdam, Wagenberg en Weert. Dit gebeurde bij een kerk, bij café’s en koffietentjes, bij een supermarkt, een hotel, een opticien, een winkel in gehoorapparaten, een museum, een slijter, een school, een bibliotheek, een tuincentrum en diverse winkels. Het tappen van de monsters is gedaan na zorgvuldige instructie door Nedlab uit Middelharnis. Dit laboratorium heeft de 21 monsters vervolgens nauwkeurig onderzocht op het percentage alcohol. Om corona goed te bestrijden wordt 70 procent alcohol als ondergrens gehanteerd. Dertien monsters haalde die norm niet. Met inachtneming van een foutmarge bleven er vijf monsters over die absoluut onvoldoende scoorden: 0 procent, 2,9 procent, 38,3 procent, 46 procent en 59,7 procent alcohol. Dit laatste monster komt uit een fles waarop het etiket claimt 80 procent alcohol te bevatten. Op de andere vier potten stonden geen percentages vermeld.