Maar maak eerst een goed plan, adviseert Romke van de Kaa. Kijk daarbij goed naar de levensduur van uw huidige planten. En vooral ook naar nieuwe moeilijke plekken, want elke tuin verandert.
Eeuwige jeugd bestaat niet. Niet voor mensen en ook niet voor tuinen. Tuinen groeien met ons mee en als ze ouder worden, beginnen ze te slijten en gebreken te vertonen. Wie een tuin aanplant, gebruikt meestal planten met een verschillende levensverwachting. Als blikvanger worden bomen en struiken gebruikt, maar het kan wel een jaar of tien duren voordat een boom ook enigszins begint te lijken op wat ons voor ogen staat als we hem planten. De magnolia die het pronkstuk van de tuin moet worden, heeft een lange aanloop nodig naar volwassenheid. En de blauweregen die de pergola moet gaan bedekken, groeit eerst een jaar of vijf tomeloos voordat de eerste bloemtrossen verschijnen.
Mooie gatenvullers
Omdat we er niet van houden om tegen kale grond aan te kijken, worden lege plaatsen tijdelijk opgevuld met kortlevende heesters, zoals Lavatera ‘Barnsley’, een struik die in twee jaar tijd een reusachtige omvang bereikt, maar die een paar jaar later alweer begint af te takelen. Ook een plant als Gaura lindheimeri (prachtkaars) is een mooie tijdelijke gatenvuller. En wie serieus werk wil maken van het vullen van open plekken in de onvolgroeide tuin, zaait handenvol eenjarigen zoals opiumpapavers, dille, goudsbloemen, cosmea en slaapmutsjes. Naarmate een tuin opgroeit, veranderen de omstandigheden in die tuin. Waar vroeger de hele dag de zon scheen en de zonneroosjes bloeiden, heerst nu schaduw die meer geschikt is voor kerstrozen dan voor zonaanbidders. En de aarde die vroeger vochtig en rul was, is nu veranderd in droge, doorwortelde grond onder bomen en struiken, waarin alleen de sterkste planten het uithouden.
Wie verstandig is, past de beplanting van zijn tuin aan aan de veranderende omstandigheden. Wie minder verstandig is, klaagt dat de planten het vroeger veel beter deden dan nu en vraagt zich af wat er is misgegaan. Wat er misging, is dat wij niet voldoende beseften hoe snel tuinen kunnen evolueren. Het is makkelijk om te zeggen dat een tuin voortdurend in ontwikkeling is, maar het is moeilijk om hier steeds rekening mee te houden, laat staan om die ontwikkeling vóór te zijn.
Liever renoveren dan rooien
De tuin die eerst aangenaam volgroeid was, raakt uiteindelijk volgegroeid – een subtiel maar belangrijk verschil. Vaak zal de eigenaar van zo’n overvolle tuin de neiging hebben om alles er uit te gooien en overnieuw te beginnen. En ook de hovenier die is ingehuurd om zijn mening te geven, zal maar al te graag beamen dat een nieuwe start voor alle partijen het beste is, niet in het minst voor de portemonnee van de hovenier. Ik denk dat bezinning hier op haar plaats is. Kijk voordat de tuin op de schop gaat eerst eens of er nog bomen en struiken staan die de moeite van het bewaren waard zijn. Een magnolia die veel te groot is, kan altijd nog worden teruggesnoeid in plaats van gerooid. Oude bomen en struiken geven de tuin een doorleefd aanzien waar u in een nieuwe tuin jarenlang op moet wachten. Renoveren, met behoud van het goede, is beter dan rooien. Maar hoe renoveert u een tuin? Ik denk dat u moet beginnen met het opmaken van de inventaris. Welke struiken en bomen kunnen worden gemist? En welke moeten beslist behouden blijven? Snelle groeiers (zoals vlinderstruiken en forsythia’s) kunnen worden gerooid of vervangen door jonge exemplaren. Maar volwassen Japanse esdoorns of karaktervolle exemplaren van Cornus kousa of de judasboom verdienen het om behouden te blijven. Ook oude exemplaren van struikklimop verlenen cachet aan iedere gerenoveerde tuin, en het rooien van een volwassen toverhazelaar zou strafbaar gesteld moeten worden. Er zijn heesters, zoals rododendron en jasmijn, die u drastisch kunt verjongen door hun takken uit te dunnen. Maar het is ook mogelijk om ze vlak boven de grond af te zagen, waarna ze weer zullen uitlopen, mits ze in de periode tussen het afzagen en het weer uitlopen voldoende water krijgen.
Pioenrozen in droge schaduw
Onder de heesters en bomen die gehandhaafd blijven, kunt u de beplanting aanpassen. Er zijn genoeg vaste planten die in de doorwortelde schaduw onder bomen en heesters uitstekend groeien, zoals Euphorbia amygdaloides, Iris foetidissima en Helleborus foetidus. Sommige struikjes, zoals Sarcococca en Daphne laureola (beide groenblijvend) hebben het zelfs naar hun zin onder bomen en struiken. Ook struikvormige pioenrozen als Paeonia potaninii en Paeonia delavayi houden het in droge schaduw uit.
Lees ook:
- IQ Images, Maayke de Ridder, Julia Voskuil, Hapé
