Met elkaar wonen: Hoe dan?

Je woont nog zelfstandig, eventueel met hulp via de gemeente, maar je sociale kring wordt kleiner. Het wordt stil om je heen. Dan wil je graag meer gezelschap. Goede sociale contacten dicht bij huis. Of het nou goede buren zijn, kennissen of familie. Voor de gezelligheid, veiligheid en om elkaar te kunnen helpen als dat nodig is. Maar hoe organiseer je dat? Waar kun je dan terecht?

Van knarrenhofjes tot woongroepen

Gelukkig ontstaan er steeds meer woonvormen waar je op meer of minder intensieve wijze contact met andere bewoners kunt hebben: knarrenhofjes, woonzorgcentra, kangoeroewoningen, meergeneratie-woongroepen, serviceflats, beschermd wonen en nog veel meer. Omdat veel begrippen door elkaar heen gebruikt worden, is het lastig om aan te geven wat ze precies inhouden. Kort samengevat gaat het altijd om een min of meer zelfstandige woonruimte, met daarbij een gemeenschappelijke ruimte en activiteiten. Eventueel aangevuld met hulp en zorg.

Waar vind ik die alternatieven?

Inmiddels zijn er dus honderden woonalternatieven en per jaar komen er tientallen bij. Wanneer je op www.zorgkaartnederland.nl bij zoekopdracht ‘verzorgingshuis’ intypt, vind je een overzicht. Je kunt ook bij je gemeente of bij het wijkcentrum in je buurt informeren. Op de website van de Landelijke Vereniging Gemeenschappelijk wonen van Ouderen vind je informatie over gemeenschappelijke woonvormen waarin je je privacy behoudt.

Let goed op de kosten

De kosten voor de verschillende woonvormen lopen sterk uiteen. Bij serviceflats kun je soms kiezen tussen kopen en huren. Welke vorm je ook kiest, er is vrijwel altijd sprake van bijkomende servicekosten. Dit zijn de kosten die je betaalt voor gebruik van de gemeenschappelijke ruimte en voor voorzieningen zoals de lift, schoonmaak et cetera. Let goed op deze kosten, want ze kunnen snel oplopen. Meer dan €200 per maand is geen uitzondering.

Wonen bij familie

Woon je liever met familie dan met onbekenden? Ook daarvoor komen steeds meer mogelijkheden. Sommige woningcorporaties bieden bijvoorbeeld kangoeroewoningen: twee aparte woningen die door een deur met elkaar verbonden zijn. Een mooie oplossing voor meerdere generaties die dicht bij elkaar in de buurt willen wonen. Maar kangoeroewoningen zijn schaars. Een goed alternatief kan een (tijdelijke) mantelzorgwoning zijn. Ze zijn te koop en te huur en passen vaak in de tuin. Op www.pasaan.nl of www.koopmantelzorgwoning.nl vind je meer informatie. 

‘Alles mag, niets moet’

Liedeke Reitsma (67) woont voor minder dan €700 per maand al twee jaar in een knarrenhof in Zwolle.

Getty Images

“Gewoon een beetje naar elkaar ­omkijken.” Zo vat Liedeke Reitsma, mede-bedenker van Knarrenhof, het wonen in zo’n hof samen. Jaren ­geleden kwam ze op het idee. Ze woonde in een appartement zonder lift in een Vinex-wijk en voorzag: hier ga ik niet oud worden. Maar waar wel? Hoe regel je iets goeds met een smalle beurs? Ze kwam op het idee om in een hofje te gaan wonen. Een veilige, gezellige plek waar je goed en betaalbaar oud kunt worden. Na ­jaren van overleggen en puzzelen is het Stichting Knarrenhof gelukt: de eerste knarrenhof met 48 woningen, waarvan veertien voor sociale verhuur, staat in Zwolle. Die huur is met dank aan huurtoeslag ‘te doen’. “Dankzij onze zonnepanelen kwam er aan het eind van het jaar ook nog wat geld terug van het energiebedrijf”, vertelt Reitsma.

“Of ik weleens eenzaam ben? Nee nooit. Er is van alles te doen. Er zijn ­allerlei clubs en het onderhoud doen we zo veel mogelijk zelf.” Alles onder het motto: alles mag, niets moet. 
Misschien ergeren buren zich soms aan elkaars bemoeienis, maar daar staat veel goede zorg tegenover. ­“Vorig jaar kreeg ik een zwaar ongeluk. Ik kon niets meer. Iedereen heeft me geholpen: met warme maaltijden en veel meer. Zulke dingen vergeet je niet”, ­aldus Reitsma. Inmiddels zijn er ­tachtig projecten door heel Nederland in ontwikkeling. Meer informatie op: www.knarrenhof.nl

‘We koken en eten samen’

Michiel van Putten (42) is oprichter/eigenaar van Wonen bij September. Deze woonzorggroep biedt woongelegenheid aan ouderen met dementie en alzheimer. Wonen is meestal mogelijk vanaf ongeveer €1500 per maand.

Getty Images

“Onze bewoners kiezen meestal niet zelf voor Wonen bij September. Dat doen hun kinderen of partners”, vertelt Van Putten. Want in de negen woonzorggroepen die deze organisatie telt, wonen mensen met een indicatie voor langdurige zorg. Dat betekent dat ze 24 uur per dag zorg nodig hebben. Vaak stelt deze groep de keuze voor een goede woning in die laatste fase lang uit. “Jammer, want goede zorg ­begint met wonen”, legt Van Putten uit. Wat hem betreft mogen mensen best eerder komen kijken bij zijn woonzorggroep. Wat ze dan zien? “Dat we zonder overbodig management zorg bieden die nodig is en dat bewoners hier veilig, goed begeleid en met zoveel mogelijk plezier wonen.” Dat kan dankzij overzichtelijke ­groepen van 20 tot 24 mensen, met ongeveer evenveel zorgverleners die goed kijken naar de individuele ­wensen. “Als iemand blij wordt van wandelen, gaan we zoveel mogelijk eropuit. Word je blij van aardappelen schillen of muziek luisteren, dan regelen we dat. Onze gebouwen zijn ingericht op zoveel mogelijk contact tussen de bewoners. Met een gezellige woonkeuken, een zitkamer en soms zelfs een bibliotheek. Dat helpt tegen vereen­zaming. We koken en eten ­samen. Soms zijn er huisdieren. Als je de behoeftes van de bewoners centraal stelt en dat goed organiseert, kan er met de beschikbare budgetten veel.”

De huur verschilt per locatie. Er zijn negen vestigingen door het land. Dit jaar komen er zes vestigingen bij, ­volgend jaar tien. Informatie: www.wonenbijseptember.nl 

‘Dit geeft mij rust’

Lauk Spelberg (65) woont in de Hobbemaflat: een serviceflat in ­Bilthoven, met koopappartementen. Prijzen vanaf zo’n €150.000.

Getty Images

“Als 14-jarige heb ik hier pannetjes met eten rondgebracht, toen het nog een zorgcentrum was. Door mijn werk als pastor kwam ik hier ook. Ik heb vaak gedacht: wat zou het leuk zijn om hier later te wonen.” Sinds drie jaar is dat gelukt. “Kennissen vroegen: ‘Moet je daar nu al gaan wonen’? Maar het was juist géén moeten. Ik wilde niet te lang wachten en alle tijd hebben om hier te aarden. Daar geniet ik iedere dag van!” 

Dankzij de verkoop van haar oude huis kon ze dat betalen, want bewoners hebben hier geen hypotheek. De gemiddelde leeftijd in de flat ligt rond 65 jaar. Er is veel te doen: onder meer maandelijkse borrels, concerten, spelletjesavonden en er is een club voor het onderhoud van de prachtige tuin. Er is geen gemeenschappelijke keuken. Wel is er personeel voor algemeen onderhoudswerk en een uitstekende huismeester. En er zijn veel goede buren. “Iedereen kent elkaar. De buren aan beide kanten hebben mijn sleutel en ik die van hen. We vangen elkaar op. Dat geeft mij rust.” De appartementen zijn zo ingericht dat je er lang kunt blijven wonen, eventuele extra hulp regel je via de gemeente of de zorgverzekering.