Ontslag, ziekte, het overlijden van je partner... Dergelijke gebeurtenissen kunnen een flinke krater in je sociale leven slaan. En dan ligt eenzaamheid op de loer. Leuk vrijwilligerswerk kan je daar weer uit trekken.
Eenzaamheid: het kan iedereen overkomen
Zoals José van Erp (60), die na haar hernia-operatie in een rolstoel belandde en nauwelijks meer de deur uit kwam. Eenzaamheid dreigde. Dat is niet best, want als je eenmaal eenzaam bent, wordt het steeds lastiger om eruit te komen. Omdat vriendschappen steeds minder gelijkwaardig zijn, bijvoorbeeld. Jij hebt anderen harder nodig dan dat zij jou nodig hebben en dat is geen fijn gevoel.
Er is gelukkig wel een weg om uit die dreigende eenzaamheid te klauteren: vrijwilligerswerk. Zélf vrijwilligerswerk gaan doen, welteverstaan. De cijfers liegen er niet om: één op de drie vrijwilligers die eenzaam zijn, voelt zich door het vrijwilligerswerk minder eenzaam.
Vrijwilligerswerk geeft zelfvertrouwen
Vrijwilligerswerk kan op meerdere fronten je leven beter maken. Natuurlijk vanwege de nieuwe contacten die je opdoet met andere vrijwilligers en met mensen voor wie je vrijwilligerswerk doet. Nieuwe vriendschappen maak je gemakkelijk als je samen aan het werk bent. Vrijwilligerswerk kan je ook een nieuwe rol geven in je leven. Je bent niet meer alleen werkloos, ziek of gescheiden. Je bent opeens weer iemand.
René Klaassen (63), door een spierziekte niet meer in staat om te werken, werd energiecoach. Hij komt bij mensen thuis om hun huis door te meten op energie-lekken, heeft intensief contact met collega-vrijwilligers en volgde een paar keer bijscholing. “Ik heb weer een verhaal op feestjes”, zo verwoordt hij het. Een leuk verhaal bovendien, waarmee hij waardering oogst. Vrijwilligerswerk geeft een doel in het leven. Het leidt af van klachten waarmee je kampt en levert misschien hernieuwd zelfvertrouwen op. “Je kunt toch meer dan je denkt”, aldus een vrijwilligster van Resto VanHarte.
Kies zorgvuldig
Natuurlijk moet je zorgvuldig je vrijwilligerswerk uitkiezen. Als je weinig in contact komt met andere mensen, is de kans niet groot dat je als vrijwilliger je netwerk kunt uitbreiden. Bekend is ook dat hoe meer waarde je hecht aan je rol als vrijwilliger, des te meer positiefs het je oplevert. En het beste nieuws is: in het hele land zijn vrijwilligers actief en zijn ze heel hard nodig. Wie wil, kan aan de slag!
José van Erp
José (60, alleenstaand) raakte na een herniaoperatie in een isolement. Nu is zij vrijwilliger voor Humanitas als ervaringsdeskundige in eenzaamheid. “Hoe mooi is het dat andere mensen met hun verhaal bij mij terechtkunnen?”
“Vroeger danste ik door het leven. Ik had een leuke baan, pakte de trein om door het hele land te reizen en cursussen te volgen. Maar toen ik zeven jaar geleden na een herniaoperatie in een rolstoel terechtkwam, werd ik depressief en kreeg ik last van angsten. Ik pakte de telefoon niet op als vrienden me belden. Er waren dagen waarop ik niemand zag. Ik schaamde me enorm voor mijn eenzaamheid. Het was alsof ik niet meer meetelde in de maatschappij. Totdat een vriend vroeg: ‘Ken je Humanitas?’ Daar had ik nog nooit van gehoord. Humanitas zet zich onder andere in voor mensen die in een tijdelijk psychisch isolement terecht zijn gekomen. Zo kwam er een jongedame op mijn pad die een gelijkwaardige vriendin werd. We dronken koffie, maakten wandelingen en ik sloot me aan bij een wandelclubje van Humanitas.
Nu ben ik zelf vrijwilliger bij Humanitas en kan ik iets doen met mijn talenten. Hoe mooi is het dat andere mensen met hun verhaal bij mij terechtkunnen? Ik begeleid ook de wandelgroep, waar echte vriendschappen uit zijn voortgekomen. Dit vrijwilligerswerk geeft betekenis aan mijn leven: mensen vinden erkenning en herkenning bij mij. Eenzaamheid kan ons allemaal overkomen. Juist door mezelf te laten zien, kan ik iets voor anderen betekenen.”
Tilly Pusch
Tilly (78, weduwe) richtte zich na het overlijden van haar man nog meer op vrijwilligerswerk. Ze doet dat onder andere bij stichting Vier Het Leven en ze serveert maaltijden voor eenzame ouderen. “Er is niks mooiers dan andere mensen zien genieten.”
“Tijdens het ziekbed van mijn man heb ik me geregeld eenzaam gevoeld. Ik stond overal alleen voor; er was niemand om mee te praten. Ik heb gelukkig een paar lieve vrienden, maar daar wil ik niet altijd op terugvallen. Ik deed al vrijwilligerswerk, maar toen mijn man was overleden, ben ik me daar nog meer op gaan richten. Zo ben ik vrijwilliger bij stichting Vier Het Leven. Ik haal ouderen op van huis, breng ze naar het theater of concertgebouw, haal drankjes, praat met ze over de voorstelling. Ik doe echt aan de avond mee, geniet ook van het concert of de voorstelling. Daarnaast serveer ik bij een andere organisatie maaltijden voor eenzame ouderen of ga ik mee op zorgvakanties om mantelzorgers te ontlasten. Ik help mensen dan met wassen en aankleden; we drinken koffie, wandelen. Ik ben ook vrijwilliger bij een hospice.
Van het vrijwilligerswerk word ik geestelijk rijk. Het geeft me energie en ik word er blij van. Ik zie dat de mensen genieten en we lachen samen veel. Dat vind ik belangrijk. Als ik geen vrijwilligerswerk zou doen, was ik heel eenzaam geweest als weduwe zonder kinderen en klein sociaal netwerk. De mensen hebben mij nodig, maar ik heb hen ook nodig. We zijn toch op de wereld om elkaar te helpen?”
Ron Schell
Ron (67, gescheiden) wilde na het faillissement van zijn bedrijf niet werkloos thuis op de bank hangen. Hij is onder meer gastheer in het Erasmus MC en heeft weer reuring om zich heen. “Zonder dit vrijwilligerswerk was mijn wereldje klein geworden.”
“Vijftien jaar lang had ik een eigen bedrijf. Door de crisis raakte ik failliet. Eerder was ik al gescheiden. Ik raakte alles kwijt: mijn werk, mijn huwelijk, mijn huis en de auto. Ik zocht werk, maar ‘met een kandidaat van 60 jaar kunnen we bij werkgevers niet aankomen’, zeiden ze bij het uitzendbureau. Ik kwam in de bijstand terecht. Dan moet je elk werk dat op je pad komt accepteren. Ook onbetaald werk. Daarom zocht ik zelf vrijwilligerswerk.
Sindsdien ben ik gastheer in twee verschillende ziekenhuizen. Op de afdeling spoedeisende hulp van het IJsselland Ziekenhuis maak ik een praatje met patiënten. Ik leid ze af van hun ongemak en breng mensen eten en drinken. In het Erasmus MC begeleid ik patiënten die opgenomen worden voor een operatie, naar hun kamer. Ik houd van de praatjes met de mensen en ik heb in mijn sociale omgeving ook weer wat te vertellen.
Thuiskomen is veel leuker op dagen waarop ik iets buitenshuis heb gedaan. Vrijwilliger zijn geeft me veel voldoening: ik help anderen met iets waarin ik goed ben. Ik bied ze een luisterend oor en steun. Het vrijwilligerswerk kwam precies op tijd, net voordat ik de eenzaamheid echt ging voelen en in een heel klein wereldje terecht zou zijn gekomen.”
