Kun je ook té gezond leven?

Gezonde leefstijl is individueel

Allereerst maar even: wat is nu precies een gezonde leefstijl? Die bestaat uit een aantal componenten: gezond eten, voldoende bewegen, bewust ontspannen, een fijn sociaal leven en goed slapen. De invulling van die componenten is natuurlijk voor iedereen anders. Neem bijvoorbeeld gezond eten. De een eet een Hollandse pot volgens de Schijf van Vijf, de ander eet vegetarisch, en de derde eet koolhydraatbeperkt. Ook in bewegen zijn er grote verschillen: van 10.000 stappen per dag tot trainen voor de marathon, en van werken in de tuin tot gewichtheffen in de sportschool. Een gezonde leefstijl is een manier van leven waardoor je gezondheid verbetert en je lekkerder in je vel zit. Een leefstijl is altijd heel individueel: het moet precies passen bij jou, bij jouw mogelijkheden en voorkeuren. Er is niet één manier die voor iedereen hetzelfde is.

Volgens de regels

Wie gezonder wil gaan leven, gaat voor zichzelf regels opstellen. Elke dag groenten, 10.000 stappen per dag, op tijd naar bed, alleen alcohol drinken in het weekend, niet snoepen… al die regels leiden tot gezonder gedrag. Heel mooi! Maar de regels kunnen ook te veel worden. Als je bijvoorbeeld veganistisch én koolhydraatbeperkt gaat eten. Of als je uren en uren vast per dag, terwijl je lichaam vraagt om eten. Als je maar blijft sporten, ook als je heel moe bent.

Meten en weten

Er zijn allerlei hulpmiddelen om je leefstijl te meten. Bijvoorbeeld met je smartphone of met losse apparaten. Een activity tracker om je pols kan je stappen tellen en soms ook je hartslag meten. De weegschaal bepaalt of je gewicht constant blijft. Er zijn apps om je eten in te voeren en te berekenen, apps om je slaap te registreren, apps om te ontspannen en als je wilt kun je zelf je bloeddruk meten, je cholesterol bepalen of je bloedsuikers meten. Dat alles geeft je informatie hoe het ervoor staat met je leefstijl en met je gezondheid. Maar ook dat meten kan teveel een belasting worden. Bijvoorbeeld als je onrustig wordt als je jezelf niet kunt wegen. Of als je liever niet uit eten gaat omdat je dan je calorieën niet goed kunt tellen.

Als regels een juk worden

Voor jezelf regels opstellen en je voortgang meten is helemaal prima. Maar wat gebeurt er als het als een juk gaat voelen? Als je in paniek raakt als je jezelf door omstandigheden niet aan de regels kunt houden? Als je dieet steeds meer beperkingen kent? Of als je sociale activiteiten gaat mijden, omdat je anders niet kunt sporten of gezond eten? Dan wordt die gezonde leefstijl een zware last. Een last die stress geeft, en alleen daardoor al een averechts effect heeft op je gezondheid. Soms wordt het dwangmatig gezond leven ook wel orthorexia nervosa genoemd. Bij deze stoornis wil je alléén nog maar gezond eten en leven en gaat dat streven je hele leven bepalen. Overigens is orthorexia nog geen “officiële’ aandoening volgens het handboek voor de psychiatrie. Maar het komt wel degelijk voor dat mensen zich teveel laten meeslepen door hun wens om gezond te leven. Daardoor kunnen ze niet meer fijn leven en brengen ze hun gezondheid juist schade toe.

Leef jij te gezond?

Wil jij weten of je niet té gezond leeft? Kijk naar je antwoord op de volgende vragen:

• Heb je een vast patroon voor je maaltijden en tussendoortjes, waar je absoluut niet van af wilt wijken?
• Sluit je bepaalde voedingsgroepen of voedingsmiddelen helemaal uit? Zoals bijvoorbeeld suiker, granen, fruit of dierlijke producten?
• Heb je een vast schema voor sporten en bewegen, waarvan je niet wilt afwijken?
• Mijd je weleens feestjes of etentjes omdat je dan niet kan sporten of eten zoals jij wilt?
• Ben je de hele dag bezig met calorieën of stappen tellen?
• Kijk je op social media naar influencers die strak, dun en gespierd zijn?
• Negeer je honger, vermoeidheid of andere signalen van je lichaam?

Als je in de vragenlijst twee of meer vragen met 'ja' hebt beantwoord, dan kan het zijn dat jij je gezonde leefstijl iets te serieus bent gaan nemen. Jouw goede bedoelingen zijn dan uit de hand gelopen. Bespreek het eens met je omgeving en kijk wat zij vinden van jouw manier van leven. Je kunt ook naar de huisarts gaan als je klachten hebt als vermoeidheid, slapeloosheid, haaruitval of darmproblemen. Het kunnen tekenen zijn dat je te hard bent voor je lichaam.

De 80/20-regel

Gezond leven is hartstikke goed, iets waar je normaal gesproken blij en vitaal van wordt. Maar het is ook iets dat je niet perfect hoeft te doen. Honderd procent gezond is niet nodig. Als jij tachtig procent gezond leeft, en twintig procent wat minder gezond, dan is het ook helemaal goed. Dat betekent af en toe een luie dag, uit eten met vrienden, te laat naar bed, een drankje op een terras, taart op een feest. Juist door er ontspannen mee om te gaan wordt gezond leven echt gezond.