Als er een naaste is overleden, kom je terecht in een wirwar van emoties. Je bent geschrokken als het overlijden onverwacht was, verdrietig, moe, misschien ook opgelucht als het een lange lijdensweg was. Zorgverleners condoleren en vragen dan al snel: ‘U legt contact met de uitvaartondernemer?’ Maar wacht, neem even de tijd.
Overleden in het ziekenhuis
Als jullie als familie al weten wáár je de overledene wilt opbaren en je weet al zeker met welke uitvaartondernemer je in zee gaat, kun je tegen de verpleging van het ziekenhuis zeggen dat de overledene binnen drie uur wordt opgehaald. Dat scheelt mortuariumkosten, die aardig kunnen oplopen, ook voor een kort verblijf. De overledene moet dan wel binnen drie uur worden opgehaald.
Overleden in verzorgingstehuis of hospice
Soms heeft het tehuis een overeenkomst met een uitvaartondernemer, die aanbiedt de laatste verzorging te doen, maar hoopt de hele uitvaart te gaan regelen. Als je een eigen uitvaartondernemer hebt gekozen, kun je dat beter direct duidelijk maken. Die kan ook de laatste verzorging doen.
Thuis overleden
Organiseer altijd eerst een familieberaad, voordat je een ondernemer belt. Bespreek de volgende punten:
• Is er een verzekering of zijn er meerdere? Zo ja, wat voor soort?
• Als je de uitvaart niet door de verzekeraar laat verzorgen, krijg je dan minder vergoed?
• Is er een executeur aangewezen? (Degene die de geldzaken gaat afhandelen, kan ook het best de opdrachtgever van de uitvaart worden.)
• Wil je de overledene laten opbaren? Zo ja, waar?
• Wordt het een crematie of begra-fenis? Begraven is duurder en afhankelijk van grafrechten die per gemeente verschillen. En wanneer? In het weekend is alles duurder.
• Eenvoudige of dure kist? Of lijkwade?
• Ga naar Uitvaart.nl en vul wensen in om kosten in te schatten.
• Duurder dan gedacht? Pas misschien de wensen aan.
Keuze uitvaartondernemer
Dit is de belangrijkste keuze. Je kunt de uitvaartverzorger van de uitvaartverzekering kiezen, maar dan ben je wel per definitie duurder uit. De verzekerings-uitvaartverzorger krijgt (in elk geval bij Monuta) een bonus voor meer omzet per uitvaart en/of wordt ontslagen als er niet genoeg dure kisten en bloemen worden verkocht. Dit was te zien in het tv-programma Max meldpunt van 1 november 2019. Monuta legt in een weerwoord deze aantijgingen naast zich neer. Dat weerwoord leest u hier.
Via het platform Eerlijkeuitvaarten.nl zijn ondernemers te vinden die een vast tarief voor hun diensten rekenen, maar geen marge op de verkoop van de kist en andere zaken. Bij sommige bedrijven gaat de kist wel twee of drie keer ‘over de kop’. Of kijk eens bij Budgetcrematie.nl of Budgetbegrafenis.nl.
Het is mogelijk een ceremonie klein, fijn en waardig te organiseren voor minder dan €2000. Een gemiddelde crematie kost ongeveer €5000, een meer uitgebreide begrafenis gaat richting €8000.
Niet doen
• Niet direct een uitvaartondernemer bellen; eerst familieberaad houden.
• Niet accepteren als de zorginstelling al keuzes maakt over de te kiezen ondernemer of de overledene alvast wil vervoeren.
• Niet overhaast een offerte tekenen.
• In verzorgingshuis: niet toezeggen dat de kamer na drie dagen leeg is; dat is ondoenlijk en niet nodig.
• Neem nog niks mee, zeker geen kostbare spullen. Gebruik ook de bankrekening van de overledene niet om geld over te boeken. Dat kan worden opgevat als het aanvaarden van de erfenis. Als de overledene schulden had, ben jij daar dan aansprakelijk voor.
• Officieel moet je een overlijden zo snel mogelijk melden aan de bank van de overledene. Je kunt best wachten tot na de uitvaart, mede omdat de rekening na melding ‘op slot’ gaat (behalve bij een en/of rekening). Van een geblokkeerde rekening kan, in overleg met de bank, nog wel de uitvaart worden betaald. Bij een gecompliceerde nalatenschap en/of ruzie in de familie is het beter dat de rekening snel op slot gaat, totdat duidelijk is welke erfgenamen er zijn en waar ze recht op hebben.
Wel doen
• Doe tijdens het familieberaad aan ruzie-preventie: heb geduld en compassie met je familie; iedereen
is moe en verdrietig en reageert anders.
• Degene die de geldzaken na een overlijden gaat afhandelen, kan het best ook de opdrachtgever van de uitvaart worden. Denk er goed over na als van een ouder echtpaar iemand is overleden. In zo’n geval kan een van de kinderen mogelijk beter opdrachtgever worden dan de overgebleven partner. De opdracht-gever is verantwoordelijk voor de betaling van de uitvaart en is aanspreekpunt bij onenigheid met de uitvaartondernemer.
• Na familieberaad bel je de onder-nemer van je keuze en ga je alles afspreken. Blijf bij jezelf en jullie wensen. Bestudeer de offerte voordat je tekent.
• Probeer iedereen, jong en oud, een passende taak naar draagkracht te geven. Misschien willen jullie een PowerPoint-presentatie bij de uitvaart: wie zoekt foto’s uit en wie zet het in elkaar? Zorgt iemand voor een condoleanceboek of bloemen?
Hulpboeken
Wat zullen je nabestaanden verdrietig maar ook dankbaar zijn: als jij er niet meer bent en ze vinden op de afgesproken plek alles wat ze nodig hebben. De eventuele uitvaartpolis, een goed overzicht met wensen en officiële papieren en hun vindplaats. Zie daarvoor de (werk)boeken Laat je niet kisten door de commercie en Wegwijzer voor nabestaanden van Marieke Henselmans op Bespaarboeken.nl
Met actiecode Plus betaal je geen verzendkosten!
Wat wilde de overledene, wat willen jullie? Een uitvaart hoeft niet duur te zijn, want een klein intiem afscheid dat weinig kost kan warm, prachtig en onvergetelijk zijn. Het gaat om de toespraken, de herinneringen, de muziek, de tranen, het troosten, het samenzijn. Hoe houd je de kosten binnen de perken?
Het basistarief van de ondernemer
Uitvaartondernemers of uitvaartverzorgers die samenwerken met een verzekering hebben een basistarief. Het tarief varieert tussen de €1500 en €2500 en er is ook nog eens een groot verschil wat er onder het tarief valt. Bij verzekeraars is het meestal zo dat de uitvaartverzorger eenmaal – op de dag van het overlijden – langskomt en alle keuzes doorspreekt. Daarna moeten de nabestaanden veel zelf regelen. Kleine lokale uitvaartondernemers begeleiden de nabestaanden vaak door dagelijks langs te komen. Bij sommige ondernemers zit deze begeleiding in het basistarief, dat om die reden wat hoger kan zijn. Sommige verzekeraars hebben een hoog basistarief en rekenen voor elke handeling (bijvoorbeeld huisbezoek bij een thuisopbaring) een extra bedrag. Dan ben je extra duur uit.
Budgetuitvaart via internet
Een budgetuitvaart is uiteraard goedkoper. De meeste bedrijven adverteren met pakketten waar alles is inbegrepen: basistarief, verzorging, kist en crematie of begrafenis. De pakketten verschillen vooral in prijs door de vorm van het afscheid. Géén afscheid, een klein afscheid of een ceremonie. Bij de budgetuitvaart kunnen de afspraken ook online en telefonisch gemaakt worden. Let wel heel goed op of je het bedrijf waar je naar op zoek was, ook daadwerkelijk aan de lijn hebt. Kijk bijvoorbeeld de uitzending van de Rijdende Rechter Laat je niet kisten van 15 oktober 2019 maar eens terug. Daar is te zien hoe ondernemers ‘voordringen’ via Google en de consument gedupeerd raakt.
Naturaverzekering
Bij een naturaverzekering ben je verzekerd voor diensten. Bij een langlopende naturaverzekering zijn er soms zaken verzekerd die niet meer bij deze tijd passen. Bijvoorbeeld: twee volgauto’s, zes dragers en orgelspel. Het komt voor dat nabestaanden geen gebruik maken van deze diensten en vragen of ze geruild kunnen worden tegen andere kosten. Het is in de uitvaartbranche een goed gebruik om hiermee in te stemmen. Je moet er wel zelf om vragen.
Getty Images
Na de uitvaart ben je als nabestaande nog niet klaar met het geregel. Juist in de daarop volgende maanden komt er nog van alles op je af. De rekening van de uitvaart moet vrij snel betaald, de bank moet ingeseind dat hun rekeninghouder is overleden, de kamer van het verzorgingstehuis moet leeg of misschien een heel huis. Waar begin je? Wie doet wat? Je moet vooral een paar dingen niet overhaast doen.
Niet doen
• Niet direct telefoon en/of internet opzeggen. Voor het afhandelen van allerlei zaken heb je e-mail nodig, soms moet je inloggen met tweestapsverificatie (dan krijg je een sms op de telefoon van de overledene). Als je telefoon en
internet hebt opgezegd, kom je nergens meer in! Ook gaan foto’s en e-mails verloren. Wacht minstens een half jaar met opzeggen.
• Niet te snel een heel huis opruimen, overhaast beslissen, fotoalbums in de container: het is onherstelbaar, weg is weg. Maak een paar dozen met dingen waar je ook maar even bij twijfelt, wegdoen kan altijd nog. Maak ook een doos voor ‘degene die niks hoeft’. Die kan spijt krijgen; je kunt de doos een jaar later misschien overhandigen.
De overheid heeft een checklist voor wat te doen na overlijden, zoek op ‘Overlijden: wat moet ik regelen?’ bij www.rijksoverheid.nl
Welke papieren zijn nodig?
• Akte van overlijden is altijd nodig; die krijg je van de uitvaartondernemer.
• Verklaring van erfrecht is soms nodig.
• Testament (als dat er is).
• Verklaring Centraal Testamentenregister (CTR) dat er géén testament is, is soms nodig.
• Verklaring van executele, als de overledene een executeur (persoon die de nalatenschap regelt) heeft aangewezen.
Stappenplan
De beste volgorde is:
❶ De rekening van de uitvaart controleren.
❷ Maak een boedelbeschrijving (niet te verwarren met inboedel), dat wil zeggen: alle bezittingen, tegoeden en schulden van de overledene in kaart brengen. Waardevolle zaken laten taxeren. Had de overledene meer schulden dan bezittingen, dan moet je de erfenis beneficiair aanvaarden om te voorkomen dat je niet met de schulden komt te zitten.
➌ Beslissen of jullie de erfenis aanvaarden, verwerpen of beneficiair aanvaarden.
❹ Bepalen wie de erfenis afhandelt. Is er een executeur? Zo niet: wijs iemand uit jullie midden of een professional aan die de geldzaken gaat afhandelen.
➎ Contracten en abonnementen opzeggen (behalve telefoon en internet), rekeningen (na controle) betalen.
❻ Aangifte erfbelasting doen.
➐ Vaststellen waar erfgenamen recht op hebben en uitbetalen.
➑ Na afloop Verklaring van kwijting en decharge laten ondertekenen door de erfgenamen.
Wie gaat de afwikkeling doen?
Vraag je bij de verschillende taken af of je ze kunt uitvoeren en of je ze wilt uitvoeren. Als er een langstlevende is overleden en/of een huis geërfd wordt, als er veel erfgenamen zijn, als de overledene een bedrijf had of als er al onenigheid is in de familie, is het beter om een professional in te schakelen. Deskundige hulp kan onnodige erfbelasting en een kostbare juridische strijd voorkomen.
Bij wie kun je vragen stellen?
• De nabestaandenhelpdesk van je bank (gratis).
• i-Finish.nl helpt gratis om abonnementen op te zeggen en tegen betaling om gegevens uit een vergrendelde telefoon of computer te krijgen.
• De Notaristelefoon (T 0900-346 93 93) kost €0,80 per minuut.
• Een registerexecuteur (zie Nabestaandenontzorgen.nl) is gespecialiseerd in administratie, belasting en erfenis afwikkelen in samenwerking met de nabestaanden.
Tip: hypotheekrente kan mogelijk omlaag
Probeer als achterblijvende echtgenoot of geregistreerd partner met een hypotheek een lagere rente bij de bank te bedingen. Veel banken rekenen geen boeterente in deze situatie. Kaart dit wel zo snel mogelijk aan, liefst binnen een half jaar of jaar.
Een huis leeg maken
Doe ook nu aan ruzie-preventie. Loop met de erfgenamen door het huis en inventariseer wie wat wil hebben. Veel erfenisruzies hebben een emotionele achtergrond. “Ik heb veel meer tijd gestoken in de mantelzorg”, of: “Jij hebt al zoveel, ik kan het veel beter gebruiken.”
Probeer elkaar te respecteren en naar de emotie achter de argumenten te kijken. Wijlen mijn schoonmoeder riep vroeger: “Geen ruzie, dat wordt m’n dood!”
Als de overledene nog thuis woonde, is er een berg aan huisraad over. Misschien kan een van jullie spullen die nog waarde hebben, verkopen op Marktplaats. Spreek af of de verkoper de opbrengst mag houden of dat die gedeeld moet worden. Kringloopwinkels willen tegenwoordig veel van onze spullen niet meer hebben; hun opslag is overvol. Je kunt zaken dan op Gratisaftehalen.nl zetten.
