Wie zijn bejaarde ouders in de buurt wil hebben om hen beter te kunnen verzorgen, hoeft straks geen vergunning meer aan te vragen voor een zogeheten mantelzorgwoning in de tuin. Dat staat in een wetsvoorstel dat minister Hugo de Jonge naar de Tweede kamer heeft gestuurd. Overweegt u om een mantelzorgwoning te plaatsen? Dan leest u hier hoe dat momenteel nog geregeld is. En wat er allemaal bij komt kijken.
Is een mantelzorgwoning een goed idee?
Kinderen die als mantelzorger samen met hun ouders in een huis wonen: dat kan een hoop gezelligheid geven, maar ook irritaties. Het risico is, dat u teveel gaat zorgen, waardoor u overbelast raakt. Een gevaar is ook, dat u nooit meer los komt van de zorg.
Maar het is natuurlijk ook makkelijk. U bent altijd in de buurt.
Let op: Vergeet niet de huisarts, wijkverpleegkundige of zorginstantie om een verklaring te vragen dat zorg noodzakelijk is. De gemeente kan erom vragen als er twijfel bestaat over de mantelzorgbehoefte. Als de mantelzorger al bekend is bij de gemeente, is een dergelijke verklaring niet nodig.
Mag dat? Een mantelzorgwoning aanbouwen? Hoe zit het met vergunningen?
Een aanbouw of een verbouwing van een garage of schuur tot mantelzorgwoning is in principe vergunningvrij, als het bouwwerk voldoet aan de voorwaarden in het Besluit omgevingsrecht (Bor). Hierin staat dat alleen het achtererf mag worden bebouwd. Verder stelt dat besluit onder andere eisen aan de hoogte (niet meer dan één bouwlaag, hoogte aansluitend bij eerste bouwlaag van het hoofdgebouw, nokhoogte maximaal 5 meter) en de maximale oppervlakte.
Zo mag op een erf van 100 m2 maximaal de helft worden bebouwd, bij grotere oppervlakten gelden andere regels. Zolang het bouwwerk daadwerkelijk wordt gebruikt als mantelzorgwoning, mag het een badkamer en een keuken hebben. Let op: als de mantelzorg ophoudt, mag de aanbouw of het bijgebouw blijven staan, maar moeten een eventuele keuken en/of badkamer worden gesloopt.
Wij hebben helemaal geen schuur om te verbouwen. Wat nu?
In een grote achtertuin heeft u de mogelijkheid om een tijdelijke mantelzorgwoning te plaatsen. Dit is een volledig zelfstandige woonruimte met stromend water, elektriciteit, verwarming en een eigen huisnummer. Net als voor een aanbouw, is voor een vrijstaande mantelzorgwoning vaak geen vergunning nodig. Buiten de bebouwde kom mag tijdelijk een verplaatsbaar bouwwerk van maximaal 100 m2 vergunningsvrij worden gebouwd. Binnen de bebouwde kom gelden in grote lijnen dezelfde eisen als voor een aanbouw: niet te hoog en niet te groot in verhouding tot het te bebouwen grondoppervlak.
Een tijdelijke mantelzorgwoning varieert in prijs van zo’n €45.000 voor een eenvoudig optrekje tot €135.000 voor een comfortabele woning. Een woning van goede kwaliteit behoudt bij normaal gebruik een groot deel van de waarde en kan zodoende na afloop weer worden doorverkocht. Diverse bedrijven hebben zich gespecialiseerd het bouwen van tijdelijke en blijvende mantelzorgwoningen. De firma PasAan heeft ruime ervaring in het bedenken en leveren van oplossingen als mantelzorger en hulpvrager dichtbij elkaar willen wonen. Ook Hodes plaatst zorgunits en mantelzorgwoningen. www.pasaan.nl / www.hodeswmounit.nl.
En huren? Kan dat ook?
Sommige woningcorporaties verhuren mantelzorgwoningen. Zij plaatsen dan een tijdelijke mantelzorgwoning bij de woning van de mantelzorger. Als de huur binnen de grenzen van de sociale huursector valt, bestaat er ook recht op huurtoeslag. De bewoners moeten hiervoor aan bepaalde inkomens en vermogenseisen voldoen. Informeer bij de woningbouwverenigingen in uw omgeving naar de mogelijkheden om in aanmerking te komen voor een mantelzorghuurwoning. Het is ook mogelijk om bij PasAan een mantelzorgwoning te huren. Alleen de kleinste typen mantelzorgwoningen worden verhuurd. De kosten komen op ongeveer €710 per maand. Daarnaast worden er plaatsingskosten (rond €10.000) in rekening gebracht. Ook Hodes verhuurt mantelzorgwoningen.
Ik heb een heel groot huis. Is splitsen een optie?
Ja. Heeft de mantelzorger (of zorgontvanger) een groot huis, dan is splitsen misschien een optie. Dit moet dan wel bouwtechnisch mogelijk zijn. Bij splitsing moet onder andere worden gekeken naar vluchtroutes in het geval van brand. Voor splitsing is altijd een vergunning van de gemeente nodig, die u kunt aanvragen via www.omgevingsloket.nl. Na splitsing in zelfstandige woningen, met elk een eigen keuken, sanitair en voordeur, krijgen beide woningen een eigen huisnummer. De afgesplitste woning kan worden verhuurd aan de mantelzorger of zorgontvanger. Voor verhuur is kadastrale splitsing niet nodig, voor verkoop wel.
Krijgt de mantelzorgwoning een apart huisnummer?
Een eigen huisnummer voor de mantelzorgwoning is in veel gevallen gunstig. Hierdoor worden familieleden buren van elkaar. Voor alle financiële regelingen, zoals uitkeringen en toeslagen, zijn beide huishoudens dan zelfstandig. Dat brengt wel hogere kosten met zich mee, zoals gemeentelijke heffingen. Zorg ervoor dat de bewoners van de mantelzorgwoning op hun eigen huisnummer staan ingeschreven bij de gemeente.
Wat zijn de gevolgen voor mijn AOW of andere uitkering?
Als mantelzorger en mantelzorgontvanger op een apart huisnummer wonen, zijn er geen gevolgen voor uitkeringen en toeslagen. Alleen als u een gemeenschappelijke huishouding voert - en dat doet u al snel als u de voordeur, keuken en badkamer deelt - kan de mantelzorg consequenties hebben voor financiële regelingen. Wanneer een kind en een ouder samen een huishouding voeren, heeft dat in ieder geval tot 1 januari 2018 nog geen gevolgen voor de AOW. Het plan om de AOW voor een alleenstaande ouder in deze situatie te korten, de zogenoemde mantelzorgboete, is voorlopig van de baan. Voor ontvangers van een AIO-aanvulling is de mantelzorgboete wel ingevoerd sinds 1 januari 2015.
AIO staat voor Aanvullende Inkomensvoorziening Ouderen en is vooral bedoeld voor AOW’ers die geen volledige uitkering ontvangen, bijvoorbeeld omdat ze een tijdje in het buitenland hebben gewoond. Met een mooi woord heet de kortingsmaatregel de kostendelersnorm: wie kosten deelt, krijgt minder. Ook ontvangers van een Anw-uitkering (weduwen en weduwnaars die nog geen AOW ontvangen) hebben met de kostendelersnorm te maken, sinds 1 juli 2015. Meer informatie is te vinden op www.svb.nl of via het SVB-kantoor in uw regio.
Kan ik nu nog wel thuishulp aanvragen?
Ook als er een mantelzorger aanwezig is, kunt u bij de gemeente thuishulp aanvragen, in natura of als persoonsgebonden budget (pgb). Bij de toekenning van extra hulp zal de gemeente altijd kijken naar wat een mantelzorger kan doen. Daarbij maakt het niet uit of een mantelzorger in hetzelfde huis woont, in het buurhuis of een straat verderop.
