Tijdens een verjaardag kregen we het over het besparen van erfbelasting en wat je daarvoor moet doen. Vrienden van ons zeiden dat het daarvoor altijd verstandig is om legaten aan de kleinkinderen toe te kennen. Wij hebben vijf kleinkinderen. Moeten wij dit inderdaad doen?
Een relatief eenvoudige manier om erfbelasting te besparen is inderdaad het toekennen van een legaat aan de kleinkinderen. Kleinkinderen hebben namelijk voor de erfbelasting een even grote vrijstelling als kinderen. Elke grootouder mag aan ieder kleinkind onbelast €21.282 (2021) nalaten. Dus een opa en een oma kunnen samen aan elk kleinkind €42.564 nalaten, zonder dat het kleinkind daarover erfbelasting hoeft te betalen. Als u aan elk kleinkind een legaat zou toekennen van dit vrijgestelde bedrag, in plaats van dat uw kinderen alles erven, bespaart u dus op een eenvoudige manier minimaal 10% (of soms zelfs 20%) over €212.820 = €21.282 (of bij 20%: €42.564). U moet dit wel in een testament regelen. Voordat u besluit om dit te doen, is het verstandig om eens een rekensommetje te maken van de verschuldigde erfbelasting zonder kleinkindlegaten. Mijn ervaring is dat veel mensen dit erg mee vinden vallen waardoor ze uiteindelijk besluiten niets te doen. Of dit in uw geval fiscaal voordelig is, hangt natuurlijk af van de grootte van uw vermogen.
Ook kunnen andere zaken nog een rol spelen bij uw besluit. Het eenmalige voordeel voor u van de besparing van erfbelasting weegt soms niet op tegen de nadelen die dit legaat voor het kleinkind met zich meebrengen. Zo weegt dit bijvoorbeeld soms niet op tegen het verlies van toeslagen of van een uitkering van uw kleinkind. Verder geldt dat als het kleinkind een wat groter eigen vermogen heeft, u weliswaar erfbelasting bespaart maar hij/zij hierover boven de vrijstelling in box 3 inkomstenbelasting verschuldigd zal zijn. (Mocht het kleinkind minderjarig zijn als u overlijdt, zijn de ouders hier boven de vrijstelling box 3 belasting over verschuldigd).
Dit hoeft natuurlijk geen probleem te zijn, want hoewel deze belasting jaarlijks terugkomt, is het kleinkind ook rijker geworden en deze belasting is niet in alle gevallen even hoog. Vervelender kan het zijn als het kleinkind bij het overlijden van de eerste grootouder zo’n legaat ontvangt terwijl dit pas opeisbaar is bij het overlijden van de langstlevende andere grootouder. Het is inderdaad zo dat erfbelasting bij het eerste overlijden wordt bespaard en als er een rente over wordt gerekend, levert dit bij het overlijden van de langstlevende grootouder een nog grotere besparing op. Echter, anders dan bij de niet-opeisbare vordering van kinderen op de langstlevende ouder vormt deze vordering voor het kleinkind ook vermogen, waarover boven de vrijstelling box 3 belasting verschuldigd is; dit, terwijl het kleinkind dus nog niets daadwerkelijk ontvangt.
Ook moet u in de gaten houden dat door een vast bedrag als legaat aan de kleinkinderen toe te kennen, dit tot gevolg kan hebben dat uw kinderen zelf minder of niets meer zullen erven. Het geld moet er namelijk nog wel zijn als u beiden bent overleden. Dit kunt u ondervangen door met een percentage van de nalatenschap te werken met als maximum de op dat moment geldende vrijstelling voor kleinkinderen voor de erfbelasting. Bedenk bovendien of u alle kleinkinderen evenveel wilt toekennen uit de nalatenschap of dat u dit “staaksgewijs” wilt doen. In dat laatste geval krijgen alle kinderen plus kleinkinderen als tak evenveel.
Tot slot kan het voor u van belang zijn om te weten of de kleinkinderen wel oud genoeg zijn om verstandig met de erfenis om te gaan. Ook dit is deels te ondervangen door bijvoorbeeld een testamentair-bewind in te stellen, maar dit maakt alles weer meer ingewikkeld en is dit echt wat u wilt?
Kortom, voor de besparing van erfbelasting kan het toekennen van een kleinkindlegaat zeker voordelig zijn. Er kunnen echter ook andere zaken een rol spelen die u het beste wel mee kunt nemen in de afweging wat te doen en op welke manier.
