Op vrijdagavond 29 februari 1980 stond een peloton ME op de hoek van de Vondelstraat-Eerste Constantijn Huygensstraat in Amsterdam. Ze wilden het gekraakte hoekpand ontruimen. Maar er gebeurde iets ongekends: een overmacht aan krakers en sympathisanten verjoeg de ME. Dat was het begin van een bizar weekend dat tot maandagmorgen 3 maart zou duren. Plus-redacteur Theo Temmink maakte het van zeer nabij mee als jonge verslaggever van de Volkskrant. Wat herinnert hij zich ervan, 40 jaar later?
Verbazing en ongeloof op vrijdagavond toen ik hoorde dat de ME bij het kraakpand was verjaagd. En opwinding op zaterdag, omdat ik voelde dat zich iets bijzonders, iets revolutie-achtigs aan het ontvouwen was. Op voorspraak van Jan Blokker, de onvolprezen adjunct-hoofdredacteur van de Volkskrant, kon ik logeren bij de bekende filmer Jan Vrijman (ja, die van de film over Karel Appel), die tegenover het gekraakte pand woonde. Uiteindelijk heb ik er met mijn vrouw Ilone twee nachten doorgebracht.
Het grootste deel van het weekend was ik op of rond het gebarricadeerde kruispunt, waar de krakers een ‘vrijstaat’ hadden gecreëerd. Het kruispunt werd op zaterdag en zondag behalve een actiecentrum voor anarchistisch Amsterdam ook een toeristische trekpleister. Dagjesmensen kwamen aapjes kijken; sommigen begonnen spontaan mee te helpen met stenen stapelen.
(tekst gaat verder onder de foto)
Ik zag het allemaal voor mijn neus gebeuren en kon direct met de krakers en toegesnelde gemeenteraadsleden spreken. De sfeer was deels vrolijk, met muziek en gezang, maar ook grimmig, want men vreesde een ontruimingsactie. Op de muren tegenover het kraakpand waren opbeurende teksten gekalkt als: ‘De viktorie begint bij de Vondel’. Maar ook wat we nu haatteksten zouden noemen: ‘ME = fascisten’ en ‘Polak Zak’.
Maandagochtend was het uit met de pret. Rond 6 uur arriveerden tanks en dwarrelden uit helikopters van de Rijkspolitie pamfletten met waarschuwingen aan de krakers dat bij verzet geweld zou worden gebruikt door de politie. Ik herinner me ook de tekst: ‘Een colonne eenmaal in beweging kan niet meer worden gestopt’.
Toen ik tussen de puinhopen door liep, kwam ik een peloton marechaussee tegen. Met aan het hoofd iemand die ik kende. Midden jaren 70 diende ik als dienstplichtige bij het Wapen der Koninklijke Marechaussee en bij de opleiding in Apeldoorn was 1e luitenant Timmermans plaatsvervangend commandant. Een leuke, enthousiaste Brabander. En nu commandeerde hij hier de manschappen. We herkenden elkaar en kletsten wat bij. En zo werd het dus toch nog gezellig.
Bekijk hieronder het polygoonjournaal van 1 maart 1980.
