Vraag van de week
Mijn vader heeft in zijn testament zijn vrouw en mijn broer als zijn erfgenamen benoemd. Ik kom in het testament in het geheel niet voor volgens mijn moeder die de executeur is. Dat heeft een geschiedenis, maar ben ik nu onterfd en waar heb ik nog recht op?
U bent door uw vader door in zijn testament uw naam niet te noemen als erfgenaam indirect onterfd. Dat betekent dat u geen erfgenaam bent maar wel recht heeft op uw wettelijke erfdeel: de legitieme portie. U geeft aan dat de onterving een geschiedenis heeft, dat is vaak het geval. Toch raden we ouders die kinderen willen onterven aan om in een zogenoemde considerans (overweging) aan te geven wat de reden van het onterven is. Het blijkt dat zelfs als kinderen wel een vermoeden hebben van de reden van de onterving, ze het onterven toch als zeer emotioneel ervaren. Een considerans kan dan helpen het onterven te aanvaarden.
Als onterft kind heeft u zoals gezegd recht op uw legitieme portie, dat is hetgeen uw vader nalaat, plus alles wat kinderen bij leven geschonken hebben gekregen, plus alles wat derden de laatste vijf jaar geschonken hebben gekregen. Daar mogen de uitvaartkosten op in mindering gebracht. U krijgt daarvan uw deel en daarvan de helft, in uw situatie dus een zesde deel. Op de grootte van de legitieme portie worden de schenkingen en wat u heeft geërfd of had kunnen erven in mindering gebracht. U heeft vervolgens vijf jaar na het overlijden van uw vader de tijd om een beroep te doen op uw legitieme portie. U mag die 4 jaar en 364 dagen wachten, maar handiger is het om het zo snel mogelijk te doen. Alle informatie is er dan nog en daarmee de kans op een juiste berekening van de legitieme portie.
Om uw legitieme portie te berekenen heeft u recht op alle informatie die u denkt nodig te hebben om de grootte van uw legitieme portie te kunnen vaststellen. Dat leidt vaak tot onaangename gevoelens bij de langstlevende partner die figuurlijk met de billen bloot moet. Naast de waarde van schenkingen, de inboedel en vervoersmiddelen kan het opvragen van de belastingaangiften en/of de jaaropgaven van de bank van de laatste vijf jaar vaak al een goed beeld geven van de financiële huishouding. Bij twijfel kunnen dan nog bankafschriften worden opgevraagd.
De legitieme portie is binnen zes maanden na het overlijden van vader opeisbaar, uw moeder moet u dan uitbetalen. Om deze reden is in veel testamenten opgenomen dat als een kind een beroep doet op de legitieme portie, deze pas opeisbaar is na overlijden van de langstlevende echtgenoot. U moet dus niet alleen naar de passage in het testament vragen waaruit blijkt dat u indirect onterfd bent, maar ook wanneer de eventuele legitieme portie opeisbaar is als u daar een beroep op doet.
Om het risico te vermijden dat de personen die wel erven onnodig vijf jaar in de wachtkamer zitten, stellen wij vaak voor om een kind niet te onterven, maar een legaat toe te kennen ter grootte van zijn legitieme portie. Het kind erft dan nog steeds niet en mag zich ook niet met de afwikkeling bemoeien, maar het voelt vaak net een beetje prettiger voor zowel de ouders als voor het onterfde kind. Bovendien is onmiddellijk bekend wie wat krijgt, wat vervolgens de verdeling en aangifte erfbelasting vergemakkelijkt.
Nico van Scheijndel werkt als juridisch/fiscaal adviseur. Daarnaast houdt hij zich met name bezig met de afwikkeling van nalatenschappen, als Register Executeur, boedelgevolmachtigde of adviseur vanuit zijn bedrijf Akto, uw erfcoach en meer www.akto.nu. Nico van Scheijndel is medeauteur van de almanak Erven en Schenken van Plus Magazine.
