De invloed van de volgorde van eten op je gezondheid
Steeds vaker hoor je het advies om te letten op de volgorde waarin je alles eet. Zo zou het bijvoorbeeld gezonder zijn voor je bloedsuikers om eerst groenten te eten en dan pas koolhydraten. Heeft het zin daarop te letten?
Allereerst: het is echt niets nieuws om op de volgorde van voedingsmiddelen te letten bij eten. Wie herinnert zich nog het populaire “Een leven lang fit” dieet van de jaren 90 waarbij je koolhydraten niet mocht combineren met eiwitten omdat hierdoor gevaarlijke stoffen zouden ontstaan? Of weet je nog hoe het zat bij de dieethype Montignac? Daarbij mocht je in de maaltijden geen koolhydraten met vetten tegelijk eten omdat bij de vertering die voedingsstoffen elkaar in de weg zouden zitten. De volgorde van eten komt dus regelmatig terug in dieetland. En net zoals bij andere hypes steekt ook dit weer af en toe de kop op. Nu gaat het dus om het eerst eten van groenten voor je koolhydraten mag nemen. Dat zou gezonder zijn voor je bloedsuikers.
De rol van de maag
Om de vraag te beantwoorden of het zin heeft op de volgorde van wat je eet te letten, is het goed eens te kijken naar wat er gebeurt in je lichaam als je eet. De vertering begint al in de mond. Door te kauwen meng je je speeksel door je happen. In het speeksel zitten al verteringsenzymen, vooral amylase wat koolhydraten zoals zetmeel afbreekt in kleinere stukjes. De voedselbrij die je doorslikt gaat via je slokdarm naar je maag, en daar blijft het voedsel een tijdje. In de maag wordt het gemengd en gekneed met zuren en weer andere enzymen. Beetje bij beetje geeft de maag dan die voedselbrij af aan de het bovenste gedeelte van de dunne darm. Dat betekent dus dat als je iets eet, het best een tijd – soms uren- duurt voor dat uit je maag is. Hoe snel dat gaat is afhankelijk van wat er in je maag zit. Eiwitrijke, vetrijke en vezelrijke voeding wordt langzamer afgegeven aan de darm dan een voeding die puur uit koolhydraten bestaat. Als je alleen maar suikers in je maag hebt (door een glas frisdrank bijvoorbeeld) dan gaat dit vrij snel door je maag heen. Maar eet je kwark of vlees (eiwitten), een romige saus (vet) of een flinke portie groente (vezels) dan duurt het langer voor de maag leeg is. Er komt dan een combinatie van voedingsstoffen beschikbaar. Zowel eiwitten, vetten als koolhydraten komen dan in de darm terecht. Het maakt daarbij niet uit in welke volgorde je het voedsel gegeten hebt. Omdat de maag een reservoirfunctie heeft, wordt alles wat je aan het begin van de maaltijd eet, gemengd met wat je aan het einde van de maaltijd eet.
Zit er dan toch niet een kern van waarheid in?
Het is wel een feit dat als je start met het eten van groenten, je de maag al redelijk vult met vezelrijke voedingsmiddelen die weinig calorieën leveren. Dat geeft een vol gevoel en daardoor is de kans groot dat je minder van andere voedingsmiddelen eet. Als je dan minder eet van koolhydraatrijke producten als pasta, rijst of aardappelen, dan heeft dit uiteindelijk dus wel effect op de hoeveelheid koolhydraten die in de spijsvertering beschikbaar komen en dus op de bloedsuikers. Bovendien kan het altijd starten met het eten van groenten eraan bijdragen dat je de ruime portie groenten binnenkrijgt die aanbevolen wordt. Het Voedingscentrum raadt 250 gram per dag aan, en dat halen niet veel mensen. Ook kan het eerst eten van die caloriearme groenten ertoe leiden dat je in totaal minder calorieën binnenkrijgt en dus afvalt. Een lager lichaamsgewicht heeft ook een positieve invloed op de bloedsuikers. Het eerst eten van groenten en dan pas koolhydraten zou dus wel degelijk invloed kunnen hebben op je bloedsuikers.
Gewoon een grote portie groente
Maar het is wel goed een slag om de arm te houden. Want door op zo’n manier met eten om te gaan is er een kans op een onvolwaardig voedingspatroon. Daardoor kan je tekorten oplopen van bepaalde voedingsstoffen (zoals vitaminen en mineralen). Als je eerst je maag vult met alleen maar groenten heb je misschien geen trek meer in andere voedingsmiddelen. En hoe gezond groenten ook zijn, je hebt ook ander voedingsmiddelen nodig om de voedingsstoffen binnen te krijgen die je lichaam nodig heeft. Gewoon een grote portie groente bij de maaltijd, is op de lange duur een betere keuze.
Mary Stottelaar is diëtist. Ze volgt de wetenschap op de voet en schrijft al jaren over voeding en gezondheid. Haalbaarheid en smakelijkheid van adviezen staan bij haar voorop.
