We hebben allemaal herinneringen aan bijzondere treinreizen. Het eerste uitstapje met Tienertoer, de reis met de autoslaaptrein naar de zon… Geniet mee met deze 7 prachtige spoorwegaffiches.
Wie is er niet op Tienertoer geweest…? Voor slechts 20 gulden, omgerekend 9 euro, mochten we in de zomervakantie 8 dagen kriskras door Nederland treinen. Het was een megasucces, want NS verkocht al in het eerste jaar bijna 100.000 kaartjes. Voor velen van ons was het de eerste keer dat we zonder papa en mama op reis gingen. En spannend dat het was! Na een dagje Amsterdam of Scheveningen kwamen we vol verhalen thuis. Tienertoer bestaat nog altijd, maar heet nu Jongerentoer. Maar zo immens populair als vroeger is het niet meer.
c) NS/Anoniem
Een vakantiereis naar het buitenland was in 1927, toen de luxe trein ‘Etoile du Nord’ van Parijs naar Amsterdam voor het eerst reed, voorbehouden aan mensen met veel geld. Dat kun je wel zien aan dit affiche. Reizigers in eerste klasse, die zich verheugden op een rondvaart door de wereldberoemde Amsterdamse grachten, dineerden aan tweepersoons tafels en werden vanzelfsprekend bediend door obers in kostuum. De maaltijden tijdens de 7 uur durende reis – lunch en diner – werden bereid in de goed uitgeruste boordkeuken.
c) NS e.a./William Spencer Bagdatopoulos
In een tijd dat slechts weinig mensen een auto hadden en een reis naar het buitenland niet gewoon was, gingen hele volksstammen ’s zomers met de trein er op uit. Bijvoorbeeld naar Scheveningen, waar overigens tot na de Tweede Wereldoorlog een spoorlijn naartoe liep. Wie aarzelde om vooraf zijn kaartje voor deze speciale trein naar het strand te kopen, werd hopelijk over de streep getrokken door de “regenverzekering” die de NS aanbood.
c) NS/Paul von Heimburg
Door mama in je bedje worden ingestopt in Den Bosch, en wakker worden in Zuid-Frankrijk of Italië. Niet alleen voor kinderen was de reis met de autoslaaptrein een werkelijk magische ervaring. De allereerste vertrok in 1960 van station Amsterdam-Amstel. En de allerlaatste in de zomer van 2014 vanaf station Den Bosch. Autoslaaptreinen werden lange tijd met uitsterven bedreigd. Voor een paar tientjes vlieg je immers naar je vakantieplek en huurt daar voor even weinig geld een auto. Maar nu milieuvervuilende vliegreizen onder een vergrootglas liggen, zou de goeie ouwe autoslaaptrein best ‘ns een come-back kunnen maken.
c) NS/Jan Rodrigo
In een tijd dat “ouden van dagen” hun tijd grotendeels achter de geraniums sleten, was een uitje met de trein een welkome afwisseling in hun dagelijkse bestaan. En ook nog in 1970, het jaar dat dit affiche verscheen, want senioren hadden het vroeger vaak veel minder breed dan nu. Die sfeer van “laten we de arme oudjes ook wat gunnen” straalt van het affiche af. En kijk eens hoe ze gekleed gingen: dames met een permanentje en de heren in kostuum met stropdas. Dat is nu wel even anders! Wist je dat de NS de term “65-plus” heeft bedacht? Dat klonk wat minder neerbuigend dan het toen gangbare woord “bejaarde”.
c) NS/Anoniem
NS organiseerde vroeger ook uitstapjes in eigen land. Inclusief het vervoer per spoor, toegang tot attracties, maaltijden en zogenaamde “kleine verteringen”. Deze “Kant-en-Klaar Tochten” waren vooral bedoeld voor groepen volwassenen of kinderen. Bij elk station kon je een kaartje kopen en inlichtingen inwinnen. Allerlei vervoermiddelen waren opgenomen in het aanbod. Bijvoorbeeld tram, auto en vliegtuig, maar ook trekschuit en – in Giethoorn – een punter.
c) NS/Fré Drost
Hotelplan was een Zwitserse reisorganisatie die tot 2011 in Nederland actief was. Al in de zomer van 1936 organiseerde die een speciale trein naar Basel. Na de oorlog reed de bijzonder geliefde Hotelplan-Expres naar Luzern en naar Innsbruck en Salzburg in Oostenrijk. Toeristen verbleven daar in de eigen Hotelplan-hotels en genoten van de frisse berglucht. De trein stond bekend om zijn prima service, en dat wordt op dit affiche uitgebeeld door deze verleidelijke stewardess. De trein reed later ook ’s winters voor beoefenaars van de toen opkomende wintersport.
c) Hotelplan/Jan de Haan
Deze foto’s komen uit het pas verschenen boek ‘150 jaar Nederlandse Spoorwegaffiches’ van publicist Arjan den Boer (304 blz., uitgeverij Thoth, 59,50 euro). Een prachtig vormgegeven en gedrukt koffietafelboek om in te bladeren en herinneringen op te halen. Achterin vind je biografieën van honderd, vaak beroemde affiche-ontwerpers.
