In het verpleeghuis van mijn moeder was een nieuwe bewoner gearriveerd: een dementerende weduwnaar die het thuis niet meer redde. Binnen de kortste keren werd hij werd verliefd op een van de dames op de afdeling: mevrouw Achterberg*. Hij maakte haar ouderwets het hof: droeg haar koffiekopje naar de keuken en masseerde haar handen en voeten. Haar echtgenoot die haar trouw bezocht, was er niet gelukkig mee. De rest van de familie Achterberg ook niet. De Don Juan werd vrij snel overgeplaatst naar een andere woonkamer en daarmee kwam er een einde aan de prille romance waar niemand mee uit de voeten kon.
Erotiek in het verpleeghuis is daar een lastige zaak. En dat is niet voor niets, want hoe weet je bijvoorbeeld of er sprake is van wederzijdse toestemming? Geen idee. Mogelijk was mevrouw Achterberg in de veronderstelling dat hij haar echtgenoot was en had ze geen idee waar ze eventueel mee instemde als het tot vrijen was gekomen? Maar nu iets anders. Stel dat haar eigen echtgenoot nog met haar in bed wil liggen en wil vrijen? Nu is dat niet mogelijk. Maar zou dat op z’n minst niet bespreekbaar moeten zijn?
De overheid vindt van wel. Zo zei voormalig staatssecretaris Van Rijn dat verpleeg- en verzorgingshuizen meer rekening zouden moeten houden met de seksuele wensen van hun bewoners. Nu is het personeel vaak gegeneerd als het onderwerp ter sprake komt. ‘Het taboe moet eraf’, zei Van Rijn in de Tweede Kamer. Als bewoners seksuele wensen hebben, moet dat geregeld kunnen worden. D’66-Kamerlid Vera Bergkamp vindt dat seksualiteit in het persoonlijk zorgplan opgenomen moet worden. En dat tehuizen verplicht moeten worden om een bewoner een tweepersoonsbed te geven en wat privacy te gunnen als die bewoner daarom vraagt.
Verzorgenden kunnen met de seksualiteit van hun cliënten moeilijk uit de voeten. Van Rijn: ‘Ik vind het belangrijk dat er een klimaat is waarbij er veilig en open gesproken kan worden over de kwaliteit van leven, ook op dit terrein. En als het aan de orde is, over hoe de wensen gefaciliteerd kunnen worden.’ Ouderenzorgorganisatie BrabantZorg loopt voorop en is begonnen het personeel te leren dat ouderen nog wel degelijk seksueel actief zijn, maar er niet over durven te praten.
Bij mijn moeder op de afdeling ondertussen, is het stil als altijd. Het meest seksuele wezen is nu mevrouw Vermaat* die - als ze de kans krijgt - je hand vastgrijpt en daar hartstochtelijk aan gaat likken.
*Om privacyredenen zijn deze namen fictief
