EMDR: therapie met ogen of oren

EMDR staat voor Eye Movement Desensitization and Reprocessing. Het is een therapie waarbij mensen nare gebeurtenissen leren verwerken door het maken van oogbewegingen. Bij EMDR moet u in gedachten teruggaan naar het moment van het trauma. Dit kan bijvoorbeeld een ernstig auto-ongeluk zijn, of een gewelddadige overval. Maar ook mishandeling of verkrachting of het verwerken van het overlijden van een dierbare.

Ogen bewegen

EMDR werd in 1989 ontwikkeld door de Amerikaanse psychologe Francine Shapiro. Zij merkte dat ze minder stress had van aanwezige nare gedachten en gevoelens als ze haar ogen snel heen en weer bewoog. Dit werd het uitgangspunt van EMDR.  Uit de vele studies naar de werking van EMDR blijkt de methode effectief om nare ervaringen mee te verwerken.

De therapie wordt gegeven door psychotherapeuten, psychologen en psychiaters en is geschikt voor kinderen en volwassenen die ernstige traumatische gebeurtenissen hebben meegemaakt.

PTSS

EMDR is ook effectief voor het verwerken van grote, eenmalige traumatische gebeurtenissen, zoals een post traumatische stress stoornis (PTSS) en wordt ook gebruikt als therapie bij:

• meervoudige trauma’s
• angstklachten
• chronische pijn
• een negatief zelfbeeld

Hoe werkt EMDR?

Tijdens de therapie moet u zich concentreren op de akelige herinnering. U hoeft dit niet uitvoerig te beschrijven; het beeld in uw hoofd en uw gevoel daarbij is al voldoende. Dan volgt u met uw ogen de hand van de therapeut. Deze gaat van links naar rechts. U doet dus een aantal dingen tegelijkertijd: het trauma herbeleven, de herinnering daaraan voelen, en de hand van de therapeut volgen.

Dan stopt de therapeut met het bewegen van zijn hand en vraagt u uw gedachten te volgen. Door EMDR komt er een stroom van gedachten en beelden op gang, maar soms ook gevoelens en lichamelijke sensaties. Vaak verandert er wat. U ervaart bijvoorbeeld een 'vergeten' onderdeel van de nare ervaring. Of u wordt misselijk of u krijgt hoofdpijn. Daarna vraagt de therapeut u weer terug te denken aan het meest beladen moment. Meestal is dat moment nu beter te hanteren.

Afleiding

Een andere manier van is het gebruik van een koptelefoon. U hoort dan afwisselend links en rechts een pieptoon. De basis blijft hetzelfde: u denkt aan de nare ervaring en u wordt tegelijkertijd 'afgeleid'. Het is ook mogelijk dat de therapeut afwisselend uw rechter- en linkerknie aanraakt.

Nawerking

Na afloop van een EMDR therapie kunnen de effecten nog even doorwerken. Bijvoorbeeld als er nieuwe beelden of gevoelens naar boven komen. Dit duurt vaak niet langer dan drie dagen. In veel gevallen veranderen ook de herinneringsbeelden zelf en worden ze bijvoorbeeld waziger of kleiner. Maar het kan ook zijn dat minder onprettige aspecten van dezelfde situatie naar voren komen. U ervaart nieuwe gedachten of inzichten en nare gebeurtenissen kunnen een andere, minder bedreigende betekenis krijgen. U heeft dan gevoelsmatig een nieuw evenwicht. Het trauma is dus minder bepalend in hoe u zich voelt en hoe u reageert in het dagelijks leven.

Activeren hersenhelften

Waarom EMDR werkt zoals het werkt is nog onduidelijk. Sommige deskundigen denken dat de oogbewegingen zowel de linker- als de rechterhersenhelft activeren. De linkerhersenhelft regelt taal en analyse, de rechterhelft emoties, fantasie en verbanden leggen. Die gaan nu beter samenwerken. Andere deskundigen menen dat EMDR het natuurlijke verwerkingssysteem stimuleert. Toekomstig onderzoek moet uitmaken hoe de waargenomen effecten het best kunnen worden verklaard, maar als de methode helpt om van een trauma af te komen, waarom niet!