10 feiten en fabels over voeding en kanker

1. Vezels helpen je beschermen tegen kanker

Feit. Vezels zijn een belangrijk onderdeel van een gezond en gevarieerd eetpatroon. Onderzoek laat zien dat het eten van veel voedingsvezels de kans op darmkanker verkleint. Dit komt onder andere doordat vezels de spijsvertering versnellen. Hierdoor is het voedsel minder lang in je darmen aanwezig, waardoor de kans op beschadigingen in de darmcellen kleiner wordt. Ook binden producten met veel vezels zich aan schadelijke stoffen in je darmen, waardoor deze je lichaam verlaten via je ontlasting.

Het advies is om dagelijks minimaal 30 gram vezels te eten. Producten die veel vezels bevatten zijn groente, fruit, peulvruchten en volkorenproducten, zoals volkorenbrood, volkorenpasta en zilvervliesrijst.

2. Biologisch eten beschermt beter tegen kanker

Fabel. Biologische producten zijn producten waar bij de productie rekening wordt gehouden met het milieu en het welzijn van dieren. Zo worden er geen kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt en krijgen dieren meer ruimte. Veel mensen denken daarom dat biologisch producten gezonder zijn en dat ze ten opzichte van de niet-biologische varianten beter beschermen tegen kanker.

Er is tot op heden geen bewijs dat dit daadwerkelijk zo is. Door gezond te eten – met name volkorenproducten, groente, fruit en peulvruchten – verklein je de kans op kanker. Daarbij maakt het niet uit of deze producten biologisch zijn of niet.

3. Eten bereid in de magnetron is kankerverwekkend

Fabel. Je eten wordt in de magnetron verwarmd door middel van een speciaal soort straling. Van die straling wordt weleens gedacht dat het de kans op kanker zou kunnen vergroten. Onderzoek laat zien dat dit niet zo is. De straling zorgt er alleen voor dat je eten wordt verwarmd. Hierbij worden geen nieuwe, mogelijk kankerverwekkende stoffen gevormd.

Wel kan er bij het verwarmen in de magnetron water vrijkomen of verdampen en kan je eten een beetje uitdrogen. Hierdoor lijkt de structuur anders, maar deze verandering heeft geen invloed op de kans op het krijgen van kanker.

4. Het eten van vlees vergroot je kans op kanker

Feit. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat het eten van rood vlees en het eten van bewerkt vlees de kans op het krijgen van dikkedarmkanker vergroot. Dit verband is het sterkst voor bewerkte vleessoorten, zoals hamburgers, worstjes en vleeswaren.

Daarom kun je het best zo min mogelijk bewerkt vlees te eten en niet meer dan 350 tot 500 gram rood vlees per week. Onder rood vlees valt vlees van runderen, varkens, schapen, geiten en andere zoogdieren, zoals herten en ander wild.

5. Superfoods beschermen tegen kanker

Fabel. Van zogenoemde superfoods als gojibessen, lijnzaad en tarwegras wordt gezegd dat ze bijzonder veel goede voedingsstoffen bevatten. Ook zouden ze een positief effect hebben op je gezondheid en beschermen tegen kanker. Hier is alleen geen enkel wetenschappelijk bewijs voor. Een gevarieerd eetpatroon in combinatie met een gezond gewicht en beweging is de beste manier om de kans op kanker te verkleinen.

Wist je dat 'superfood' zelfs helemaal geen officiële term is? Iedereen mag iets een superfood noemen, daar is geen enkel onderzoek of bewijs voor nodig.

6. Als je te veel zout eet heb je een grotere kans op kanker

Feit. Per dag mogen we maximaal zes gram zout binnenkrijgen, maar de meeste mensen eten veel meer dan deze zes gram. Als je te veel zout binnenkrijgt kan dit je kans op maagkanker vergroten. Dit komt waarschijnlijk doordat te veel zout de maagwand kan beschadigen. Daarnaast kan te veel zout ook leiden tot een hoge bloeddruk.

Naar schatting voegen we zo’n 20 procent van de hoeveelheid zout die we binnenkrijgen zelf toe aan ons eten. Ongeveer 80 procent krijgen we binnen door het eten van producten waar fabrikanten zout aan hebben toegevoegd. Denk hierbij aan brood, kant-en-klaarmaaltijden en andere bewerkte producten zoals chips, soepen en sauzen. Let dus op met deze producten.

7. Het drinken van te hete dranken vergroot je kans op kanker

Feit. Uit wereldwijde studies is naar voren gekomen dat dranken met een temperatuur boven de 60°C schade kunnen veroorzaken. De hoge temperaturen kunnen de cellen in je slokdarm beschadigen. Wanneer dit een enkele keer gebeurt kunnen cellen vaak nog herstellen.

Maar als je regelmatig of zelfs iedere dag te hete dranken drinkt, krijgen de cellen minder kans om te herstellen en kunnen daardoor blijvend beschadigd raken. Er is dan een hoger risico op het ontwikkelen van slokdarmkanker. De oplossing om het risico te verlagen is simpel: laat een hete drank een aantal minuten afkoelen voor je het opdrinkt.

8. Voor voedingssupplementen geldt 'baat het niet, schaadt het niet'

Fabel. Het slikken van voedingssupplementen helpt niet om kanker te voorkomen. Dit geldt voor alle hoeveelheden en alle soorten supplementen. Uit sommige onderzoeken blijkt dat supplementen met een hoge dosis de kans op kanker juist kunnen vergroten. De gedachte 'baat het niet, schaadt het niet' gaat dus niet op.

Gezond en gevarieerd eten met veel plantaardige producten, zoals groente, fruit, volkorengranen en peulvruchten, helpt beter tegen kanker dan het slikken van voedingssupplementen. De enige reden om supplementen te slikken is om een tekort aan te vullen of bij een verhoogde behoefte die niet uit de voeding kan worden gehaald. Dit geldt voor specifieke risicogroepen, zoals ouderen en zwangere vrouwen.

9. Aangebrand eten kan de kans op kanker vergroten

Feit. Uit onderzoek blijkt dat aangebrand eten kankerverwekkende stoffen bevat. Deze stoffen kunnen ontstaan wanneer eten voor een langere tijd op een hoge temperatuur wordt verhit en donker kleurt, bijvoorbeeld tijdens het bakken of grillen. Ook wanneer er direct contact is met vlammen, wat op de barbecue kan voorkomen, ontstaan kankerverwekkende stoffen.

Met name de kans op darmkanker lijkt door de kankerverwekkende stoffen in aangebrand eten te worden vergroot. Voorkom daarom dat je eten te hard wordt gebakken en als er toch een zwart korstje is ontstaan, kun je die er het beste afsnijden.

10. Suiker is kankerverwekkend

Fabel. Er gaan weleens verhalen rond waarin wordt gezegd dat suiker, soms ook wel het witte gif genoemd, kanker zou kunnen veroorzaken. Wetenschappelijke studies laten alleen geen bewijs zien dat suiker op zichzelf de kans op kanker vergroot. Wel kan het eten van te veel suiker leiden tot overgewicht. Overgewicht is een belangrijk risicofactor voor het krijgen van kanker.

Laat fastfood en andere voorbewerkte producten met veel vet, zetmeel of suiker daarom zoveel mogelijk staan. Dit geldt ook voor dranken met toegevoegde suikers. Deze dranken geven je namelijk nauwelijks een vol gevoel, waardoor je er al snel te veel van drinkt en je ongemerkt veel suiker en calorieën binnenkrijgt.

Dit artikel is tot stand gekomen met medewerking van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds. Het Wereld Kanker is al meer dan 25 jaar de autoriteit in Nederland op het gebied van voeding, lichaamsbeweging, lichaamsgewicht en kanker. Er zijn geen garanties tegen kanker, maar door gezond te eten en te leven kunnen we de kans op kanker wel verkleinen.