Ik ben 59 jaar, in de overgang met heftige opvliegers en ik heb een traag werkende schildklier. Zodra het een uur of 3 is, krijg ik het extreem koud van binnen uit. Met 24 graden heb ik nergens last van. Mijn bloed is gecontroleerd en hier zijn geen afwijkingen in. Wat zou de oorzaak hier van kunnen zijn?
E. Kok
Joris Bartstra, journalist met artsendiploma
Uw lichaamstemperatuur wordt geregeld door een soort interne thermostaat. Of die werkelijk een anatomische structuur heeft - een soort orgaantje, bijvoorbeeld een kern in de hersenen, daar zijn - voor zover ik weet - fysiologen nog steeds niet uit. Voor de werking maakt het niet zoveel uit: als je het koud krijgt, gaat je lichaam alles doen om je lichaamstemperatuur omhoog te brengen: je gaat rillen, een warme trui aantrekken, je zet de CV hoger of gaat bij de kachel zitten.
Er is geen efficiëntere manier voor het lichaam om de lichaamstemperatuur omhoog te brengen dan door de persoon zelf het koud te laten hebben. Andersom werkt het ook zo: als je lichaamstemperatuur naar beneden moet, krijg je het warm, je gaat zweten, trekt iets uit en zoekt de schaduw op.
De instelling van de thermostaat (het ‘setpoint’) kan door van alles worden geregeld. Het bekendste voorbeeld is koorts: je lichaam zet de thermostaat hoger omdat het bestrijden van een infectie beter gaat bij een hogere temperatuur. Loopt de koorts op, dan krijg je het koud, daalt de koorts weer dan krijg je het warm en ga je zweten.
De instelling van de thermostaat is ook afhankelijk van de tijd van de dag; 's nachts daalt de lichaamstemperatuur (daarom zijn veel mensen 's nachts zweterig) 's morgens loopt hij weer op, vroeg in de middag daalt hij weer wat, laat in de middag stijgt hij weer. Als u het om drie uur koud krijgt, stijgt uw lichaamstemperatuur.
De enige manier om snel van die vervelende sensatie van het koud hebben af te zijn, is het proces helpen. Zorg dat uw lichaamstemperatuur snel stijgt, bijvoorbeeld door iets actief te gaan doen, of juist een middagdutje te doen in een lekker elektrisch verwarmd bed.
Hormonen zijn ook van invloed op de temperatuursregulatie. Uit vrij recent onderzoek blijkt dat opvliegers waarschijnlijk niet worden veroorzaakt doordat de instelling van de thermostaat plotseling verandert, maar dat de tolerantie voor verandering vermindert. Bij vrouwen die niet in de overgang zijn kan de lichaamstemperatuur enkele tienden van een graad Celsius stijgen, zonder dat ze het direct heel warm krijgen en gaan zweten; bij vrouwen in de overgang die opvliegers hebben, reageert het lichaam heel snel op een kleine verandering van temperatuur.
Uw klacht van het plotseling heel koud hebben, hoor je niet zo vaak, maar ik denk dat het mechanisme ongeveer hetzelfde is: een verhoogde gevoeligheid voor veranderingen van lichaamstemperatuur. Waarschijnlijk draagt uw probleem met de schildklier er ook een steentje aan bij, maar het inzicht van de medische stand hierin is niet voldoende om dit op het niveau van de schildklier op te lossen.
Wat misschien wel zou kunnen helpen is een middel dat allerlei reacties van het lichaam op het niveau van het zenuwstelsel een beetje bijstuurt: clonidine. Clonidine is een middel dat soms wordt gebruikt voor de behandeling van hoge bloeddruk, soms voor kinderen met ADHD die niet kunnen slapen, soms voor de buikkrampen en rillerigheid die gepaard gaan met het afkicken van drugs en medicijnen (ook een vorm van overgevoeligheid) en soms voor opvliegers. Het is wel een middel waar je een beetje duf van wordt, maar u zou kunnen proberen wat u erger vindt: de kwaal of het middel.
Ook een gezondheidsvraag? Klik hier en stel de vraag aan een expert!
