Veel tuiniers strijden dagelijks tegen hardnekkig onkruid. De overheid trekt momenteel daadkrachtig ten strijde tegen de Japanse duizendknoop in het openbaar groen. De oorlog is verklaard aan deze gretige en verwoestende woekeraar.
Diverse waterschappen, terreinbeheerders en gemeentes zijn de strijd aangegaan tegen de Japanse duizendknoop, oftewel de Fallopia japonica. Het stadsbestuur van Amsterdam trekt er nu zelfs 8 miljoen euro voor uit. Ook worden samenwerkingsverbanden opgezet en professionele praktijkdagen aan de bestrijding gewijd.
Er zijn twee redenen waarom de Japanse duizendknoop nu zo fel wordt bestreden. Een economische en een natuurvriendelijke.
- Ten eerste kunnen de oersterke en meterslange wortels van de Japanse duizendknoop veel bouwschade veroorzaken. Ze groeien moeiteloos door zwakke plekken in asfalt, beton of metselwerk. Op die manier kan de plant grote schade toebrengen aan funderingen, verhardingen, infrastructuur, rioleringen en drainagebuizen. Ook concurreert de plant bestaande vegetatie weg op dijken, oevers en andere taluds, waardoor de stabiliteit daarvan wordt ondermijnd.
- Ten tweede overwoekert de plant vanaf het vroege voorjaar allerlei andere planten en struiken. Dat is een gevaar voor onze inheemse insecten, die dan onvoldoende waard- en drachtplanten vinden om te overleven.
Nachtmerrie
De plant bestrijden kost veel geld en tijd en vereist een lange adem. Japanse duizendknoop kan zich makkelijk verspreiden, want hij gedijt op de meeste bodemtypes en plaatsen en hij heeft een groeikracht van zo’n 20 centimeter per week. Nog een nachtmerrie: zelfs het kleinste wortelstukje kan weer aangroeien.
Terug te herleiden naar Leiden
Niet alleen in Nederland, maar ook in Groot-Brittannië en de VS is de plant als gevaar aangemerkt. Saillant detail: De Japanse duizendknoop is in 1823 vanuit Japan ons land ingevoerd door arts en plantverzamelaar Von Siebold. Via een kwekerij in Leiden is de plant verder Nederland in gebracht, en in 1850 stuurde de kwekerij stekken naar de Kew Gardens in Londen. Van daaruit is de plant verder over Engeland en de Verenigde Staten verspreid. De eerste waarneming in de Nederlandse natuur was in 1886. Na 1950 is de plant op grote schaal verwilderd.
Zo herken je de Japanse duizendknoop
De Japanse duizendknoop piept in april met rode blaadjes boven de grond uit en in mei zijn dat al bamboe-achtige scheuten. Het frisgroene en hartvormige blad wordt zo groot als een volwassen hand. In augustus en september bloeit de plant met witte trossen. De plant kan drie meter hoog worden.
Zo ga je om met Japanse duizendknoop in je tuin
Er is een website waar terreinbeheerders info vinden over bestrijding met kokend water, bevriezing of bepaald maai- of graasbeleid en helaas ook gif. Tuinbezitters kunnen zo verspreiding van de woekeraar helpen tegen te gaan:
• Graaf alle plantdelen uit, zeef de grond, er mag geen stukje achterblijven.
• Maai de plant regelmatig, maak gereedschap schoon en gooi het maaisel in de grijze container tegen verdere verspreiding.
• Waar afgraven of maaien geen opties zijn, kun je afdekken proberen.
• Hou de plant onder controle door de stengels steeds weer uit de grond te trekken en ze… op te eten.
Elsje Bruijnesteijn is expert lokaal eten en wildplukken. Zij weet Japanse duizendknoop smakelijk te bereiden. “Elk jaar probeer ik er wat nieuws mee. Het is een wat fris-zure plant met een licht bittertje, die je met zoetere ingrediënten moet mengen. Zo is rabarbercrumble met jonge duizendknoopscheuten lekker en dit jaar heb ik snoepjes gemaakt van duizendknoop gekonfijt in rozensiroop. Het is een veelzijdige plant met gezonde stoffen die onder andere cholesterol afbreken en de kans op dementie verminderen. Net als rabarber moet je er niet te veel van eten vanwege het aanwezige oxaalzuur.”
