Omdat mijn man veel ouder is dan ik en hij meer bezittingen heeft dan ik, overwegen wij om onze huwelijkse voorwaarden aan te passen door een finaal verrekenbeding op te nemen. Eigenlijk willen we hierin opnemen dat alleen in het geval dat mijn man komt te overlijden dit beding van toepassing zal zijn. Kan dit en werkt dit ook om erfbelasting te besparen?
In de huwelijkse voorwaarden kan een zogenoemd finaal verrekenbeding bij overlijden worden opgenomen. In dat geval erven echtgenoten van elkaar alsof ze in gemeenschap van goederen waren getrouwd. Dit heeft uiteraard voor de verdeling van het vermogen bij overlijden en dus voor de uiteindelijke bepaling van de nalatenschap gevolgen. Vaak wordt dit gedaan met de bedoeling om erfbelasting te kunnen besparen. De (meestal onzekere) volgorde van overlijden en de grootte van de afzonderlijke vermogens spelen daarbij uiteraard een belangrijke rol.
Er zijn vier verschillende soorten finale verrekenbedingen mogelijk:
- Het facultatief eenzijdig verrekenbeding. Dit beding geeft de specifiek genoemde echtgenoot het recht bij het overlijden van de ander de gevolgen van de huwelijkse voorwaarden aan de kant te schuiven en af te rekenen alsof het huwelijk bestond in gemeenschap van goederen;
- Het verplicht eenzijdig verrekenbeding. Dit beding kent geen recht toe, maar legt de plicht aan de specifiek genoemde echtgenoot op om bij het overlijden van de ander af te rekenen alsof er geen huwelijkse voorwaarden bestonden;
- Het facultatief wederkerig verrekenbeding. Dit beding kent beide echtgenoten het recht toe om af te rekenen alsof het huwelijk bestond in gemeenschap van goederen;
- Het verplicht wederkerig verrekenbeding. Dit beding legt aan beide echtgenoten de plicht op om de huwelijkse voorwaarden te negeren en dus af te rekenen alsof er gemeenschap van goederen bestond in het huwelijk bij overlijden van één van de echtgenoten.
Uit uw vraag maak ik op dat u en uw man de huwelijksvoorwaarden willen aanpassen met een eenzijdig finaal verrekenbeding. Door de huwelijksvoorwaarden aan te passen, erft u in dat geval wel alsof u in gemeenschap van goederen was getrouwd; de Successiewet ziet dat echter anders. Juist door de eenzijdigheid heft de fiscus toch erfbelasting over dat wat uw man in eigendom had op moment van overlijden en dus niet slechts over de helft van de gemeenschap van goederen. Dit wordt zo ook in rechtspraak bevestigd.
Alleen wanneer u beiden de huwelijksvoorwaarden aanpast naar een verplicht wederzijds finaal verrekenbeding erkent de fiscus het verdeelde bezit (50/50) en heft alleen erfbelasting voor zover u of de andere erfgenamen uiteindelijk meer erven dan de vrijstelling.
