Blue Zones: het geheim van gezond oud worden

De term ‘Blue Zones’ is toevallig ontstaan. Tijdens een congres toonde een groep wetenschappers een wereldkaart, met daarop de levensverwachting per gebied ingekleurd. De gebieden met de hoogste levensverwachting waren op die kaart toevallig blauw gekleurd. Sindsdien staan de Blue Zones enorm in de belangstelling. Niet alleen in de wetenschap, maar ook bij het grote publiek.

Een Amerikaanse journalist, Dan Buettner, heeft de term ‘Blue Zones’ wettelijk vastgelegd als zijn eigendom en er meerdere boeken over geschreven.

Afgelegen

Voorbeelden van Blue Zones zijn Sardinië (Italië), Okinawa (Japan), Nicoya (Costa Rica) en Ikaria (Griekenland). Meest opvallend is wel dat dit stuk voor stuk nogal afgelegen gebieden zijn, ver van de bewoonde wereld, waar de inwoners een vrij geïsoleerd bestaan leiden. Het gaat om kleine gemeenschappen, die hecht samenleven en die leven van de landbouw, visserij en veeteelt.

De bewoners van de Blue Zones zijn geen stedelingen, leven niet in dichtbevolkte gebieden en werken niet in de industrie. Ze leiden een rustig leven, midden in de natuur. Het Italiaanse plaatsje Pioppi zou ook als Blue Zone kunnen worden aangemerkt.

Geen superfood

Als je denkt dat de mensen in de Blue Zones een geheim hebben, dan moeten we je teleurstellen. Er is geen wonderkruid, er zit niks in het drinkwater en ze hebben ook geen superfoods. Het draait allemaal om een gezonde actieve leefstijl, zonder stress, en met gezond eten. Het eten verschilt van Blue Zone tot Blue Zone. Het maakt natuurlijk nogal wat uit of je in Costa Rica, Italië of Japan bent. Maar het gemeenschappelijke kenmerk van alle Blue Zones in de wereld is dat men puur eet en geen bewerkte producten uit de fabriek.

De voeding in elke Blue Zone is grotendeels plantaardig. Veel groenten en fruit, granen, peulvruchten, noten, kruiden en knollen. Aangevuld met vis, wat vlees of zuivel, daarmee heb je het Blue Zone-dieet in grote lijnen wel beschreven. Heel basic eigenlijk, maar o zo gezond. En lekker!

Actief en sociaal

De mensen in de Blue Zones bewegen veel. Maar ze sporten niet en heffen ook geen gewichten: ze doen aan functioneel bewegen. Tuinieren bijvoorbeeld, of lopen, of klussen of dansen. Ze zijn veel buiten en profiteren zo van de weldadige werking van de natuur én van vitamine D uit zonlicht.

De inwoners van de Blue Zones kennen ook geen pensioen. Ze blijven tot op hoge leeftijd werken: is het niet in een baan, dan wel in een moestuin, als vrijwilliger of met het oppassen op kleinkinderen. Maatschappelijk actief blijven zorgt ervoor dat je hersenen en lichaam minder snel verouderen. Ook zijn ze erg sociaal en sterk betrokken in de maatschappij. Ze hebben dagelijks contact met familie, vrienden of mensen in hun geloofsgemeenschappen. Die verbinding en die sociale contacten zorgen ervoor dat de mensen goed in hun vel zitten. Vriendschappen en jezelf nuttig voelen is belangrijk voor een goede gezondheid en vermindert stress.

Er is tijd

Stress? Dat vind je niet zo snel in de Blue Zones. De inwoners leiden geen drukke levens, ze worden niet geleefd door hun agenda of de mobiele telefoon en er zijn geen targets of deadlines om te halen. Er is tijd. Tijd om een dutje te doen, een praatje te maken met de buurvrouw, om te mediteren, om zelf je groente te kweken of om lekker vroeg naar bed te gaan. Goede nachtrust, minstens acht uur lang, is er de gewoonste zaak ter wereld. Stress is in de westerse wereld een zeer belangrijke risicofactor voor bijvoorbeeld hart- en vaatziekten. Stel je voor dat je geen stress en tijdsdruk had in je leven, hoeveel rustiger zou het zijn?

Een voorbeeld: Okinawa

Japan staat al langer bekend als een land waar je gezond oud kunt worden. Maar op het Japanse eiland Okinawa wordt de gemiddelde bewoner maar liefst 86 jaar oud. En dat komt niet door de sushi, want op Okinawa eten ze juist heel veel groenten, met name zoete aardappel. Veel mensen van Okinawa hebben een eigen moestuin en eten soms wel een kilo groenten per dag.

Groenten bevatten weinig kilocalorieën, maar wel heel veel vitamines, mineralen en vezels. Daarom is de voeding op Okinawa erg volwaardig. Over kilocalorieën gesproken: de mensen op Okinawa zullen nooit hun buik vol eten. Hun spreekwoord luidt: hara hachi bu, en dat betekent: ‘Eet tot je 80 procent vol zit’. In de wetenschap is al lang bekend dat caloriebeperking bijdraagt aan een langer leven.

Alle geheimen

De Blue Zones hebben dus niet één geheim, het is een samenspel van factoren die de inwoners zo gezond maken. Actief zijn, een goed sociaal netwerk, weinig stress, veel bewegen, veel buiten zijn, goed slapen, veel groenten en fruit eten en weinig bewerkte producten. Stuk voor stuk zijn ze de moeite waard om zelf ook in je leven toe te passen.