Uw heerlijke vakantiehuis...

Bijna zeventigduizend Nederlanders bezitten een tweede huisje in het buitenland. Zij lopen vroeg of laat aan tegen de vraag: wie erft de woning na het overlijden van een van de partners? Het goede nieuws is dat per 17 augustus 2015 nieuw Europees erfrecht geldt, dat duidelijkheid schept in de wirwar van regels in de diverse landen.
Tot nog toe viel een geërfd huisje doorgaans onder het erfrecht van het land waar de woning staat. Maar de nieuwe Europese regel is helder: bij het afwikkelen van een nalatenschap geldt voortaan het erfrecht van het land waar u woont.

Afwijken met testament

U mag ervoor kiezen dat uw nationaliteit de doorslag geeft. Woont u bijvoorbeeld in Frankrijk, dan regelt u dat uw nalatenschap wordt afgewikkeld via het Nederlandse erfrecht. Dit moet u wel in een testament vastleggen. Wie dat niet heeft, valt onder het erfrecht van het woonland, hier Frankrijk. Vaak is het veiliger uw Nederlandse testament ook nog eens in het Frans op te stellen bij een Franse notaris.

Erfbelastingen

De nieuwe Europese erfrecht­regels zeggen niets over de hoogte van de erfbelastingen. Die blijven van land tot land verschillen. Dus kunnen de erfgenamen te maken krijgen met ingewikkelde fiscale regels. Elk land in Europa heft zijn eigen erfrechtbelasting en houdt daarbij niet altijd rekening met de belastingheffing in het thuisland. Hoge erfbelastingen of dubbele belastingen liggen op de loer. Hoe zit dat in Frankrijk, Spanje en Portugal?

Frankrijk

Heffing bij verkoop

De Franse fiscus heft diverse ­be­lastingen op het bezit van een tweede woning. Eén ervan kan bij overlijden van de eigenaar flink wat geld kosten voor de nazaten. Het is de beruchte ‘taxe plus value’, een heffing op de boekwinst bij verkoop van het vakantiehuis.
Wie als buitenlander in Frankrijk zijn tweede huis moet verkopen, bijvoorbeeld na een overlijden, betaalt 19 procent belasting over de verkoopwinst die op de woning werd behaald, gerekend vanaf de aankoop. U mag de aanslag verlagen met aftrekposten, zoals kosten voor verbouwingen, en enkele vaste aftrekbare bedragen.

Sociale premies?

De Franse regering-Hollande kwam in augustus 2012 met een extra belasting op de proppen voor buitenlandse eigenaren van vakantiewoningen. Honderdduizenden Nederlandse, Engelse en Duitse huiseigenaren moesten ineens, net als de Franse eigenaren van vakantiehuisjes, 15,5 procent ‘sociale premies’ gaan betalen over de verkoopwinst van hun vakantiewoning. Ook voor hen liep de aanslag op tot 34,5 procent van de verkoopwinst. Verder verhoogde Frankrijk ook de belasting op de huuropbrengsten van vakantiehuisjes van buitenlanders. De heffingen hakten er soms flink in, met aanslagen van duizenden euro’s.

Illegaal

Veel Nederlanders tekenden bezwaar aan tegen deze ‘buitenlandertaks’. In maart dit jaar velde het Europese Hof van Justitie een vernietigend oordeel over de heffing, die zij als ‘illegaal’ bestempelde. Volgens de Europese rechters hoeven inwoners van de EU maar in één land sociale premies te betalen. De Franse regering zal de extra belasting intrekken, maar de heffing van 19 procent op de verkoopwinst blijft bestaan.
Wie zijn belastinggeld terug wil eisen, staat nog een hoop papierwerk te wachten, om te beginnen met het indienen van een claim bij de Franse belastingdienst. De mogelijkheden voor claims zijn echter beperkt, en er kan alleen een bezwaar­schrift worden ingediend
over aanslagen na 1 januari 2013.

Dubbel betalen?
Frankrijk is een van de weinige landen waarmee Nederland afspraken heeft gemaakt om het betalen van dubbele belastingen tegen te gaan.

Getty Images

Versoepelde regels

In Spanje is de erfbelasting op een tweede huis sinds kort veel soepeler geworden. Jarenlang betaalden erfgenamen die niet in Spanje wonen, flink meer erftaks dan de inwoners zelf. Door een uitspraak van het Europese Hof van Justitie op 3 september 2014 heeft Spanje moeten inbinden. Het Hof betitelde dit hogere tarief voor buitenlanders als ‘verboden discriminatie’.

Vrijstelling

De regering in Madrid geeft binnenlandse en buitenlandse nazaten een vrijstelling van erfbelasting van 16.000 euro. De langstlevende partner en de kinderen krijgen beneden dat bedrag geen aanslag. Maar enkele deelstaten, waaronder Valencia, geven aan hun inwoners een veel ruimere regionale vrijstelling van soms wel 100.000 euro. Toch liepen erfgenamen die ruime vrijstelling mis. Sinds de uitspraak van de Europese rechters geldt de vrijstelling van één ton ook voor niet-inwoners met een vakantiehuis in die streek.

Een paar tientjes

Europese rechters maakten meteen ook een einde aan een andere ongelijkheid. Spanje scheldt zijn inwoners 75 procent of meer van de erfbelasting kwijt. Aan buitenlandse erfgenamen ging dit voordeel voorbij. Vanaf nu hebben erfgenamen die in het buitenland wonen er ook recht op. Belasting­specialist Samuel Totays van ­Flores Juridisch Advies: “Hierdoor kan de erfbelasting op een woning aan bijvoorbeeld de Costa Blanca van 220.000 euro beperkt blijven tot een paar tientjes. Een echtpaar moet dan wel ge­huwd zijn in gemeenschap van goederen.”

Geld terug
Erfgenamen die in de afgelopen vier jaar een te hoge erfbelasting kregen opgelegd, kunnen hun geld terugvorderen. Claims ouder dan vier jaar moeten vóór 3 september 2015 worden ingediend.

Getty Images

Erfbelasting na emigratie

Portugal heeft in 2003 de erf­belasting op nalatenschappen groten­deels afgeschaft. De langst­levende echtgenoot is vrijgesteld van successierecht, evenals de kin­deren en de eventuele vader en moeder van de overledene. Anderen die meedelen in een na­latenschap betalen wel 10 procent erfbelasting, de ‘Selo’. Er is één maar: de Nederlandse wet schrijft voor dat u na emigratie nog tien jaar valt onder de Nederlandse erfbelasting en het erfrecht. Over­lijdt de huiseigenaar binnen die termijn, dan stuurt de Belas­ting­dienst alsnog een aanslag naar de erfgenamen, behalve als de nalatenschap kleiner is dan zes ton.

Bij verkoop: 25 procent
Lokaal een testament opmaken is niet noodzakelijk: voor inwoners van Nederland geldt namelijk het Nederlandse erfrecht. Maar dan moet er wel een helder Nederlands testament zijn. Verder heft Portugal bij verkoop van de woning 25 procent inkomstenbelasting over de boekwinst op het huis (‘capital gain taks’/‘mais-valia’).