Zelfzorg bij maag- en darmklachten

Wanneer voeding de darmen passeert, wordt het voortgestuwd door ritmische samentrekkingen van de darm, ook wel peristaltische bewegingen genoemd. Als de darmen om welke reden dan ook niet normaal functioneren, of als de beweging van de spieren in de darmen wordt belemmerd, kun je darmkrampen krijgen.

Ook andere maag- en darmklachten komen veel voor. Denk aan misselijkheid, een opgeblazen gevoel, brandend maagzuur en maagpijn. Heb je er regelmatig last van, dan kan het verstandig zijn op voorhand iets in huis te halen dat verlichting biedt. Denk aan maagmiddelen, diarreeremmers of laxantia. Om de spijsvertering te helpen reguleren zijn er middelen verkrijgbaar bij drogist en apotheek, ook op basis van kruiden.

Verstopping

Eén oorzaak van maag- en darmklachten is verstopping (ook constipatie of obstipatie genoemd). Onder normale omstandigheden wordt de ontlasting voortbewogen door de spiercontracties van de dunne darm aan de dikke darm. Als de spiercontracties traag zijn, kan het ertoe leiden dat de ontlasting heel langzaam om door de dikke darm beweegt, wat leidt tot verstopping. Een vezelrijk dieet, het drinken van veel vocht en regelmatige lichaamsbeweging helpt verstopping voorkomen. Heb je er al last van, dan kun je bij drogisterij of apotheek laxeermiddelen halen. Gebruik deze niet te lang. Heb je vaker last van verstopping, dan wil probiotica nog wel eens helpen. Daarnaast zijn er verschillende (natuurlijke) middelen om je stoelgang te reguleren. Informeer ernaar bij je drogist.

Wormen

Darmkrampen kunnen ook ontstaan door besmetting met een parasiet. Besmetting met de aarsmade bijvoorbeeld. Naast enkele hygiënische maatregelen, worden hierbij over het algemeen anthelminthica (helminth = worm) geadviseerd. De bekendste werkzame stof – mebendazol - kun je zonder recept in tabletvorm halen bij drogist en apotheek. Ook een lintworminfectie gaat gepaard met darmkrampen. Het wordt meestal veroorzaakt door het eten van voedsel of water dat is besmet met lintwormeitjes of larven. De larven worden soms ingenomen door het eten van rauw of ongekookt voedsel. Darmkrampen gaan vaak gepaard met andere symptomen zoals misselijkheid, diarree, koorts en zwakte. Voor de behandeling van een lintworminfectie, schrijft de arts meestal parasietdodende geneesmiddelen voor. Voorbeelden van dergelijke medicijnen zijn praziquantel en nitazoxanide. Overigens werkt mebendazol ook tegen lintwormen.

Maagkrampen

Met maagkramp worden scherpe pijnsteken, net boven de navel bedoeld. Ze ontstaan door een heftige en pijnlijke samentrekking van de maagwand (spasme). Je maagwand bestaat namelijk uit spierweefsel en dit spierweefsel kan bij bepaalde prikkels ineenkrimpen en scherpe pijnsteken veroorzaken.

Hevige maagkrampen kunnen worden veroorzaakt door galstenen. Daar moet altijd de dokter aan te pas komen. Maagkrampen door voedselvergiftiging gaat meestal samen met acute misselijkheid en braakneigingen en treden snel na het eten op. Braken zorgt ervoor dat je maag het bedorven voedsel snel kwijtraakt. Als bedorven voedsel in de darmen terecht komt, ontstaan doorgaans ook darmkrampen (buikkramp) en diarree. Actieve kool biedt uitkomst als je denkt dat diarree door voedselvergiftiging komt.

Maagklachten door overtollige maaggassen

Andere oorzaken van brandend maagzuur zijn overeten en overtollige maaggassen. Als overmatig veel maaggassen zich ophopen in de maag. In dat geval ontstaat doorgaans een borrelend gevoel en geluid in de maag en vervolgens een opgeblazen gevoel. Om het gas kwijt te raken gaat je maag in veel gevallen gaan krampen. Dankzij de maagkrampen wordt het opgehoopte maaggas namelijk naar buiten geperst. Gasophopingen verlaten het lichaam uiteindelijk via de mond middels boeren of via de anus door het laten van winden. Maagkrampen door gasophoping verdwijnen over het algemeen zodra de druk op de maag afneemt. Tegen winderigheid (flatulentie) en een opgeblazen gevoel zijn ook zelfzorgmiddelen verkrijgbaar bij de drogisterij, vaak op basis van pepermuntolie of simethicon.

Maagkrampen door refluxklachten

Met refluxklachten worden maagklachten bedoeld die gerelateerd zijn aan brandend maagzuur. In principe is brandend maagzuur ongevaarlijk, maar het is wel pijnlijk. Maagzuur bestaat namelijk grotendeels uit zoutzuur en is zodoende ontzettend agressief. Als maagzuur lang genoeg of vaak genoeg in de slokdarm terechtkomt, kan irritatie of zelfs een slokdarmontsteking ontstaan. Een oprisping, oftewel zuurbrand, ontstaat meestal doordat er te veel maagzuur wordt geproduceerd of als de maag in verdrukking komt, bijvoorbeeld door zwangerschap of een rare lighouding. Maagkrampen die samengaan met refluxklachten kunnen worden onderdrukt met lichte maagzuurremmers en protonpompremmers.

Mochten maagkrampen door irritatie of ontsteking van het maagslijmvlies komen. dan kan er een maagbeschermer voorgeschreven worden. De bekendste hiervan zijn protonpompremmers zoals omeprazol en sucralfaten. Maagzweren en maagperforaties hebben vaak een verband met de Helicobacter pylori-bacterie. Deze bacterie wordt bestreden met een intensieve antibioticakuur.

Misselijkheid

Misselijkheid wordt ervaren als vervelend. Het is een onbestendig gevoel in de maagstreek. Zin in eten verdwijnt en alles gaat je tegen staan. Het kan een voorbode van braken zijn en heeft invloed op je hele doen en laten. Misselijkheid heeft vaak geen aanwijsbare oorzaak. Het kan bijvoorbeeld ontstaan door te veel eten of overmatig alcoholgebruik. Maar het gevoel kan ook komen door vieze geuren of het zien van bepaalde dingen, door stress of angst. Zelfzorgmiddellen domperidon en metoclopramide kunnen verlichting geven. Domperidon en metoclopramide openen de doorgang van de maag naar de darmen en stimuleren de bewegingen van de maag en darmen. Hierdoor raakt de maag eerder leeg en komt het voedsel sneller in de darmen terecht. Als de maag leeg is, nemen misselijkheid en braakneigingen af. Ook zijn er kruidengeneesmiddelen die je kunt nemen bij misselijkheid.