Niet voor niets wordt Zuid-Afrika ook wel de ‘regenboognatie’ genoemd. Je vindt er mensen van bijna alle huidskleuren. Al die verschillende bevolkingsgroepen hebben zo hun eigen gewoonten, geschiedenis, identiteit, cultuur en vaak ook taal. Dat maakt het land complex, maar ook boeiend veelzijdig.
Taal
Zuid-Afrika kent elf officiële talen. De voertaal van de regering is Engels. Dat wordt ook bijna overal gesproken en gezien als de omgangstaal tussen alle verschillende bevolkingsgroepen. De andere talen zijn Afrikaans, Ndebele, Noordelijk Sotho, Zuidelijk Sotho, Swazi, Tsonga, Tswana, Venda, isiXhosa en isiZoeloe. Deze laatste twee moedertalen worden door ongeveer 40 procent van de Zuid-Afrikanen gesproken. Er bestaan verder nog tientallen officieuze talen.Inwoners
Zuid-Afrika heeft ruim 49 miljoen inwoners. De zwarte bevolking vormt met 80 procent de overgrote meerderheid. 9 % bestaat uit mensen van gemengd ras, en eveneens 9 procent is van het blanke ras. De Aziaten, voornamelijk afkomstig uit India, zijn de kleinste groep (2,5 %). De zwarte bevolkingsgroep bestaat uit verschillende stammen. De blanke bevolking stamt vooral af van kolonisten. Hierbij kun je onderscheid maken tussen mensen die Afrikaans spreken (afstammelingen van Duitsers, Fransen en Nederlanders), en de Engelstaligen (afkomstig uit Groot-Brittannië).
Jan van Riebeeck landt in Tafelbaai, door Charles Davidson Bell (1813–1882)
Apartheid en gevoeligheden
Apartheid was het officiële systeem van rassenscheiding dat tussen 1948 en 1990 in Zuid-Afrika en het huidige Namibië gold. De term werd in 1919 voor het eerst gebruikt door Jan Smuts, toenmalig premier van Zuid Afrika. Het woord 'apartheid' is in bijna elke taal onvertaald opgenomen.Ten tijde van Apartheid maakte men onderscheid tussen 'kleine' en 'grote' apartheid. De kleine apartheid hield totale scheiding in tussen de blanke en zwarte bevolking. Dit werd door een groot aantal wetten geregeld. Zo waren gemengde huwelijken verboden en was er een wet voor het gebruik van vervoer en het binnentreden van gebouwen (zwarte bevolking moest via de achterdeur) en/of openbare gelegenheden (zwemmen op aparte stranden).
De grote apartheid was het beleid om bepaalde delen van het land aan rassen toe te wijzen en ze vervolgens onafhankelijk te maken. Omdat de bevolking ook de nationaliteit van die landsdelen (de thuislanden) kreeg, werden ze in Zuid-Afrika als buitenlanders behandeld. Vanwege de apartheid en de slechte behandeling van vooral de zwarte bevolking kreeg Zuid Afrika te maken met wereldwijde economische sancties. In 1990 kwam een eind aan de apartheid en werd Nelson Mandela, die gevangen zat vanwege zijn strijd tegen de rassenscheiding, vrijgelaten.
Omdat tijdens de apartheid de beste voorzieningen bestemd waren voor de blanke bevolking leidde dit tot grote onvrede bij de andere bevolkingsgroepen. En ook al is de apartheid officieel beëindigd, die gevoelens van onmacht, onrecht en minachting van de verschillende bevolkingsgroepen ten opzichte van elkaar bestaan nog steeds. Logisch, want een land, dat zoveel jaar verscheurd is door tegenstellingen, kan die geschiedenis niet van de ene op de andere dag uitwissen.
Oorspronkelijke bewoners
De nomadische San (Bosjesmannen). Zij versierden hun grotten met rotstekeningen van wezens en voorwerpen in hun leefwereld. In de Drakensbergen vond men meer dan drieduizend van deze rotstekeningen, sommigen meer dan dertigduizend jaar oud. De laatst bekende rotsschilder werd in 1850 doodgeschoten door een boer. Tegenwoordig zijn er nog zo'n 30.000 San. Zij wonen verspreid over het noordoosten van Zuid-Afrika en buurlanden.De Khoikhoi. Zij zijn geleidelijk geïntegreerd in andere groepen zoals de Britten, de Boeren en andere Afrikaanse stammen in en rond de Kaap.
De Xhosa. Leven op een traditionele manier en wonen in hutten in een gemeenschap met een hiërarchische structuur. Nog steeds is het gebruikelijk dat een man een bruidsschat -lobola -betaalt aan de familie van zijn bruid.
De Ndebele stam. Woont in Zuid-en Noord-Ndebele en staat bekend om hun liefde voor decoratieve, kleurrijke decoraties met geometrische motieven waarmee ze hun huis en spullen versieren. De vrouwen krijgen al jong grote ringen om hun nek.
De Venda. Een kleine bevolkingsgroep met unieke cultuur. Vee is een statussymbool en men kent een eigen regering. Ze geloven in de heilige status van meren, bomen en rivieren. De Venda hebben zich minder snel aangepast aan het moderne leven dan andere stammen.
De Nguni. Bestaan uit vier gemengde maar onderscheidend groepen: de Noord-Sothos, verdeeld in Pedi en Tswana, de Lobedu, en de Zuid-Sothos. De Tswana is weer een verzameling van circa zestig clans, verdeeld over de Noord-Kaap en Noord-westelijke provincies. Een van de eerste ANC-leiders, Sol Plaatje, was van de Rolongclan.
De Zulu's. Zij maken met ongeveer 5 miljoen mensen het grootste deel uit van de zwarte bevolking en zijn bekend vanwege hun zeer creatieve en kleurrijke kunst. De meeste landelijke gemeenschappen wonen in traditionele rondavels: lemen hutten met daken van gevlochten gras. Sangoma's (medicijnmannen) zijn nog steeds belangrijk voor zowel het fysieke en als het geestelijke welzijn van vele Zulu's.
In KwaZulu-Natal woont een grote en levendige Indiase gemeenschap met zowel hindoes en moslims. Deze groep bestaat uit een miljoen mensen, voornamelijk Tamil en Gujarati.
Kunst
Muziek, schilderkunst, beeldhouwkunst, film, theater, dans of literatuur... de kunst in Zuid-Afrika bloeit. Veel kunstenaars verworven internationale bekendheid. De schrijvers Nadine Gordimer en John Maxwell Coetzee wonnen de Nobelprijs voor literatuur in respectievelijk 1991 en 2003.In de zwarte Afrikaanse cultuur is de muziek een mix van instrumenten, zang en dans. Het ritme en de klanken van de Afrikaanse muziek vormde de basis voor een jazzstijl in de Verenigde Staten. In de Zuid-Afrikaanse townships ontwikkelde zich de Marabi, een unieke stijl en mengeling van jazz, blues en traditionele Zuid-Afrikaanse muziek.
Marabi werd vervolgens vermengd met Zulumuziek en de Afrikaanse big band. Deze stijl, de Mbanqanga, lijkt op funk. Naast deze specifieke muziek is ook moderne muziek populair in Zuid-Afrika.
Weetje: Tijd is voor Afrikanen niet interessant. Te laat zijn wordt gezien als tolerantietijd, ook wel bekend als 'African time.'
