Getty Images
Deze maand neemt Romke de Ierse tuin onder de loep. Die is altijd uitbundig groen – dankzij de vele plensbuien – maar ook vaak verrassend exotisch. Yucca’s, palmen en boomvarens doen ’t er prima.
Ierse tuinen hebben een heel eigen karakter. Om te beginnen balanceren ze vaak op het randje van verwaarlozing. Dat geeft ze een heel eigen wilde charme en romantiek, zolang ze tenminste aan de goede kant van de afgrond weten te blijven. Tuinen die het niet halen, verdwijnen en lossen weer langzaam in het Ierse landschap op. Zie je opeens een magnolia bloeien in de wildernis, dan weet je dat hier vroeger een tuin was.
Rhododendron ponticum, uit Turkije, is zelfs een nationaal onkruid en vaak worden er vrijwilligerskampen georganiseerd om gezamenlijk een weekje rododendrons te gaan trekken. Maar het klimaat heeft ook een nadeel: doordat het vaak regent, groeit onkruid overal als kool. Het is bijna onmogelijk om een klassieke border bij te houden – je zou voortdurend aan het wieden zijn. Je ziet dan ook weinig borders in Ierse tuinen.
Zelf heb ik gewerkt in een tuin in het zuiden van het land: de tuin van Lismore Castle. Die ligt aan de voet van een bergketen, de Knockmealdown Mountains. Soms, als ik ’s winters opstond, zag ik vanuit mijn slaapkamerraam de besneeuwde bergtoppen en begon de dag fris en zonnig. Maar tegen de tijd dat ik mijn ontbijt op had, kon het weer zijn omgeslagen en kletterde de regen tegen de ramen. En dan besefte ik weer dat Ierland een eiland is, met het bijbehorende snel veranderende weer.
De Duke hield zich voornamelijk bezig met drinken, maar de Duchess toonde wel degelijk belangstelling voor de tuin. Met haar maakte ik elke ochtend een ronde waarbij we bespraken wat er verbeterd kon worden en – vooral – op welke manier het onderhoud zou kunnen worden vereenvoudigd. Want rijk blijf je door te bezuinigen. Na een maand vertrokken de Devonshires weer naar hun kasteel in Engeland en losten de plannen langzaam op in de Ierse regen. Dan hernam het gewone leven zijn loop, met het vegen van de kas en het keren van de appels. En met het vertellen van eindeloze verhalen.
Verwilderde exoten
Het aanzien van de Ierse tuin wordt in sterke mate bepaald door het klimaat. Vooral aan de westkust vriest het zelden. Daarvan hebben tuineigenaren geprofiteerd door boomvarens, palmen en allerlei andere exoten aan te planten. Sommige van die planten zijn verwilderd. Langs rivieren zie je vaak zomen van Zuid-Afrikaanse Crocosmia en Amerikaanse Mimulus.Rhododendron ponticum, uit Turkije, is zelfs een nationaal onkruid en vaak worden er vrijwilligerskampen georganiseerd om gezamenlijk een weekje rododendrons te gaan trekken. Maar het klimaat heeft ook een nadeel: doordat het vaak regent, groeit onkruid overal als kool. Het is bijna onmogelijk om een klassieke border bij te houden – je zou voortdurend aan het wieden zijn. Je ziet dan ook weinig borders in Ierse tuinen.
Opeens klettert de regen
Ierse tuinen zijn meestal wilde bostuinen, vol exotische bomen en heesters. Of water- en moerastuinen, want water is overal. De Ieren doen trouwens nogal luchtig over die regen: dat is niets anders dan vloeibare zonneschijn, houden zij vrolijk vol. Wij hebben zes soorten weer per dag, zeggen de Ieren: regen, zon, mist, windstilte, storm en onweer. En dat klopt.Zelf heb ik gewerkt in een tuin in het zuiden van het land: de tuin van Lismore Castle. Die ligt aan de voet van een bergketen, de Knockmealdown Mountains. Soms, als ik ’s winters opstond, zag ik vanuit mijn slaapkamerraam de besneeuwde bergtoppen en begon de dag fris en zonnig. Maar tegen de tijd dat ik mijn ontbijt op had, kon het weer zijn omgeslagen en kletterde de regen tegen de ramen. En dan besefte ik weer dat Ierland een eiland is, met het bijbehorende snel veranderende weer.
Wat is de mol?
In Lismore was ik headgardener, met twee Ierse tuinlieden, Michael en Ronny, onder mijn gezag. Op regenachtige dagen deden we weinig in de tuin. We veegden de druivenkas aan en draaiden de appels om in hun houten rekken in de appelschuur. En we vertelden elkaar verhalen. Die had ik genoeg. Een verhaal dat Michael en Ronny steeds weer wilden horen, was het verhaal van de mol. In Ierland komen geen mollen voor, en keer op keer moest ik vertellen over dat wonderbaarlijke dier dat bijna blind is, maar dat in het donker onder de grond toch zijn weg vindt. En dat hopen aarde in het gras opwerpt, als mini-vulkanen. Op het laatst ging ik de mol zelf ook als een heel bijzonder dier zien.Appels keren
Ik werkte in Ierland in de jaren zeventig van de vorige eeuw, voordat het land door welvaart werd aangeraakt. Rijken waren er dan ook niet in Lismore, behalve dan mijn werkgevers, de Britse Duke en Duchess van Devonshire. Zij kwamen eenmaal per jaar op bezoek, op visvakantie in februari, als de zalm de rivier op kwam zwemmen.De Duke hield zich voornamelijk bezig met drinken, maar de Duchess toonde wel degelijk belangstelling voor de tuin. Met haar maakte ik elke ochtend een ronde waarbij we bespraken wat er verbeterd kon worden en – vooral – op welke manier het onderhoud zou kunnen worden vereenvoudigd. Want rijk blijf je door te bezuinigen. Na een maand vertrokken de Devonshires weer naar hun kasteel in Engeland en losten de plannen langzaam op in de Ierse regen. Dan hernam het gewone leven zijn loop, met het vegen van de kas en het keren van de appels. En met het vertellen van eindeloze verhalen.
Een vleugje Ierland in je eigen tuin
- Exotische tuinplanten, zoals palmen en boomvarens, zijn te koop bij Exoterra in Oldeberkoop (Friesland). www.exoterra.nl
- In De Tuinen van Appeltern (Gelderland) kun je een tuin vol exoten zien. Open t/m 24 nov. (vanaf maart weer te bezoeken). Entree €12,50. Walstraat 2a, Appeltern. T 0487-54 17 32, www.appeltern.nl
