Op bezoek bij demente moeder

Zwijgen en geheimtaal

Op bezoek bij mijn demente moeder in het verpleeghuis. Ze weet dat ik er ben, want met een ­wiebelige ­wijsvinger volgt ze geconcentreerd de ­ingebreide patronen in mijn trui. Haar ­zwijgen wordt alsmaar dieper. En als ze spreekt, is het in strikte geheimtaal, in ­brokkelige zinnen die nergens landen. “Moest jij ook halen?”

'Ik zou in haar broze gladiatorenhoofd willen kijken'

Een paar jaar geleden ben ik in een pak gehesen waarmee je ervaart hoe het is om oud te zijn. Een huiveringwekkende beleving van stramheid, onvermogen, isolatie en eenzaamheid. Op diezelfde manier zou ik nu in haar broze gladiatorenhoofd willen kijken. Ben ik een wazige schim in haar ondoordringbare duisternis? Heeft ze zich verstopt, ergens in een verre hersenkwab? Op de website van Alzheimer Nederland kun je de Alzheimer Experience doen: je beleeft de wereld door de ogen van iemand met alzheimer. En op YouTube vind ik de documentaire Met mij is niks mis. Daarin zie je hoe knoestige klompen vol eiwit hun verwoestende werk uitvoeren in het hoofd van iemand met alzheimer. Prikkels worden niet meer doorgeseind, verbanden niet meer gelegd, gedachten niet meer onder woorden gebracht.

Weggevaagd

In de fase waarin mijn moeder nu verkeert, vallen er letterlijk gaten in haar hersenen. Alles wat haar tot haarzelf maakt – zelf­bewustzijn, persoonlijkheid, gevoelsleven en verstand – is bijna volledig gesloopt. En als een mokerslag besef ik: ze is niet verstopt. Ze is weggevaagd.