Romke van de Kaa: Viva Andalucia

Het is moeilijk om een tuin te bedenken die Europa meer heeft beïnvloed dan die van het Alhambra, het Moorse paleis in Granada. Eigenlijk is het een middeleeuwse vesting die bestaat uit verdedigingswerken, diverse paleizen en meerdere tuinen. Beroemd is de Mirtenhof, een binnenplaats met een spiegelende vijver in het midden, omgeven door lage, kortgeknipte haagjes van mirte.

De Leeuwenhof, die het paradijs verbeeldt, is zo mogelijk nog beroemder. Op de kruising van vier kanaaltjes bevindt zich een fontein met twaalf water spuwende leeuwen. De fontein en kanaaltjes stellen de bron en de vier rivieren voor die zich volgens de overlevering in het paradijs ­bevonden. De hof is omgeven door zuilengalerijen die een palmbos symboliseren.

Modern, die Moren

Boven het Alhambra prijkt de Generalife, een lusthof waar de Moorse heersers ’s zomers verkoeling zochten. De tuin bestaat uit een kanaal, omgeven door geurende planten. De VVV van Granada heeft daar nu voor rozen gekozen, maar oorspronkelijk zal er waarschijnlijk jasmijn of oranjebloesem hebben gestaan.

In het zuiden van Spanje is de zon ’s zomers zo fel dat iedere tuin een compositie in zwart-wit lijkt te zijn. Tuinen bestaan daar in de regel uit vijvers, kanaaltjes, fonteinen en hagen. Hierdoor doen ze verbazend eigentijds aan. Ook in Nederland is de lange smalle vijver niet uit moderne tuinont­werpen weg te denken. Mirte is bij ons niet winterhard, dus vervangen we die door buxus. Het feit dat het blad van mirte heerlijk geurt en dat van buxus naar kattenpis ruikt, nemen we dan maar op de koop toe.

Kamerplanten onder de zon

Natuurlijk zijn er niet alleen paleistuinen in ­Zuid-Spanje. Ook de gewone man houdt er van tuinieren. Vooral Córdoba kent een diepgewortelde tuintraditie. Elk jaar is daar een festival waarbij particuliere eigenaren hun tuin openstellen voor wie er maar wil kijken. Zo’n tuin bestaat steevast uit een binnenplaats met in het midden een vijver of fonteintje en langs de randen potten met bladplanten. Soms worden er soorten gebruikt die wij alleen als kamerplant kennen; populair zijn de gatenplant, Monstera deliciosa, en de Aspidistra, bekend van oma’s vensterbank. Bloeiende planten zie je zelden. Met één uitzondering: de geranium. Het is natuurlijk geen toeval dat Spanjaarden voor geraniums kiezen. Want die zijn – zelfs als je met vakantie gaat en ze een paar ­weken aan hun lot overlaat – wel heel moeilijk dood te krijgen.

Witgekalkte muren worden vaak behangen met potten vol rode en roze geraniums. Soms hangen ze zo hoog dat je je afvraagt hoe de planten in hemelsnaam begoten worden. Maar met een ­tuinslang die je aan een bezemsteel bindt, kom je een heel eind.

Een Hollandse patio

Afgezien van water geven is er weinig te doen. Gedwongen door hun ‘barre’ klimaat hebben de Spanjaarden de onderhoudsloze tuin uitgevonden.

Dit is dan ook de belangrijkste tuiniersles die we uit Spanje kunnen leren: de (vrijwel) onderhoudsloze tuin bestaat én kan mooi zijn! Het kost geen enkele moeite om hun patio naar onze omstandigheden te vertalen. Wie een binnenplaats heeft, heeft mazzel. Plavei de zaak, maak een vijver in het midden en zet wat potten aan de periferie. De muren kun je laten beklimmen door klimrozen, clematis en echte jasmijn, Jasminum officinale. Of door klimop, voor wie van egaal groen houdt. Witgeschilderde muren kun je ook hier behangen met geraniums, al moeten die in ons klimaat natuurlijk in de wintermaanden wel naar binnen.

Wie geen ommuurde binnenplaats heeft, kan die namaken door de buitenkant van het huis groene wanden te geven. Kies hiervoor een groenblijver, zoals laurierkers, hulst of taxus. Bedenk voor de verdere aankleding dat een paar goedgekozen aardewerken potten meer effect hebben dan een rommelwinkel aan oude wasteilen, wilgentenen mandjes, beplante veilingkistjes en al die andere prullaria waarmee wij noorderlingen onze tuinen plegen vol te zetten. Doe als de Spanjaard en kies voor eenvoud.