Longziekten; meer lucht en minder belastende behandeling

Elektronische neus

Dirkje Postma: “Met deze test kunnen we uitgeademde lucht analyseren om te zien wat de oorzaak is van kortademigheid: astma of COPD (chronische bronchitis en longemfyseem)? En welke soort COPD dan? Dat kan niet met de klassieke blaastest. De elektronische neus is nog in onderzoek; het zou fantastisch zijn als dokters ’m straks in hun praktijk kunnen gaan gebruiken.”
Voordeel patiënt:
“Veel makkelijker te doen, omdat je bij deze test alleen maar normaal hoeft uit te ademen, en niet hard en snel zoals bij de blaastest. Ook opent dit de mogelijkheid voor passender medicijnen, omdat de diagnose scherper kan worden gesteld.”

Alternatief medicijn

“Patiënten met een milde vorm van COPD – bijvoorbeeld gevoelige luchtwegen en last van kortademigheid of hoesten bij koud of mistig weer – krijgen vaak geen effectieve medicijnen, omdat die er voor hen niet zouden zijn. Maar inhalatiesteroïden, die eigenlijk door astmapatiënten gebruikt worden, helpen hén ook, blijkt uit een onderzoek dat we samen met het Leids Universitair Medisch Centrum hebben uitgevoerd. Hierdoor verminderen de ontstekingsreactie, de achteruitgang van de longfunctie en de klachten. Hoe langer je ze gebruikt, hoe groter de verbetering.”
Voordeel patiënt:
“Minder last van kortademigheid en een betere kwaliteit van leven. Je moet de medicijnen wel blijven gebruiken; als je ermee stopt, komen de ontsteking en klachten weer terug.”

Vitamine C én beweging

“We hebben ontdekt dat als COPD-patiënten voldoende voeding met vitamine C binnenkrijgen, dus veel groenten en fruit, de longfunctie veel minder snel achteruitgaat. Goed in beweging blijven helpt ook, bijvoorbeeld elke dag een halfuur wandelen.”
Voordeel patiënt:
“Meer lucht.”

Langwerkende luchtweg­verwijders

“Deze medicijnen (salmeterol, ­formoterol en tiotropium­bromide) werden tot nu toe niet zo vaak voorgeschreven, omdat dokters dachten dat ze niet zo goed werkten. Nu blijkt echter dat ze bij matige tot ernstige COPD de achteruitgang van de longfunctie méér kunnen verminderen dan altijd was aangenomen. Ook daalt het aantal keren van plotselinge verergering van de ziekte (‘opvlammingen’). Patiënten moeten de langwerkende luchtwegverwijders tweemaal daags inhaleren. Ze worden meestal in combinatie met inhalatiesteroïden gebruikt.”
Voordeel patiënt:
“Meer lucht, betere kwaliteit van leven, minder kuurtjes met antibiotica of prednison en minder ziekenhuis­opnamen bij opvlammingen.”

Nieuw medicijn

“De nieuwe fosfodiesterase-remmer Roflumilast moet worden gebruikt naast langwerkende luchtwegverwijders. Het zorgt dan voor extra verbetering van de longfunctie en voor nog minder opvlammingen, zo blijkt uit recent onderzoek. We verwachten dat het in de loop van 2010 verkrijgbaar zal zijn voor patiënten met matige tot ernstige COPD.”
Voordeel patiënt:
“Meer lucht en minder kuurtjes met antibiotica of prednison.”

Plaatsing van stents

“Ongeveer 5 tot 10 procent van de patiënten heeft heel ernstige COPD. Voor hen is deze ingreep een uitkomst. Zij zijn erg kortademig en kunnen nog maar korte stukjes lopen. De rek is zo erg uit hun longen, dat de luchtwegen samenklappen bij het uitademen. Daardoor blijft lucht in de longen achter, wat de klachten veroorzaakt. Door nu een buisje (stent) door de luchtwegwand heen naar de long te plaatsen, ontstaat een nieuwe opening en kan de lucht er weer uit. De ingreep is heel effectief. De vraag is natuurlijk: geldt dat voor iedereen? Want bij de een is de rek bovenaan de longen eruit en bij de ander onderin. Dat zijn we aan het onderzoeken.”
Voordeel patiënt:
“Meer lucht en een enorme verbetering van de kwaliteit van leven. Kunnen patiënten vóór de ingreep maar tien meter achtereen lopen, na plaatsing van de stent is dat soms tweehonderd meter. Ook is het minder belastend dan een longtransplantatie of vervangen van de longtoppen. Je hoeft maar drie kwartier onder narcose en kunt de volgende dag weer naar huis.”

Goed voornemen 2010:

Prof. Dr. Dirkje Postma: “Een rokershoestje? Kortademig? Of herhaaldelijk problemen met de luchtwegen? Vraag om een blaastest! Als u in het najaar een antibiotica­kuurtje krijgt voor uw luchtwegen en in het voorjaar weer, is dat niet normaal. Denk niet dat achteruitgang van de longen bij het ouder worden hoort. De grootste oorzaak van COPD is roken. Vergeet daarom ook niet uw kleinkinderen te waarschuwen: ga níet roken. En geef zelf het goede voorbeeld.”

Alle in dit artikel genoemde behandelingen die nog in onderzoek zijn, zijn voor patiënten met COPD toegankelijk. Informeer bij uw arts of u ervoor in aanmerking komt.

Prof. Dr. Dirkje Postma is hoogleraar Pathofysiologie van de Ademhaling bij het Universitair Medisch Centrum Groningen. Zij behoort tot de wereldtop van onderzoekers op het gebied van astma en COPD.