De tuin in mei: alles gaat razend snel

Dichters, zangers, componisten: iedereen heeft zich door de maand mei laten inspireren. Dat is ook verklaarbaar. In mei is al het groen nog fris, de vogels vormen een bijna oorverdovend ochtendkoor, en het fluitenkruid en de meidoorn bloeien in zulke aantallen dat de geur kilometers ver draagt. Je hoeft in mei alleen maar ’s morgens vroeg naar buiten te stappen om het voorjaar te ruiken.

Buiten, langs wegen en in weilanden, is ­alles zo sprankelend dat je eigenlijk geen tuin nodig hebt. Ga naar buiten en geniet. De kastanjebomen bloeien. Een kastanje plant je niet in je tuin – die zou met één boom vol zijn – maar dat weerhoudt je er niet van om te genieten van bloeiende kastanjes in ­parken en plantsoenen. De kastanje is de mooiste van onze bloeiende loofbomen.

Mei is toch al een maand waarin de bomen opvallen. Hun blad toont honderd schakeringen van de kleur groen. Van het bronsgroene eikenhout waarover de Limburgers zingen tot het chartreuse van de uitlopende beukenbomen. Later in het jaar verliest al dat groen zijn glans en raakt het bestoft.

Lucht en water
In mei zijn alle trekvogels terug in ons land. De vliegenvangers arriveren als laatste. Het zijn holenbroeders, maar alle nestkastjes zijn al bezet. Dat vindt de vliegenvanger geen probleem. Hij bevecht kool­mezen op leven en dood, waarbij de mees het onderspit delft, en bouwt zijn eigen nest boven op dat van zijn verslagen vijand in de geconfisqueerde nestkast. Vogels zijn niet lief voor elkaar. Het gaat om de strijd om het bestaan. De koekoek, die we nu horen roepen, herinnert ons daar nog eens aan.

Ook in en rond de vijver is van alles te ­beleven deze maand. De libellenlarven ­verschijnen boven het wateroppervlak. Hun huid barst open en ze veranderen in ­perfecte zweef­toestellen. Libellen ­jagen op insecten en op stille dagen kun je hun kaken op elkaar horen klappen als ze hun prooi grijpen. Salamanders zweven onder water tussen de waterplanten en ­kikkervisjes ­krioelen aan de ­zonnige oever van de vijver.

Zijn de ­waterlelies in de vijver te veel ­uitgedijd? Mei is dé tijd om ze weer ­terug te brengen tot hun originele omvang. En ook zonder vijver kun je genieten van water­lelies. Laat de lichtgele mini-waterlelie ­‘Helvola’ zakken in een schaal of kuip op je terras of balkon, zet je tuinstoel ernaast en kijk hoe de bloemen zich openen in de zon. Aan 20 ­centimeter water heeft ‘Helvola’ ­genoeg. Hou je niet van geel, kies dan de witte ­‘Pygmaea Alba’.

Vroege bloeiers
Het weer in mei is onberekenbaar. Soms voelt het alsof de zomer is begonnen, maar op andere dagen striemt de regen je in het gezicht. Hagelbuien, zelfs met onweer, zijn niet ongewoon. Op de warme dagen zou je de hele dag in de tuin willen zitten om met al je zintuigen te genieten. Alles gaat ­razendsnel. Het is alsof je uit het raampje van een rijdende trein kijkt – alles vliegt voorbij. Eén lang weekend weg en je hebt al van alles gemist.

In mei bloeien de vroege struikrozen. Rosa ‘Maigold’, ‘Canary Bird’ en ‘Frühlingsgold’ (in verschillende tinten geel) zijn eenmaal bloeiende rozen. Al hun bloemen ontluiken tegelijk en hun takken buigen soms onder duizenden bloemen. Het is maar waar je van houdt: één enorme explosie van bloesem of het hele seizoen door bloemen, maar dan wel minder. Een voordeel van de vroege bloeiers is het sierlijke, fijnverdeelde blad dat hen ook na de bloei tot aantrekkelijke struiken maakt. En zoals iedereen weet is het blad niet het sterkste punt van veel ­rozen.

Het Mexicaanse madeliefje (Erigeron ­karvinskyanus) is de enige plant die het hele jaar bloeit, tenminste: als het ’s winters
niet al te hard vriest. Komt de plant halfdood uit de winter? Dan is dit de tijd om nieuwe planten te kopen of te zaaien. Het plantje kun je overal toepassen: in het grind, in bloembakken en in hangmandjes. Het groeit zelfs in de zandbak, want hoe armer de grond, hoe meer dit madeliefje het naar zijn zin heeft.

Dramatische papavers
Tegen het eind van de maand bloeien de klaprozen. En dan bedoel ik niet de klap­rozen die je langs de weg ziet, maar de ­grote, vermiljoenrode papavers. Een ­dramatischer bloem is moeilijk voorstelbaar. ‘Goliath’ is een goede variëteit. Alle papavers bevatten opium en het effect daarvan is te zien aan hommels en bijen, die als bezetenen tussen de grijszwarte meeldraden rondtollen. Wie knalrood wat te veel van het goede vindt, kan ook kiezen uit pasteltinten. ­‘Karine’ is een stevige roze variëteit met relatief kleine bloemen. Maar voor mij is en blijft een papaver rood. Een nadeel van papavers is dat ze na de bloei verdwijnen en een flinke krater in de border achterlaten. Plant ze daarom nooit op de voorste rij. En zaai wat Oost-Indische kers om het gat te vullen. In november, als alles afsterft, gaat de papaver weer aan de groei.

Dit artikel is eerder verschinen in Plus Magazine mei 2018. Nog geen Abonnee van Plus Magazine? Abonnee worden doet u in een handomdraai!