Wat we tot nu toe weten over het nieuwe coronavirus

Let op: check voor alle actuele adviezen de website van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).

Laatste update: 16-03-2020 om 16:24

Sinds januari verspreidt een mysterieus virus zich wereldwijd. In december 2019 werd het voor het eerst gesignaleerd in China. In Nederland werd op 27 februari de eerste patiënt met het virus gevonden. Inmiddels is het virus in ons land bij 1413 patiënten vastgesteld en zijn 24 mensen eraan overleden. Het is een nieuwe variant van het coronavirus, ook wel COVID-19 genoemd. Veel is er nog onduidelijk. Wat weten we wel?

Wat voor virus is het?

Het virus is een nieuwe variant van het zogenoemde coronavirus en is verwant aan het SARS- en MERS-virus. De symptomen die in een vroeg stadium voorkomen, lijken op die van een verkoudheid: longklachten en kortademig. Ook kan er koorts optreden. In ernstige gevallen kan het leiden tot longontsteking, nierfalen en is het dodelijk.

Het virus werd voor het eerst ontdekt in december 2019 op een markt in de miljoenenstad Wuhan waar vissen, vogels en andere dieren werden verkocht. Inmiddels is het op andere plekken in China, onder andere in Peking en Hongkong, gesignaleerd. Meerdere landen binnen en buiten Europa zijn getroffen. Van de landen binnen Europa verspreidt het virus zich vooral in Noord-Italië razendsnel. 

Is het virus besmettelijk?

Het coronavirus gaat van de een naar de ander door te hoesten of te niezen. Wanneer iemand deze klachten niet heeft, lijkt de kans tot nu toe zeer klein dat degene iemand anders met het virus kan besmetten. Wel is het zo dat hoe zieker iemand is, hoe meer virus hij kan verspreiden. Door hoesten en niezen brengt hij het virus uit neus, keel of longen naar buiten. Via kleine druppeltjes komt het virus zo in de lucht. Als andere mensen die druppeltjes inademen of bijvoorbeeld via de handen in de mond, neus of ogen krijgen, kunnen zij besmet raken met het virus. 

Pandemie

WHO-chef Tedros noemt op 12 maart het nieuwe coronavirus een pandemie. Er is sprake van een pandemie als een besmettelijke ziekte zich op wereldwijde schaal verspreidt. 

Op 31 januari is na een eerder spoedoverleg van de Wereldgezondheidorganisatie (WHO) in Genève besloten dat er sprake is van een internationale noodsituatie. Dit betekent dat pogingen om het virus in te dammen vanaf nu internationaal moeten worden gecoördineerd.

Wat nu?

De vrees is dat het virus zich verder zal verspreiden. Het Rode Kruis waarschuwt op 25 februari dat Nederlanders niet goed weten hoe ze mondkapjes moeten gebruiken. Wanneer je een mondkapje verkeerd gebruikt, is het risico op besmetting namelijk groter. Volgens het Rode Kruis hoeven in principe alleen hulpverleners, mantelzorgers en mensen met koorts of luchtwegproblemen een mondkapje te dragen. 

Een onderzoeksteam van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) dat onderzoek doet naar het coronavirus heeft op 18 februari de eerste uitkomsten hiervan bekendgemaakt. Het blijkt onder meer dat ouderen en (chronisch) zieken het meeste risico lopen en dat 81 procent van de gevallen kan worden omschreven als mild. Op 16 maart zijn er echter ook steeds meer jongere, gezonde mensen (jonger dan vijftig jaar) op de intensive care beland vanwege het virus, dus dit is niet meer met zekerheid te zeggen. Hier moet meer onderzoek naar gedaan worden. 

Op 17 februari maakte de KU Leuven in België bekend dat een oud malariamiddel dat de naam chloroquine draagt, blijkt te werken tegen het virus. In tien ziekenhuizen in Peking, Hunan en Guangdong is het malariamedicijn getest op patiënten die besmet zijn met het coronavirus COVID-19. Experts van het Chinese ministerie van Wetenschap en Technologie meldden maandag dat het middel werkt.

Reisadvies

Er wordt geadviseerd niet naar het buitenland te reizen. Veel landen hebben inmiddels hun grenzen gesloten voor buitenlanders. Kijk hier voor alle actuele reisadviezen.

Coronavirus in Nederland

In Nederland is tot nu toe van 1413 mensen bekend dat ze het virus hebben. Daarnaast zijn inmiddels 24 coronapatiënten overleden. Het aantal besmettingen kan in werkelijkheid hoger liggen, aangezien niet iedereen met klachten meer wordt getest. Noord-Brabant en Utrecht zijn de provincies met het hoogste aantal vastgestelde gevallen van het coronavirus.

Vanaf 12 maart heeft de Rijksoverheid maatregelen ingesteld om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Zo roept het kabinet iedereen op om waar mogelijk thuis te werken en bij milde luchtwegklachten - als snotneus, hoesten en keelpijn -  en/of koorts thuis te blijven (voor zorgmedewerkers gelden andere regels). Grote evenementen (met meer dan 100 bezoekers) worden geschrapt. Verder moeten alle scholen, kinderopvangcentra, sportclubs, musea en horecagelegenheden dicht tot en met (in ieder geval) 6 april.

Hygiënemaatregelen 

Het RIVM adviseert goed je handen te wassen, te hoesten en niezen in de binnenkant van je elleboog en papieren zakdoekjes te gebruiken. Sinds 9 maart is daar vanuit het kabinet een nieuwe maatregel bij gekomen: het advies is nu ook om geen handen meer te schudden.

Risiconiveau

Het risiconiveau voor het coronavirus voor Europese burgers is verhoogd van matig naar hoog. Dit meldt de Europese Commissie. Op advies van het RIVM heeft minister Bruins (Medische zorg) besloten het virus het dreigingsniveau van een zogenoemde A-ziekte te geven. Dit houdt in dat elke specialist vanaf nu verplicht is om patiënten die besmet lijken te zijn te melden bij de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst.

Isolatie

Samen met het Erasmus MC beschikt het RIVM over testen waarmee met zekerheid vastgesteld kan worden of iemand het virus heeft. Ook zijn er protocollen voor wat er moet gebeuren wanneer iemand besmet raakt met het coronavirus. Naast het melden van patiënten die verschijnselen van het virus hebben, zijn mogelijke wettelijke maatregelen een gedwongen opname tot isolatie of thuisisolatie, gedwongen onderzoek, gedwongen quarantaine met daarbij medisch toezicht en een verbod van beroepsuitoefening.