Diarree bij kinderen

Het poeppatroon van ieder kind is anders. Er zijn kinderen die niet zo vaak hoeven te poepen en andere kinderen hebben iedere dag ontlasting. Sommige kinderen poepen zelfs een paar keer per dag. Normale ontlasting is vrij soepel en smeuïg. Bevat de ontlasting teveel water, dan wordt het dun of brijachtig. Jonge kinderen hebben vaak een brijachtige ontlasting, dat is niets om je zorgen over te maken. Bij zuigelingen en jonge kinderen komt diarree ook vaak voor. Dan heeft een kind enkele keren per dag dunne tot waterdunne ontlasting. Soms gaat dit gepaard met buikpijn, koorts en afvallen. We onderscheiden bij kinderen twee soorten diarree:

Acute diarree

Als een kind nooit diarree heeft en er plotseling last van heeft, dan kan er sprake zijn van acute diarree. Acute diarree gaat vaak samen met buikkrampen en braken. Acute diarree wordt vaak veroorzaakt door een darminfectie en duurt niet langer dan twee weken.

Chronische diarree

Heeft een kind langer dan twee weken last van diarree, dan noemen we het chronische diarree. Chronische diarree kan veroorzaakt worden door een onderliggende ziekte. Vaak heeft een kind ook andere klachten, zoals vermoeidheid, slechte eetlust en gewichtsverlies.

Symptomen van diarree

• Waterdunne poep
• Vaak moeten poepen
• Moeite om de ontlasting op te houden
• Een lichte kleur en zurige geur van de ontlasting
• Buikkrampen
• Misselijkheid en braken
• Algemeen ziektegevoel
• Soms koorts

Overloopdiarree

Soms heeft een kind meerdere keren per dag vegen of zelfs ontlasting in het ondergoed. Veel ouders denken dan dat het kind last heeft van diarree heeft. Vaker heeft een kind dan last van verstopping. Een grote prop ontlasting zit vast in het laatste stukje van de darm en langs die prop lekken kleine beetjes ontlasting weg. Dit wordt ook wel overloopdiarree genoemd.

De oorzaken van diarree bij kinderen

Diarree kan bij kinderen verschillende oorzaken hebben. De meest belangrijke zijn:

Een plotselinge darminfectie (gastro-enteritis)

Acute diarree ontstaat meestal door besmetting met virussen, bacteriën of parasieten. Bij jonge kinderen zijn virussen de belangrijkste boosdoeners. Virusinfecties zijn zeer besmettelijk. Kinderen lopen ze gemakkelijk op bij een kinderdagverblijf of peuterspeelzaal.

Ook in rauw vlees, zoals kip en varkensvlees, zitten bacteriën waarvan kinderen (en volwassenen) ziek kunnen worden. Vooral met barbecueën gaat het vaak mis. Vlees wordt daarbij regelmatig te warm bewaard, waardoor bacteriën zich gemakkelijk vermenigvuldigen. Als het vlees vervolgens niet goed wordt doorbakken, worden niet alle bacteriën gedood. Het gevolg: een darminfectie met buikpijn en diarree. De campylobacter jejuni bacterie is in Nederland de belangrijkste veroorzaker van darminfecties. Vooral zomers veroorzaakt deze bacterie veel klachten bij kinderen en volwassenen.

Peuterdiarree

Een kind met peuterdiarree heeft dagelijks tussen de vier en tien keer ontlasting. Dit komt veel voor. De eerste ontlasting van de dag is meestal redelijk dik. De ontlasting die daarna komt is waterdun en bevat vaak onverteerde resten voedsel. Soms zit er ook slijm bij de ontlasting, maar nooit bloed. Kinderen met peuterdiarree hebben vaak geen goed voedingspatroon. Hun eten bevat te weinig vet en vezels en te veel suiker.

Voedselallergie

Ook voedselallergie is een veroorzaker van diarree. Dit gebeurt vooral bij zuigelingen. Vaak gaat het samen met klachten als braken, huidafwijkingen en slecht groeien. De allergie wordt over het algemeen veroorzaakt door koemelkeiwit. Voedselallergie begint bijna altijd in de eerste levensmaanden.

Voedselintolerantie

Sommige kinderen kunnen niet goed tegen bepaalde voedingsmiddelen. Bekende voorbeelden zijn lactose-intolerantie en coeliakie (glutenintolerantie). De eerste gaat bij jonge kinderen gepaard met gasvorming en zurig ruikende diarree. Oudere kinderen hebben hier meestal geen last van. Coeliakie veroorzaakt bij kinderen een beschadiging van het slijmvlies van de dunne darm, waardoor vaak diarree ontstaat.

Het prikkelbare darm syndroom (PDS)

Bij het prikkelbare darm syndroom (PDS) is de darmwand overgevoelig voor prikkels en reageert hierop met krampen en pijn. De krampen gaan vaak samen met verstopping of diarree. Ook kan het kind een wisselend ontlastingspatroon hebben; de ene keer is de poep hard en droog en de andere keer juist dun.

Ziekten van het maag-darmkanaal

Er zijn maag-darmziekten waarbij langdurige diarree optreedt. Bijvoorbeeld bij chronische darmontstekingen, zoals de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Ook bij aandoeningen aan de alvleesklier komt chronische diarree voor.

Medicijnen

Wanneer een kind ijzertabletten of antibiotica gebruikt, kan diarree een bijverschijnsel zijn.

Laxeermiddelen

Kinderen met verstopping krijgen vaak laxeermiddelen. Deze zorgen ervoor dat de ontlasting dunner wordt en de darmbeweging versnelt. Een teveel aan laxeermiddelen veroorzaakt diarree.

Wat kun je zelf doen?

Een groot risico van diarree bij kinderen is uitdroging, vooral bij kinderen onder de twee jaar. Dit gebeurt vrijwel alleen bij ernstige, acute diarree. Geef een kind bij kans op uitdroging in ieder geval ORS (oral rehydration salts). In ORS zitten speciale suikers (glucose) en zouten die het lichaam nodig heeft om vocht op te nemen en vast te houden. ORS is zonder recept verkrijgbaar bij drogisterij en apotheek, onder verschillende merknamen. Er zijn geen medicijnen of andere behandelingen die de diarree sneller laten overgaan. Gebruik bij kinderen geen medicijnen om de diarree tegen te houden ('stopmiddelen'), omdat deze middelen ernstige bijwerkingen kunnen hebben. Diarree gaat meestal met een paar dagen vanzelf over.

Bij baby’s

Als een baby diarree heeft, is het belangrijk om in ieder geval te proberen de (borst)voeding voort te zetten. Een baby kan door diarree veel vocht verliezen. De kans op uitdroging is nog groter als een baby niet wil drinken of zelfs overgeeft. Waarschuw altijd een dokter als een baby met diarree niet wil drinken of als de diarree niet binnen twee voedingen stopt.

Bij kinderen vanaf 1 jaar

Bij kinderen die 1 jaar of ouder zijn, is het vooral belangrijk het door diarree verloren vocht aan te vullen. Laat een kind zoveel mogelijk drinken (thee, bouillon, water, verdund vruchtensap). Geef vooral geen appelsap, onverdund vruchtensap of koolzuurhoudende dranken en zorg dat de drank niet te warm of te koud is. Een kind mag melk drinken, maar liever niet teveel. Hoewel een kind met diarree meestal niet veel wil eten, is het belangrijk voeding aan te blijven bieden. Denk aan vast voedsel als een beschuitje, wat rijst en groente.

Wanneer naar de dokter?

Kinderen jonger dan 2 jaar

Neem direct contact op met de praktijk of huisartsenpost als een kind diarree heeft en:

• Ziek is
• Aldoor blijft huilen
• Suf, verward of lusteloos is
• Niet wil drinken
• Een dag niet meer plast
• Een hele dag herhaaldelijk waterdunne diarree heeft
• Koorts heeft
• Steeds moet overgeven
• Bloed of slijm bij de ontlasting heeft

Kinderen ouder dan 2 jaar

Neem contact op met de huisarts als een kind ouder dan 2 jaar met diarree:

• Aldoor blijft huilen
• Suf of verward is
• Niet wil drinken
• Een dag niet meer geplast heeft
• Koorts heeft
• Drie dagen waterdunne diarree heeft
• Aanhoudende buikpijn heeft
• Na een week nog steeds diarree heeft die niet minder is geworden
• Bloed of slijm bij de ontlasting heeft

De huisarts kan een kind alsnog ORS geven, indien nodig. Bij tekenen van ernstige uitdroging verwijst de dokter een kind door naar het ziekenhuis. Hier krijgt een kind vocht toegediend via een sonde of infuus. Denkt de huisarts aan chronische diarree, dan verwijst hij door naar een kinderarts of specialist.