Een kind onterven, zo regelt u het

Wie zijn kind(eren) wil onterven, laat dat bij de notaris in een testament vastleggen. Zo simpel is het. U hoeft dit niet aan uw kind te laten weten. Uw kind is dan geen erfgenaam meer en hoeft niet eens van uw overlijden op de hoogte gesteld te worden. Het onterfde kind beslist immers niet meer mee over de afwikkeling van uw nalatenschap en kan geen goederen op-eisen. Tot zover slaagt u met een testament in uw opzet om een kind uit te sluiten.



Maar een onterfde zoon of dochter heeft ook rechten. Hij of zij kan de zogeheten legitieme portie opeisen. Dat is een geldbedrag ter grootte van de helft van het erfdeel dat een kind volgens de wet krijgt. Het onterfde kind moet zelf binnen vijf jaar na het overlijden van de ouder in actie komen om de legitieme portie op te eisen. Na vijf jaar is het recht verjaard en is de onterving definitief.

Geen geld, wel spullen

Als het onterfde kind bepaalde goederen uit de nalatenschap toegewezen krijgt, telt de waarde hiervan mee voor de legitieme portie. Dat geldt ook wanneer het onterfde kind deze goederen weigert: de waarde wordt sowieso van de legitieme portie afgetrokken. Dat schept mogelijkheden voor de volgende truc: u laat bijvoorbeeld antiek, meubels en serviesgoed waar de andere kinderen geen belangstelling voor hebben, via een legaat (bepaling in het testament) na aan het onterfde kind. Hierdoor blijft er meer geld over voor de andere kinderen.

Weggeven aan anderen

Schenken aan uw lievelings-kind(eren) helpt niet om de legitie-me portie voor een onterfd kind te verkleinen. Voor het berekenen van de legitieme portie moeten schenkingen soms weer worden ‘ingebracht’ in de nalatenschap, zoals dat heet. Die worden er dan fictief bij opgeteld. Dat geldt meestal bij schenkingen die voor 1 januari 2003 zijn gedaan. Tenzij bij testament anders is bepaald of aan een kind dat in acute financiële nood verkeert, mag u wél schenken -zonder dat dit hoeft te worden ingebracht in de nalatenschap. Ook hoeft het kind dan geen schenkbelasting te betalen. Een dergelijke schenking uit moraal of fatsoen heet een schenking uit -natuurlijke verbintenis. Er zit geen maximum aan.

Direct afrekenen

Wanneer er een onterfd kind in het spel is, hebben de overige erfgenamen een groter erfdeel. Aan de andere kant leven zij ook in onzekerheid. Het onterfde kind heeft immers vijf jaar de tijd om zijn legitieme portie op te eisen. De overige erfgenamen lopen al die tijd het risico dat ze een deel van hun verkrijging moeten afstaan. Om meteen duidelijkheid te geven, kunt u bij voorbaat de legitieme portie toekennen. Hij krijgt dan exact waar hij recht op heeft en kan daar zelf niets meer aan veranderen.

Kleinkinderen laten erven (of niet)

Wanneer het onterfde kind berust in de onterving en van de legitieme portie afziet, erven zijn of haar kinderen in plaats van hun onterfde ouder. Daarom is het noodzakelijk om ook hen te onterven wanneer u niet wilt dat zij in de plaats treden van uw kind. Wilt u juist wel dat zij erven, dan kunt u hun beter apart een geldbedrag of goederen (via een legaat) toekennen. Zet in uw testament dat uw kleinkinderen het legaat alleen krijgen onder voorwaarde dat hun ouder berust in de onterving. Berust hun ouder daar niet in en eist hij of zij de legitieme portie op, dan krijgen de kleinkinderen niets.

Een testament van voor 2003

Hebt u een kind onterfd in een testament van voor 2003, dan heeft dit kind meer rechten. Het kan zijn onterving aanvechten en alsnog erfgenaam worden. Voor de overige erfgenamen kan dat uitlopen op een drama, omdat gerehabiliteerde erfgenamen vaak niet de meest soepele familieleden zijn.

Onterving met een testament van voor 2003 geeft bij twee of meer kinderen bovendien recht op een grotere legitieme portie. Bij twee kinderen bedraagt deze dan tweederde en bij drie of meer kinderen driekwart van het normale erfdeel. Door middel van een nieuw testament beperkt u de legitieme portie tot de helft van het wettelijk erfdeel.