8 vragen over Breast Implant Illness (BII)

1. Wat is er tot nu toe bekend over 'zwetende' siliconen borstimplantaten?

"Er is al heel veel over bekend. 20 jaar geleden kwam er al een plastisch chirurg naar me toe, die problemen bij patiënten ontdekte. Omdat ik gespecialiseerd ben in nanotechnologie, ben ik ernaar gaan kijken. Ik ontdekte dat siliconen uit het implantaat 'zweetten', die vervolgens in het kapsel en daarbuiten terechtkwamen.

Een kapsel is een soort beschermlaag die zich bevindt rondom de siliconen implantaten. Het lichaam maakt deze zelf aan en wordt altijd gezien bij die patiënten. Elke keer als er weer iemand met klachten binnenkwam, bleek er bij die persoon siliconen in de kapsels én in de rest van de borst te zitten. 

Tien jaar geleden wist ik al zeker dat alle siliconen implantaten zweten. Een implantaat is namelijk niet dicht - er zit een wand omheen van siliconen. Siliconen moleculen gaan daar altijd doorheen en dat noemen we ‘gel bleed’, oftewel het zweten van moleculen. Die moleculen komen dan buiten het kapsel in het lichaam terecht en zwerven vervolgens overal naartoe: de zenuwen, alle organen, de hersenen en zelfs naar het ruggenmerg."

2. Kun je hier ziek van worden?

"Ja, er zijn al duizenden publicaties over BII, oftewel siliconenvergiftiging, te vinden. Ook als je internationaal kijkt: er is vanuit de FDA een publicatie waarin honderdduizend patiënten vergeleken zijn en daar zie je bijvoorbeeld dat de kans op misgeboortes van vrouwen die implantaten dragen tijdens de zwangerschap drie tot vier keer zo hoog is. Dat reumatoïde artritis en andere auto-immuunachtige ziekten gigantisch toenemen. Ook komt BIA-ALCL steeds meer voor, een vorm van lymfeklierkanker die specifiek voorkomt bij vrouwen met siliconen borstimplantaten. En dan heb je nog al die andere groepen die last hebben van chronische vermoeidheid, moeite hebben met het vinden van woorden, afwezig zijn, overal pijn hebben en noem het maar op. In totaal gaat het om een stuk of veertig klachten."

3. Kunnen deze vrouwen er weer bovenop komen?

"Ja, het goede nieuws is, dat als je de implantaten bij vrouwen met klachten eruit haalt, zij ook weer heel snel kunnen herstellen. Ik werk samen met Amsterdam UMC, de siliconenpoli, Maastricht University en verschillende internationale onderzoekers, en dat is wat wij veel zien. Als je dus op tijd bent, dan kun je er al binnen een tot twee maanden bovenop komen. Dat is heel mooi.

Er is nu ook een nieuwe publicatie waarin ze een groep van 750 vrouwen gevolgd hebben bij wie de implantaten eruit zijn gehaald. In 80 procent van de gevallen knappen die vrouwen binnen 30 dagen op. Op al die veertig afwijkingen of ziektes zie je herstel."

4. Helaas geldt dat niet voor iedereen. Er zijn ook veel vrouwen die - ondanks dat de implantaten eruit zijn gehaald - toch ziek blijven. Hoe kan dat?

"Dat komt doordat elk lichaam anders reageert op een bepaalde dosis silicone. Dat heet de dosis-responscurve. Van roken weten we bijvoorbeeld dat het heel slecht is en dat je er uiteindelijk wat van krijgt, maar sommige mensen kunnen twee sigaretten per dag roken en nergens last van hebben en anderen tien. Ieder mens is anders qua gevoeligheid. Het probleem is: hoeveel silicone moet je in je lichaam krijgen voordat je ziek wordt? Sommige mensen zijn bijvoorbeeld allergisch voor nikkel of gluten. Zij moeten eigenlijk echt geen implantaten krijgen. Daar wordt nu niet op gescreend."

5. Zijn er alternatieven voor siliconen borstimplantaten?

"Ja, er zijn alternatieven, zoals hydrogel monobloc-implantaten en implantaten gevuld met fysiologisch zout. Deze implantaten zweten geen siliconen uit, alleen de wand is nog wel van dit materiaal. Als je dus heel gevoelig bent of altijd siliconen implantaten gehad hebt, dan reageert je lichaam toch op die wand waardoor je weer een grote opvlamming kunt krijgen.

Op dit moment wordt er ook veel onderzoek gedaan naar lipofilling, het inspuiten van eigen vet. Dat lijkt een heel goed alternatief te zijn. Hierbij kan er bijvoorbeeld vet uit de buikwand gehaald worden en gebruikt worden voor de borsten. Dat wordt momenteel al veel gedaan, alleen moet het wel op de juiste manier gebeuren anders kan je lichaam veel vet gaan afbreken. Je kunt daar dan ook weer problemen van krijgen. Ook is het geen oplossing voor vrouwen die heel mager zijn en weinig vet hebben. Mijn advies is dan ook: blijf zoals je bent, iedereen is uniek zoals hij is."

6. Het is al jaren bekend dat siliconen implantaten lekken of ‘zweten’. Zijn er inmiddels maatregelen getroffen?

"In Amerika zijn artsen en plastisch chirurgen nu verplicht om de patiënt te wijzen op alle risico’s. In Nederland is er nog steeds weinig of geen voorlichting. Er is inmiddels wel een nieuwe richtlijn opgesteld door de Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie (NVPC), waarin staat dat patiënten recht hebben op informatie over de risico's. Helaas blijkt alleen uit ervaringsverhalen dat dit nog steeds niet gebeurt. Daarnaast is er sinds de laatste vier jaar een registratieplicht, dus er wordt nu bijgehouden wie wat precies krijgt. Dat is heel belangrijk, omdat in het verleden het nogal eens voorkwam dat plastisch chirurgen er siliconen implantaten in deden terwijl de patiënt om bijvoorbeeld hydrogel vroeg.

Verder is het nu zo dat als je je implantaten al een hele tijd hebt en je hebt klachten, het veel geld kost om ze eruit te laten halen. Veel vrouwen kunnen deze explantatie dan ook niet betalen, terwijl de klachten erger worden. Daarom ben ik samen met Jamie Crafoord - die zelf ook heel ziek is geweest - een petitie gestart, zodat de explantatie voor vrouwen met dit soort klachten hopelijk in de toekomst vergoed wordt. Die petitie is nu naar de Tweede Kamer."

7. Wat kunnen vrouwen met klachten volgens jou het beste doen?

"Als ze contact met mij opnemen en ernstige klachten hebben, dan stuur ik ze door naar het Amsterdam UMC, de siliconenpoli. Inmiddels is daar al een wachttijd van anderhalf jaar, terwijl die patiënten ziek zijn en nu geholpen moeten worden. De ernstige gevallen proberen we naar voren te halen, maar dat geeft al aan hoe ernstig het is. Wereldwijd zijn er inmiddels miljoenen vrouwen met klachten."

8. Heb je nog een advies voor vrouwen met implantaten die (nog) geen klachten hebben?

"Blijf alert. Luister goed naar je lichaam en als je merkt dat je klachten krijgt en deze erger worden, en passen binnen het spectrum van BII, dan moet je naar een arts en ze laten explanteren. Je knapt dan vaak vrij snel weer op. Je kunt het ook eerder laten doen als je bang bent of het niet vertrouwt, maar dan zit je wel (op dit moment nog) met het financiële plaatje."

Henry Dijkman is docent cel-, weefsel- en ziekteleer bij de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN). Daarnaast is hij gespecialiseerd in nanotechnologie en doet hij al 20 jaar onderzoek naar siliconen borstimplantaten. Hij heeft al veel vrouwen met klachten geholpen.