Op stap: Speeltuin & pannenkoeken

1. De Pyramide van Austerlitz

Wie is er niet met schoolreisje geweest? Vrijwel direct nadat Franse soldaten in 1804 op het hoogste punt van de Utrechtse Heuvelrug een piramide hadden gebouwd, verrees ernaast een herberg. De piramide was een eerbetoon aan Napoleon, de naam verwijst naar een van zijn veldslagen. Maar het was ook een bult van 36 meter hoog die een mooi uitzicht bood. Kort na het vertrek van de Fransen wisten dagjesmensen de Pyramide van Austerlitz te vinden. In 1882 werd de herberg omgebouwd tot uitspanning. Een stenen trap leidt naar de obelisk op de top. Het aantal attracties aan de voet groeide. De speeltuin en het lunapark horen thuis in het rijtje klassieke Nederlandse uitstapjes. De piramide is onlangs gerestaureerd en kan weer beklommen worden.

Adres: Zeisterweg 98, Woudenberg. T 0343–49 14 21, www.pyramidevanausterlitz.nl

2. De Bollen

De appeltaart van de gastvrouw lokt bezoekers uit de verre omtrek naar Nostalgische Uitspanning De Bollen. “Op zondagmiddag is hij om een uur of drie vaak uitverkocht”, vertelt eigenares Gemma van Kronenburg. “Fietsers stoppen hier”, vertelt ze, “maar ook wandelaars, ruiters en mensen die een tocht maken per huifkar.” Op de brink staat een kapel, gewijd aan Sint-Antonius. De Bollen ligt er vlak naast. “Ik begon met het verkopen van ijsjes”, zegt Van Kronenburg. “Later hebben we de schuur verbouwd tot een nostalgische uitspanning. Straten is sinds 1991 beschermd dorpsgezicht, dus het past mooi in die sfeer.” Sinds vorig jaar doet het bakhuisje bij De Bollen dienst als bed & breakfast voor twee personen.

Adres: Straten 13, 5688 NJ Oirschot. T 0499–57 40 57,
www.debollen.nl

3. Oud Valkeveen

Het doolhof in Speelpark Oud Valkeveen dateert uit 1890. In die tijd stopte de stoomtram van Amsterdam naar ’t Gooi aan de Valkeveenselaan. Bij het strandje aan de Zuiderzee ontstond een uitspanning met een speeltuin en een pannenkoekenhuis. Vandaag de dag weet Oud Valkeveen knap de balans te bewaren tussen moderne eisen en de romantiek van vroeger. De klassieke achtbaan is pure nostalgie, terwijl het Pirateneiland van allerlei moderne snufjes is voorzien. Om het dagje compleet te maken: bij de ingang ligt pannenkoekenhuis ’t Vossenhol. Daar weten ze wel raad met rammelende magen na een dag spelen op de klimvulkaan, het schommelschip en de goudmijn.

Adressen: Speelpark Oud Valkeveen: Oud Huizerweg 2, Naarden.
T 035–694 42 23, www.oudvalkeveen.nl
Pannenkoekenhuis ’t Vossenhol: Oud Huizerweg 2a, Naarden.
T 035–678 23 48, www.t-vossenhol.nl

4. Kraantje Lek

Kinderen kwamen in Haarlem en omgeving niet uit de boerenkool, maar uit de holle boom bij Restaurant Kraantje Lek. De eeuwenoude iep legde in 1972 het loodje, maar kunstenaar Kees Verkade maakte een bronzen replica van de gekwelde stam. Sinds 2008 neemt dit monument de plek in van de boom. Het naastgelegen restaurant Kraantje Lek is minstens zo legendarisch als de holle boom. Gelegen tussen Haarlem en Zandvoort, aan de rand van Overveen, ontvangt ‘de witte herberg’ al sinds mensenheugenis gasten. Zelfs in dit rijtje uitspanningen is Kraantje Lek een klassieker. Al in 1623 schilderde Frans Hals in de jaghtcamer zijn beroemde portret van Jonker Ramp en zijn geliefde. In 1882 dichtte Nicolaas Beets over ’t Oude Kraantje Lek: “Vaak door mijn voet betreden.”

Adres: Duinlustweg 22, Overveen. T 023–524 12 66,
www.kraantjelek.nl

5. Het Uilenbos

Op de Lindenberg, in de bossen bij Lunteren, ligt een zwerfkei die het middelpunt van Nederland markeert. Het is een van de mooie plekjes waar u vanuit Het Uilenbos zo naartoe kunt wandelen. Ook Het Uilenbos is zo’n klassieke schoolreisjesbestemming. En al maakt inmiddels een hedendaagse partyhoeve deel uit van het complex, in het pannenkoekenhuis lijkt het alsof er in jaren geen stoel verschoven is. Ook de speeltuin heeft zijn karakter behouden. Pal ernaast ligt de kinderboerderij, op een heerlijke plek in de Lunterse bossen. Neem wel de tijd, want voor toegang tot kinderboerderij en speeltuin moet de portemonnee worden getrokken. Met de auto is Het Uilenbos lastig te vinden, maar dat is juist deel van de charme. In de eerste plaats is dit een pleisterplaats voor wandelaars en fietsers.

Adres: Engweg 61, Lunteren. T 0318–48 23 27,
www.uilenbos.nl

6. De Witte Wieven

Houtsculpturen van Gait Postel verwelkomen de bezoekers van Uitspanning De Witte Wieven. Een krokodil, een draak, maar vooral veel van die enge dames in het wit. De eigenaren van de uitspanning spelen leuk in op de plaatselijke legende dat de heksen uit de omgeving in een kuil werden gegooid: de Witte Wievenkoele. Buurtschap Zwiep, aan de voet van de Lochemse Berg, wordt gedomineerd door de molen. Verderop ligt de uitspanning, compleet met een bakkerij, een winkel, een forellenvijver en een speelbos voor kinderen. Al meer dan een eeuw zwaait de familie Postel hier de scepter. Vertrek niet zonder dat u een van de lokale specialiteiten hebt geproefd. De faam van de krentenwegge, de Witte Wievenkoek en de Zwiepse bolussen reikt tot ver buiten de Achterhoek.

Adres: Zwiepseweg 155, Lochem. T 0573–25 18 34,
www.dewittewieven.nl

7. De Bedriegertjes

Ze bestaan nog! En ze zijn nog net zo verraderlijk als vroeger. In het tijdperk van de achtbanen en de pretparken hebben De Bedriegertjes aan populariteit ingeboet, maar de fonteintjes in het park van Kasteel Rosendael spuiten nog steeds. De gids wijst op het haantje en terwijl de blikken van zijn toehoorders omhoog gaan, haalt hij de hendel over en spuiten de straaltjes water op. Tuinarchitect Daniël Marot nam in 1730 de kasteeltuinen onder handen die Constantijn Huygens een halve eeuw eerder al omschreef als een ‘Groen Hemeltjen op Aerd’. Pas veel later werden de tuinen een geliefde bestemming voor schoolreisjes en dagtochten. U kunt nu ook het kasteel zelf bezichtigen. De Oranjerie doet ’s zomers dienst als café.

Adres: Rosendael 1, 6891 DA Rozendaal. T 026–364 46 45, www.mooigelderland.nl