In mijn testament uit 2005 heb ik een aantal spullen uit mijn inboedel (waaronder mijn piano) via een legaat vermaakt aan een neef van mij. Deze piano is oud en heeft vooral emotionele waarde. Eigenlijk wil ik op dit moment liever dat deze piano na mijn overlijden naar mijn nichtje gaat. Moet ik nu mijn testament aanpassen of kan ik dit ook vastleggen in een codicil?
Deze – vermoedelijk niet al te waardevolle – piano kunt u zowel in uw testament (als legaat) als met een codicil vermaken. Mits het codicil volgens de eisen van de wet is opgemaakt (d.w.z. handgeschreven, gedateerd en ondertekend) zijn beide documenten rechtsgeldig. Nu u deze piano ook al gelegateerd heeft aan uw neef, is het het meest verstandig om uw testament op dit punt aan te passen; dat geeft de meeste duidelijkheid. Ik kan me echter voorstellen dat u vanwege de kosten van het aanpassen van uw testament toch zult kiezen voor het opnemen in een codicil. Na uw overlijden kunnen in dat geval zowel de neef als het nichtje de piano claimen.
Ze hebben deze dan namelijk beiden verkregen via een rechtsgeldig document. Omdat u in een codicil niet uw testament kunt herroepen (andersom kan dit wel) zullen de neef en het nichtje er bij voorkeur samen uit moeten komen. Lukt dit niet dan is waarschijnlijk de enige mogelijkheid dat zij dit aan de rechter voorleggen. Omdat het codicil vele jaren later is gemaakt dan het testament zou ik mij kunnen voorstellen dat de rechter het codicil voor zal laten gaan met als argument dat u kennelijk uw wensen op dit punt gewijzigd heeft. Helemaal zeker is dit echter niet en op de stoel van een rechter gaan zitten is ‘levensgevaarlijk’. Bovendien is een rechtszaak voeren niet prettig en kostbaar. Omdat de wet geen uitsluitsel biedt, heb ik deze vraag ook nog aan twee bevriende notarissen voorgelegd. Zij waren het op zich met mij eens maar konden en durfden ook geen eenduidig antwoord te geven.
Wilt u absolute zekerheid zonder dat u uw testament hoeft aan te passen, schenk dan tijdens uw leven de piano al aan uw nichtje. Deze bevindt zich dan te zijner tijd niet meer in uw nalatenschap en het legaat heeft op dat punt geen waarde. Ik ga er daarbij vanuit dat u in uw testament niets heeft opgenomen waaruit opgemaakt kan worden dat bij het ontbreken van het legaat de legataris toch nog ergens recht op heeft. Speelt u nog graag zelf piano en wilt u deze niet al afstaan, dan is een optie dat u wel een codicil opmaakt en de situatie van tevoren bespreekt met de neef en het nichtje in de hoop dat zij uw wens respecteren. Wilt u het echt zeker weten dan zit er niets anders op dan een aanvulling te maken op uw testament. Het kost misschien een beetje geld maar u voorkomt hiermee wel onenigheid tussen uw familieleden.
