Vaccinatie-debat zet vriendschappen onder druk

Getty Images

Niet iedereen denkt hetzelfde over vaccineren tegen corona. Wat doe je, als een goede vriend of dierbaar familielid er héél anders over denkt dan jijzelf? Pluslezers vertellen hoe zij dat aanpakken en deskundigen geven advies.

43 procent van de Pluslezers wil sommige vrienden even niet meer zien, omdat ze anders denken over de coronavaccinaties, blijkt uit een online poll.  “Met mij zoveel anderen die een kwetsbare gezondheid hebben. Dus ja, sommige vrienden nodig ik thuis niet meer uit, zeker niet nu de besmettingen oplopen.”

Het onderwerp mijden

Niet iedereen maakt zich meteen zoveel zorgen over de eigen gezondheid. Een Pluslezer legt uit dat hij zijn beste vriend nog steeds graag spreekt, maar dat hij het onderwerp vaccineren nu vermijdt als ze samen na het sporten een pilsje drinken. “Het is confronterend dat we zulke andere ideeën blijken te hebben. Mijn vriend en ik zitten altijd op één lijn. Of het nu over het klimaat gaat, over de vluchtelingenproblematiek of hoe we onze pubers opvoeden. Maar nu gaan we beiden een héél andere kant op. Hij vindt het ’t makkelijkst om het onderwerp nu te laten rusten: “Er blijven genoeg gespreksonderwerpen over.” En ook Wilma schrijft: “Gewoon het onderwerp mijden, de mening van de ander respecteren.” Maar, zo voegt ze in hoofdletters toe: wel afstand houden!” En ook Henna is blij dat ze de kwestie niet op de spits heeft gedreven waardoor zij en haar buren nog steeds goed zijn met elkaar.

Overtuigen werkt niet

Achter de keuze wel- of niet vaccineren schuilen gedachten en emoties. Wantrouwen in de overheid, vertrouwen in de overheid. Geloven dat je gezond genoeg bent om het virus te weerstaan, zeker weten dat een vaccinatie de beste oplossing biedt. En ga zo maar door. De Pluslezers die hun antwoord toelichten zijn over het algemeen mild gestemd. Iedereen in z’n waarde laten hebben zij hoog in het vaandel staan. “Deden we voor corona ook en toen waren we het ook niet altijd eens over alles.” Het wordt lastiger als de ander blijft proberen om zijn of haar mening op te dringen. Zoals Ria schrijft: “Het wordt anders als men mij gaat dwingen om anders te gaan denken.” Elkaar overtuigen werkt allang niet meer, vindt ook Hans. “Net als met de kerk en de politiek wil ik het niet weten. Niet een ander overtuigen van mijn gelijk. En zij moeten mij niet overtuigen van hun gelijk.”

Als de verschillen echt onoverbrugbaar worden, naderen vriendschappen een eindstation. “Dat zij hun eigen waanideeën belangrijker vinden dan mijn leven is voor mij een volledig breekpunt.” Maar zover komt het bij verreweg de meeste Pluslezers dus niet.

Dat wat ons bindt

Het is niet zo, dat we het niet gewend waren om het oneens te zijn met elkaar. We gaan om met vrienden die op een andere politieke partij stemmen, die voor een andere voetbalclub juichen en die in een andere God geloven. Maar de tegenstellingen rondom vaccineren zijn nieuw en raken ons allemaal. Dr. Mattheis van Leeuwen is docent gedragsverandering aan de Radboud Universiteit. Praten over vaccineren begint wat betreft Van Leeuwen met luisteren en vragen stellen. “Doe je best om de ander te begrijpen. Probeer de ander niet te overtuigen en laat je eigen gelijk even achterwege”, zo adviseert hij op een website van de overheid. “Ga uit van het gemeenschappelijke: we willen tenslotte allemaal het beste voor onszelf en onze omgeving.”

Hoe kan je bevriend blijven met iemand die radicaal anders over vaccineren denkt? Tosca Sel die als hoofdredacteur in het blad Profielen van de Hogeschool Rotterdam studenten met raad en daad bijstaat, adviseert in haar rubriek 'Lieve Tosca' haar lezers allereerst om het vaccinatiedilemma buiten de vriendschap te houden. “In sommige vriendschappen is het oké om het niet met elkaar eens te zijn”, aldus Sel. Zij schetst in Profielen het beeld dat we allemaal wel kennen: een avond flink discussiëren over de politiek of voetbal, waarbij de gemoederen soms hoog oplopen. Maar dan wél als vrienden uit elkaar gaan. “Het is goed dat je vriend kritisch onderzoekt of het vaccin iets voor hem is”, vervolgt Sel in haar rubriek. “Ik denk dat je hem duidelijk moet maken dat jij dat ook hebt gedaan, maar tot een andere conclusie bent gekomen.” Zij oppert, net als Van Leeuwen, om te focussen op wat ons bindt en niet op de verschillen. En ja, soms gaan vriendschappen over. Sel: “Mensen veranderen en vriendschappen veranderen en een contact dat nu verwatert kan later weer aangehaald worden. Probeer daarom – als het lukt – weg te blijven van ruzies en verwijten, die maken misschien meer kapot dan nodig is.”

Auteur