Wanneer iemand aan drugs verslaafd is, kan hij niet zonder het prettige gevoel dat ze hem geven. Om dit gevoel te krijgen moet hij de drugs blijven gebruiken.
De hersenen bestaan uit miljoenen onderling verbonden zenuwcellen, de neuronen. De hersenen kunnen functioneren doordat deze neuronen met elkaar communiceren. Daardoor kunnen we denken, bewegen of voelen. De neuronen communiceren door chemische signalen, neurotransmitters, op te vangen, te bewerken en te versturen. Wanneer een neurotransmitter uit een neuron wordt uitgescheiden, bindt deze zich aan een ander neuron op een bepaalde plek, de receptor; u kunt dit vergelijken met een sleutel in een slot. Wanneer de 'sleutel past,' kan het ontvangende neuron het signaal bewerken en doorsturen.
Een drug is een stof die, eenmaal in het lichaam, het functioneren van het lichaam verandert. Drugs kunnen worden geslikt, gesnoven, geïnhaleerd, geïnjecteerd, via de huid opgenomen of in het oog gedruppeld. Het maakt niet uit hoe drugs worden ingenomen, uiteindelijk bereiken de meeste drugs via de bloedsomloop de hersenen.
In de hersenen kunnen de drugs bijna alle communicatie tussen de neuronen aantasten, door het aantal neurotransmitters dat een ontvangend neuron bereikt te verhogen of te verlagen. Een drug kan zich ook direct aan een receptor binden in plaats van aan een neurotransmitter. In geval van drugsmisbruik kan de communicatiestoring tussen de zenuwen tijdelijk een prettige sensatie veroorzaken.
Wanneer iemand aan drugs verslaafd is, kan hij niet zonder deze prettige sensatie en moet hij deze blijven gebruiken, ook al zijn de negatieve gevolgen bekend. Het gebruik van bepaalde drugs kan ook een lichamelijke verslaving of afhankelijkheid veroorzaken. Hiermee wordt bedoeld dat het lichaam zonder de drug niet normaal kan functioneren. In dit geval zal de gebruiker, wanneer de drug niet meer wordt ingenomen, lichte tot ernstige effecten ondervinden (van misselijkheid tot het overlijden van de gebruiker).
Drugsverslaafden kunnen op verschillende manieren worden behandeld. De meest geschikte en veilige vorm van behandeling is ontwenning onder medische begeleiding.